Tokyo-Yokohama blijft ook dit jaar wereldwijd het grootste cluster voor wetenschap en technologie. Dat blijkt uit een rapport van de World Intellectual Property Organization (Wipo), gebaseerd op basis van patentaanvragen en wetenschappelijke publicaties. Er wordt echter tegelijkertijd opgemerkt dat economieën met een middeninkomen op het gebied van innovatie de snelste groei laten optekenen. Tokyo-Yokohama gaat in de rangschikking het Chinese cluster Shenzhen-Hongkong-Guangzhou, vooraf.

Uit het rapport blijkt dat China voor het tweede opeenvolgende jaar het grootste aantal innovatieclusters liet optekenen. In de lijst met de honderd meest innovatieve gebieden van de wereld, konden immers zesentwintig Chinese locaties worden teruggevonden. Dat betekende een stijging met twee regio’s tegenover vorig jaar. De Verenigde Staten eindigden met twintig clusters op de tweede plaats. Nog bleek dat Shenzhen-Hongkong-Guangzhou zijn tweede plaats wist vast te houden, terwijl Peking naar de derde plaats klom. Dat gebeurde ten nadele van Seoel, dat naar de vierde plaats terugzakte. Op de vijfde plaats staat met Shanghai-Suzhou opnieuw een Chinees cluster.

De top tien bestaat verder uit de clusters San Jose-San Francisco (Verenigde Staten), Osaka-Kobe-Kyoto (Japan), Boston-Cambridge, (Verenigde Staten), Nanjing (China) en San Diego (Verenigde Staten). Daarna volgend New York City (Verenigde Staten), Parijs (Frankrijk), Wuhan (China), Hangzhou (China), en Nagoya (Japan).

Tokio blijft het belangrijkste innovatiecentrum van de hele wereld. – Foto: Pixabay/kdsmatt

De twee grootste clusters van de wereld vertegenwoordigen bijna één op de vijf patenten die wereldwijd werden ingediend. De twee clusters werden geleid door respectievelijk Mitsubishi Electric en Huawei. Hoewel er in de top tien weinig veranderingen werden geregistreerd, waren er wel sterkere verschuivingen verder in de ranglijst. Daarbij lieten volgens de Wipo vooral landen met een middeninkomen een sterke groei optekenen.

De sterkste groei werd opgetekend in de Chinese regio Hefei, waar het aantal patentaanvragen en wetenschappelijke publicaties een stijging met 23 procent werd genoteerd. Op de tweede plaats staat Zhengzhou, eveneens in China, met een score van 19 procent, gevolgd door Cairo (11 procent),  Chennai (8 procent) en Istanbul (8 procent). Daarentegen moesten de meeste Noord-Amerikaanse en Europese clusters een daling melden.

Innovatie-ecosystemen

Latijns-Amerika en Afrika hebben in de ranglijst slechts een bescheiden aandeel. Sao Paulo (Brazilië)  is op een 73ste plaats het enige Latijns-Amerikaanse cluster in de top honderd. Afrika is in die lijst bovendien alleen vertegenwoordigd door Cairo (Egypte), dat op de 95ste plaats zelfs zijn debuut maakt. Ook Kuala Lumpur (Indonesië) is op een 93ste plaats een debutant in de top honderd.

“Clusters van wetenschap en technologie vormen de basis van robuuste nationale innovatie-ecosystemen”, benadrukt Daren Tang, hoofd van de Wipo, in een commentaar op het rapport. “Het is bemoedigend om te zien dat deze clusters niet alleen floreren in de mature centra van de geïndustrialiseerde landen, maar ook in de opkomende innovatiehotspots van een aantal ontwikkelingslanden.”

Na China en de Verenigde Staten bleek Duitsland de meeste innovatieclusters te herbergen. In de top honderd werden immers acht Duitse regio’s opgetekend. Het belangrijkste innovatiecluster van Duitsland is München, dat op een 22ste plaats gerangschikt. Zuid-Korea en India volgen met vier clusters. Het belangrijkste Indiase innovatiegebied is Bengaluru, dat op een 56ste plaats kon worden teruggevonden. Frankrijk, Groot-Brittannië, Japan en Canada waren elk met drie clusters in de top tien vertegenwoordigd.

Wanneer de innovatiekracht wordt afgemeten naar de omvang van de lokale populatie, komt Cambridge (Engeland) als primus uit de studie, gevolgd door San José-San Francisco (Verenigde Staten) en Eindhoven (Nederland). Verder wordt opgemerkt dat de innovatie in Afrika eerder door wetenschappelijke publicaties dan door patentaanvragen wordt gedreven. Na Cairo zijn Johannesburg, Kaapstad, Tunis en Alexandrië de belangrijkste Afrikaanse innovatieclusters.

Meer over dit onderwerp:

• Leeds krijgt wetenschappelijk cluster voor alternatieve proteïnen
• Yucatan ontwikkelt zich verder tot een industrieel centrum
• Zuid-Korea wil cluster voor kleine modulaire reactors uitbouwen
• Tunesië werkt aan industriële hub tussen Afrika en Europa
• HCM City wil cluster voor culturele industrie Zuidoost-Azië worden

Biofilms kunnen in rivieren betere indicatoren zijn voor de detectie van bacteriën met een resistentie tegen antibiotica. Dat blijkt uit twee recente onderzoeken naar de waterkwaliteit van de Donau door wetenschappers aan de Karl Landsteiner Privatuniversität für Gesundheitswissenschaften in Krems en het Inter-University Cooperation Center for Water and Health in Wenen. Opgemerkt wordt dat de resistentie vooral moet worden toegeschreven aan de menselijke fecale verontreiniging langs de rivier.

Elk jaar sterven duizenden mensen in Europa als gevolg van infecties met bacteriën die een resistentie tegen antibiotica hebben opgebouwd. Het probleem wordt veroorzaakt door het overmatige gebruik van antibiotica in de geneeskunde en de landbouw. Ziekenhuizen zijn wereldwijd de belangrijkste locaties voor de verspreiding en ontwikkeling van antibioticaresistente bacteriën met een resistentie tegen antibiotica, omdat ze hier tussen patiënten worden overgedragen. Langs rioolwaterzuiveringsinstallaties komt het klinisch afvalwater vervolgens in natuurlijke aquatische ecosystemen terecht, waardoor bacteriën in rivieren en meren terechtkomen.

Modelorganisme

Om de verspreiding van resistentie van bacteriën tegen antibiotica langs de Donau te onderzoeken, combineerden de wetenschappers twee onderzoeksmethoden. Enerzijds werd gebruik gemaakt van moleculair genetische methoden om resistentie te bepalen met moderne diagnostiek voor fecale verontreiniging, maar anderzijds werd ook gezocht naar parameters voor de aanwezigheid van chemische producten. Hierdoor konden de onderzoekers de dynamiek van resistentie vastleggen en de belangrijkste oorzaken en hotspots bepalen.

Grote rivieren zijn van cruciaal belang voor de wereldwijde verspreiding van resistentie. – Foto:Pixabay/NickyPe

Volgens Andreas Farnleiter, hoofd van de ICC Water en Health aan de Karl Landsteiner Universiteit Krems en de Technische Universiteit Wenen, is E. coli hiervoor een bijzonder geschikt modelorganisme. “E. coli is wijdverspreid als de belangrijkste verwekker van urineweginfecties, koloniseert bij ziekenhuispatiënten vaak lekkende urinekatheters, wordt in water gebruikt als een indicator van resistentie tegen antibiotica en wordt daarvoor ook door de World Health Organisation (WHO) als een indicator aanbevolen. In totaal werden stalen van patiënten (697), water (489) en biofilms (440) op hun gevoeligheid voor twintig antibiotica getest. Op die manier verkregen we een aantal resistentiepatronen.

Over het geheel genomen wezen de resultaten op een vrij gematigde resistentiesituatie in Oostenrijk. “Ondanks hogere resistentieniveaus in humane stalen in vergelijking met riviermonsters, bleek de resistentie tegen sterke reserveantibiotica zoals meropenem en tigecycline zeldzaam”, stipte Farnleiter aan. “Ondanks kleine verschillen in resistentie vergeleken met watermonsters, werden in de biofilm enkele bacteriële stalen geïdentificeerd die resistent waren tegen belangrijke antibiotica en drager waren van ESBL-genen. ESBL staat voor extended-spectrum beta-lactamase en betekent dat deze bacteriën enzymen produceren die resistent zijn tegen veel beta-lactam antibiotica, wat de behandeling van infecties bemoeilijkt. 

Biofilm is dus mogelijk een betere indicator voor de invloed van de klinische omgeving op de resistentie in rivieren dan het water zelf.”

Verspreiding

Grote rivieren zijn van cruciaal belang voor de wereldwijde verspreiding van resistentie. Ze zijn immers sterk vervuild door afvalwater en zijn ook belangrijke levensaders. Tot nu toe ontbrak het aan een gedetailleerd inzicht in de aanwezigheid, de verspreiding en de belangrijkste oorzaken van de resistentie tegen antibiotica in rivierlopen. Dat is wat de wetenschappers in de tweede studie aan de Donau onderzochten. Ze analyseerden daarbij patronen en hotspots van antibioticaresistente genen (ARG’s) over een afstand van 2.311 kilometer. 

Volgens Alexander Kirschner, plaatsvervangend hoofd van het ICC Water en Health, vormt het uitgebreide inzicht dat op deze manier is verkregen, de basis van een gericht beheer om de verspreiding van resistentie tegen antibiotica in rivierbekkens te verminderen. “We presenteren de eerste uitgebreide dataset langs de Donau, die zal helpen toekomstige trends te beoordelen”, benadrukt hij. “Voor een beter begrip van de verspreiding en dynamiek van de resistentie moeten ze ook worden onderzocht in andere milieucompartimenten zoals rivierbiofilms of sedimenten, omdat deze potentiële langetermijnreservoirs zouden kunnen zijn.”

In de Verenigde Staten wandelt de bevolking minder vaak dan in andere landen. Vele Amerikanen vinden de activiteit aanzienlijk gevaarlijk, maar ze worden ook met minder gunstige omstandigheden geconfronteerd dan elders in de wereld. Dat blijkt uit een studie van wetenschappers aan het Virginia Polytechnic Institute (Virginia Tech) en de Rutgers University, die het aantal voetgangers, de veiligheid van wandelaars en het overheidsbeleid in elf geïndustrialiseerde landen gedurende de laatste drie decennia hebben geanalyseerd.

“De Verenigde Staten zijn in een spiraal terecht gekomen waarbij wandelen wordt ontmoedigd en het autorijden wordt gestimuleerd”, betoogt onderzoeksleider Ralph Buehler, professor stadsplanning aan de Virginia Tech. “De bevindingen tonen aan dat Amerikanen over het algemeen minder wandelen dan de inwoners van veel andere landen, terwijl ze per afgelegde kilometer ook een groter risico lopen het slachtoffer van een dodelijk ongeval te worden. Wandelen hoeft echter geen laatste uitweg te zijn. Er zijn instrumenten en beleidsmaatregelen beschikbaar om de activiteit aantrekkelijker en veiliger te maken.”

Uit het onderzoek bleek dat inwoners van het Verenigd Koninkrijk met wandeltochten dubbel zoveel afstanden afleggen dan hun tegenhangers in de Verenigde Staten. Toch blijken Amerikaanse wandelaars per afgelegde kilometer zes keer meer risico te lopen om het slachtoffer van een dodelijk ongeval te worden. Gelijkaardige verhoudingen kunnen met verschillende andere Europese landen – waaronder Duitsland, Denemarken en Nederland – worden opgetekend.

Verontrustend

In alle onderzochte landen liet het aantal dodelijke voetgangers per hoofd van de bevolking de voorbije drie decennia een daling optekenen. Maar in de Verenigde Staten werd minder vooruitgang geboekt dan in andere landen. Over de voorbije dertig jaar viel het aantal dodelijke ongevallen met wandelaars in de Verenigde Staten met 26 procent terug. In het Verenigd Koninkrijk was er echter sprake van een daling met 78 procent.

In vele landen krijgen wandelaars inmiddels in het verkeer een grotere prioriteit. (Foto: Pixabay)

“Nog verontrustender is dat alle andere landen bij de veiligheid van de voetgangers de voorbije tien jaar een duidelijke verbetering hebben laten optekenen, maar in de Verenigde Staten was er tijdens diezelfde periode nog sprake van een toename met 25 procent”, werpt Buehler op. “Niet alleen is wandelen in de Verenigde Staten minder veilig, maar bovendien moet worden opgemerkt dat de situatie de verkeerde kant uitgaat.”

Uit het onderzoek bleek nog dat op korte afstanden het grootste aantal wandelaars kan worden geregistreerd. Bovendien tonen vrouwen voor het wandelen een grotere interesse dan mannen. “Daarnaast moet worden vastgesteld dat de frequentie van het wandelen over het algemeen afneemt naarmate het inkomensniveau stijgt”, betoogt Buehler.

“Maar ook hier moet worden vastgesteld dat de Amerikaanse wandelaars tegen de algemene trend ingaan. De Verenigde Staten zijn het enige land waar de hoogste inkomenscategorie frequenter wandelt dan de middenklasse. Dit is wellicht te wijten aan de gentrificatie van een groot aantal centrale stadsgebieden sinds het begin van deze eeuw. In die gebieden is het wandelen veilig en gemakkelijker geworden.

Lange traditie

Professor Buehler merkte op dat het verkeersbeleid in de Verenigde Staten de lange traditie heeft om het autorijden te bevorderen en voetgangers in te perken”, benadrukte hij. “Aan het einde van de negentiende eeuw en het begin van de twintigste eeuw waren er in de straten nochtans overal voetgangers aanwezig. De auto’s hadden die ruimte echter nodig, waarop de voetgangers van de straat werden gehaald. Die inspanningen bleken ook een succes, want vandaag zou niemand nog durven beweren dat de straat voor voetgangers een veilige plek is.”

Die mentaliteit heeft volgens Buehler gedurende de voorbije eeuw een groot deel van de infrastructuurplanning van de Verenigde Staten geleid. “We hebben onze gemeenschappen rond de auto ontworpen, terwijl veel technische richtlijnen voor de wegenaanleg zijn ontworpen om het autoverkeer te vergemakkelijken. Wegenbouwers willen voertuigen niet ophouden, maar voorzieningen voor voetgangers zoals zebrapaden houden het autoverkeer op. Het is niet zo dat de richtlijnen doelbewust tegen het wandelen zijn, maar wel blijkt een duidelijke prioriteit voor het autoverkeer. Dat maakt het wandelen tegelijkertijd minder aantrekkelijk.”

Op basis van de successen van andere landen kunnen volgens de onderzoekers ook de Amerikaanse overheden een aantal initiatieven nemen om het veilig wandelen te bevorderen. “Er is daarbij echter een cultuuromslag nodig, waarbij voetgangers meer in de planning van de wegenaanleg een grotere prioriteit krijgen”, werpen de wetenschappers op.

“Daarbij zou gestreefd moeten worden naar netwerken van netwerken van duidelijk gemarkeerde, goed verlichte trottoirs en oversteekplaatsen en de aanleg van veiligheidseilanden op kruispunten en in middenbermen worden opgenomen. Ook de trajecten van de wegen zou moeten worden heroverwogen, terwijl tevens naar een beperking van de snelheid zou dienen te worden gestreefd.”

“In de Verenigde Staten wordt minder gewandeld, ook al zijn er voldoende korte afstanden die perfect te voet kunnen worden afgelegd”, voert Buehler aan. “Onder meer moet worden vastgesteld dat het noorden van New Jersey ongeveer de bevolkingsdichtheid heeft van Nederland, maar wel volledig op het autoverkeer is afgesteld. Wandelaars worden er vaak geconfronteerd met verkeersaders met zes rijbanen, zonder enige oversteekplaats. Daar is het levensgevaarlijk of zelfs onmogelijk om aan de overzijde te geraken.”

Stadsontwikkeling

Verder moet volgens Buehler ook worden gewerkt aan omgevingen die het wandelen aanmoedigen. “De invulling van een buurten is daarbij cruciaal”, verduidelijkt hij. “Wanneer deze wijken gebieden blijven zonder winkels, kinderdagverblijven, artsenpraktijken en andere dagelijkse bestemmingen, wordt de bevolking gedwongen om voor dergelijke diensten van de auto gebruik te maken.”

Daarnaast wordt door de onderzoekers aangestuurd tot lagere snelheidslimieten, die zowel door politie als verkeerscamera’s worden bewaakt. “Bovendien moeten strengere wetten tegenover het rijden onder invloed van drugs of alcohol de veiligheid van zowel de autobestuurders als de wandelaars ten goede komen”, luidt het. “Dat geldt ook voor chauffeurs die zich onder meer door mobiele telefoons of andere apparatuur laten afleiden.”

“Tevens moeten de wetten worden herzien om bestuurders een grotere verantwoordelijkheid te geven. Als een voetganger wordt aangereden, geven we vaak het slachtoffer de schuld. We moeten de verantwoordelijkheid voor het voorkomen daarvan leggen bij de individuen die de machines van twee ton bedienen in plaats van met een beschuldigende vinger te wijzen naar de personen die zich te voet verplaatsen en geen fysieke bescherming om zich heen hebben.”

“Veel landen waar veiliger kan worden gewandeld, hanteren ook strengere verkeersregels. Soortgelijke inspanningen, in combinatie met meer proactieve onderwijsprogramma’s voor jongeren over zowel het wandelen als het autorijden, zouden de algemene veiligheid van beide activiteiten sterk kunnen verhogen. Oversteekwachters hebben een van de gevaarlijkste banen in de Verenigde Staten.”

“Dit betekent dat het voor kinderen bijzonder gevaarlijk is om naar school te lopen. Als gevolg daarvan besluiten vele ouders om hun kroost naar school te rijden, waardoor rond onderwijsinstellingen nog meer auto’s circuleren. Tenslotte moet de lokale bevolking de gelegenheid krijgen om gevaarlijke situaties aan de verantwoordelijke beleidsvoerders te melden. Keer op keer moet worden vastgesteld dat het beleid van de situatie op het terrein niet echt op de hoogte is.”

Meer over dit onderwerp:

• Brusselaars gaan opvallend vaker te voet op stap.
• Achterwaarts wandelen heeft een aantal opmerkelijke voordelen te bieden.
• Wandeling van twintig minuten heeft positieve impact op de gezondheid van het hart.
• Wandeltocht samen met anderen heeft tal van voordelen.
• Wandelen heeft een gunstige invloed op de mentale en fysische gezondheid.

Vrouwen zijn lichamelijk voor ruimtereizen efficiënter uitgerust dan mannen. Voor toekomstige ruimtemissies zou het dan ook overwogen kunnen worden om exclusief vrouwelijke bemanningen in te zetten. Dat is de boodschap van een studie van het Space Medicine Team en het European Space Agency (ESA). 

De onderzoekers kwamen daarbij tot de vaststelling dat vrouwelijke astronauten tijdens missies voor ruimteverkenning onder meer minder water nodig hebben voor hun hydratatie en ook minder energie moeten investeren. Tevens hebben vrouwen voordelen op het gebied van zuurstofverbruik, de aanmaak van koolstofdioxide en metabolische warmteproductie.

Vrouwelijke astronauten kunnen ruimtevaart goedkoper maken. (Foto: Nasa)

Gezien de beperkingen die ruimtecapsules hebben op het gebied van ruimte, energie en gewicht en de systemen die de overleving van de astronauten moeten garanderen, heeft een vrouw volgens het rapport tijdens een lange missie voor ruimteverkenning het meest efficiënte lichaamstype.

Kost per kilogram

Volgens de Amerikaanse National Aeronautics & Space Administration (Nasa) bedragen de kosten om ladingen naar het internationale ruimtestation (ISS) te brengen 93.400 dollar per kilogram. Uit de studie blijkt dat voor een missie van 1.080 dagen een volledig vrouwelijke bemanning van vier personen 1.695 kilogram minder gewicht aan voedsel zou moeten meenemen.

Hierdoor zou de missie meer dan 158 miljoen dollar kunnen besparen. Ook zou 2,3 kubieke meter ruimte aan voedselverpakking worden vrijgemaakt. Dat komt overeen met ongeveer 4 procent van de bewoonbare ruimte van Gateway, het ruimtestation dat de Nasa in een baan rond de maan zou willen brengen.

Het effect van de lichaamsgrootte op het totale energieverbruik kan bij vrouwen tussen 5 procent en 29 procent lager liggen dan bij mannen. Bij een grootte van 1,60 meter loopt dat zelfs op tot een niveau tussen 11 procent en 41 procent. Dit vertaalt zich in een verminderd gebruik van zuurstof en water en een lagere productie van koolstofdioxide en metabolische warmte.

Functionele werkomgeving

Bovendien wordt erop gewezen dat de astronauten in de ruimte dagelijkse aerobe oefeningen moeten doen om de fysiologische effecten van de gewichtloosheid tegen te gaan. Ook hier zijn mannen in het nadeel, aangezien grotere lichamen meer energie verbruiken, meer zuurstof nodig hebben en meer koolstofdioxide en warmte produceren en meer warmte produceren.

Verder toonde de studie dat vrouwen tijdens een enkele aerobe inspanning door het zweten 29 procent minder water verloren en dus minder water nodig hadden om te rehydrateren.

Er zijn daarnaast ook voordelen verbonden aan de functionele werkomgeving, vooral wanneer meerdere astronauten in dezelfde beperkte ruimte werken, zoals in het International Space Station vaak het geval is. Aan boord van het ruimtestation hebben de astronauten net voldoende ruimte om zo nodig schouder aan schouder of rug aan rug te werken. 

De ruimtes in Gateway zijn krapper berekend, waardoor een minder ergonomische omgeving ontstaat waarin meerdere bemanningsleden kunnen samenwerken. Hier kan een kleinere bemanning efficiënter werk leveren.

Meer nieuws over dit onderwerp:

• Het European Space Agency streeft naar een grotere samenwerking tussen publieke en particuliere sector.
• Europa wil een eigen megaconstallatie satellieten om met Starlink van Spacex te concurreren.
• Mogelijk zouden vier grote manen van Uranus water kunnen herbergen. Dat zegt de Nasa.
• Een nieuwe Europese weersatelliet heeft zijn eerste beelden over de aarde doorgestuurd.
• Rocket Lab heeft twee satellieten gelanceerd om tropische stormen te bestuderen.

Personen die zich het sterkst verzetten tegen de introductie van genetisch gemodificeerde voedingsproducten, zijn ervan overtuigd terzake ook het meest geïnformeerd te zijn. In werkelijkheid blijken zijn vaak over de materie het laagste kennisniveau te hebben. Dat is de conclusie van een onderzoek van wetenschappers aan de University of Colorado, de Washington University, de University of Toronto en de University of Pennsylvania, die bij meer dan tweeduizend mensen in de Verenigde Staten en Europa naar visies tegenover genetisch gemodificeerde voedingsproducten peilden.

Dit fenomeen kan volgens de onderzoekers mogelijk belangrijke consequenties hebben. “Mensen die over belangrijke wetenschappelijke materies de minste kennis hebben, blijken ook niet geneigd dat niveau te zullen opkrikken,” benadrukt onderzoeksleider Phil Fernbach, professor marketing aan de University of California. “Deze groep heeft immers geen intentie om nieuwe kennis te vergaren, want men gaat er vanuit terzake al bijzonder goed geïnformeerd te zijn. Deze conclusies lijken pervers, maar ze zijn wel consistent met eerder onderzoek naar de psychologie of het extremisme. Extreme visies zijn vaak afkomstig van mensen die onterecht een grote kennis over complexe materies voelen.”

“Wanneer men de overtuiging van personen wil veranderen, zal men hen dan eerst ook moeten overtuigen dat ze terzake nog veel bijkomende kennis kunnen vergaren,” zeggen de onderzoekers nog. “Zonder deze eerste stap zullen educatieve interventies mogelijk niet zullen kunnen lukken om de overtuiging van individuele personen in overeenstemming te brengen met de wetenschappelijke consensus.” De wetenschappers stelden een gelijkaardig fenomeen ook vast bij de houding tegenover gentherapie, maar dat was niet het geval bij de visie van de respondenten tegenover de klimaatverandering.

“Wellicht is het debat over de klimaatverandering zozeer politiek gepolariseerd geraakt dat de individuele overtuiging meer wordt gevormd door de groep waartoe men behoort dan door de kennis die men terzake heeft opgebouwd,” menen de onderzoekers. Uit het onderzoek bleek dat meer dan 90 procent van de ondervraagden minstens een beperkte vorm van verzet tegen genetische modificatie van voedingsproducten liet blijken.

Lees Verder

Periodes met een droog en koud klimaat hebben wellicht een einde gemaakt aan de neanderthalers in Europa, gevolgd door de verschijning van de homo sapiens. Dat is de conclusie van een studie van wetenschappers aan de Universität Köln, gebaseerd op onderzoek van twee prehistorische grotten in Roemenië . De Duitse onderzoekers geven daarbij voor het uitsterven van de neanderthalers in Europa een andere verklaring dan vele andere studies.

Vaak wordt immers gesuggereerd dat de primitieve neanderthaler uiteindelijk niet opgewassen was tegen de superieure homo sapiens. Andere theorieën maken gewag van de klimaatverandering of epidemieën.

Tot ongeveer veertigduizend jaar geleden werd Europa door neanderthalers bewoond. Toen verdween echter het volk uit de Europese regio’s, om enkele duizenden jaren later door de homo sapiens te worden vervangen. Over de oorzaken van de teloorgang van de neanderthalers zijn al veel theorieën naar voor geschoven. “Het is niet zeker of de neanderthalers zijn weggetrokken of zijn uitgestorven,” zegt onderzoeksleider Michael Staubwasser, professor paleoklimatologie aan de Universität Köln. “Wel kan worden vastgesteld dat hun verdwijnen samenvalt met droge en koude periodes van het Europese klimaat.”

Staubwasser zegt aanwijzingen van twee periodes met droogte en koude, waarbij bossen door graslanden met struikgewas werden vervangen, te hebben gevonden. Eén periode begon ongeveer 44.000 jaar geleden en duurde ongeveer één millennium. De tweede periode begon ongeveer 40.800 jaar geleden en duurde zes eeuwen. “De timing van deze gebeurtenissen valt samen met periodes waarin gebruiksvoorwerpen van de neanderthalers zowel in de vallei van de Donau als in Frankrijk beginnen te verdwijnen. Tegelijkertijd kan men de eerste vondsten van voorwerpen van de homo sapiens melden.”

“Wellicht kon de homo sapiens zich aan deze nieuwe omgeving beter aanpassen dan de neanderthalers,” zegt Staubwasser. “Daarom zijn zij mogelijk het gebied binnen getrokken nadat de neanderthalers waren verdwenen.” De Britse antropoloog Chris Stringer zegt in een reactie dat de studie een geloofwaardig verhaal vertelt over de impact van klimaatverschuivingen op het leven van de neanderthaler, maar voegt er aan toe dat er wellicht op meerdere factoren moet worden gewezen wanneer men redenen voor het verdwijnen van de populatie probeert te identificeren.”

Lees Verder

De dominantie van de Verenigde Staten in Nobelprijzen dreigt op korte termijn te zullen worden afgebroken. Dat is de conclusie van een onderzoek van wetenschappers aan de Goethe-Universität in Frankfurt. In de studie wordt aangevoerd dat Amerikaanse wetenschappers in de toekenning van Nobelprijzen in de jaren zeventig van de voorbije eeuw een piek lieten optekenen.

Sindsdien moest echter een geleidelijke achteruitgang worden vastgesteld. Sinds tegen het midden van het volgende decennium zullen de Verenigde Staten volgens het rapport per hoofd van de bevolking minder laureaten registreren dan Duitsland. Over tien jaar zou ook Frankrijk beter scoren dan de Verenigde Staten.

“Sinds de eerste Nobelprijzen in het begin van de twintigste eeuw werden toegekend, werden vooral wetenschappers uit de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Duitsland en Frankrijk bekroond,” zegt onderzoeksleider Claudius Gros, professor theoretische fysica aan de Goethe-Universität. “Daarbij kan worden vastgesteld dat de Nobelprijs-productiviteit in die landen hoofdzakelijk door twee factoren wordt gekenmerkt. In eerste instantie moet worden gewezen op succesniveaus op langere termijn, maar daarnaast kunnen ook kortere periodes worden vastgesteld waarin een bepaald land een opmerkelijke oogst aan prijzen kon laten optekenen.”

“Het onderzoek toonde aan dat Duitsland en Frankrijk per hoofd van de bevolking vooral tijdens het begin van de twintigste eeuw wetenschappelijk bijzonder productief bleken,” aldus nog professor Gros. “De Verenigde Staten kenden anderzijds vooral tijdens de tweede helft van de eeuw een hoogconjunctuur. Maar sinds de jaren zeventig moet een duidelijke terugval worden opgetekend. Onze modellen laten uitschijnen dat de Verenigde Staten in de loop van het volgende decennium achtereenvolgens door Duitsland en Frankrijk zullen worden ingehaald.”

Groot-Brittannië laat volgens Gros anderzijds een opmerkelijk parcours optekenen. “Er kan per hoofd van de bevolking gewag worden gemaakt van een nagenoeg constant hoog succesniveau,” aldus de wetenschapper. “Het is echter onzeker of het land, vooral in het kader van de toenemende industrialisering van de research, dat succes ook in de toekomst zal kunnen blijven verder zetten.” Gros wijst er wel op dat de vooruitgang van het nationaal wetenschappelijk onderzoek ook zonder Nobelprijs-productiviteit succesvol kan zijn. Dat geldt volgens hem vooral voor nieuwe onderzoeksdomeinen die in de Nobelprijzen niet zijn voorzien.

Hij verwijst daarbij onder meer naar computerwetenschappen, waarin de Verenigde Staten een sterke activiteit tonen. “Het blijft dan ook een open vraag of de achteruitgang van de Nobelprijs-productiviteit aanleiding moet geven tot bezorgdheid, dan wel vooral een uitdrukking is van een nieuwe oriëntatie naar andere onderzoeksterreinen met grotere vooruitzichten. (Foto: LAJ)

Lees Verder

Vrouwelijke wetenschappers zouden een eerlijker platform moeten krijgen om hun werk te presenteren. Bovendien moet de mannelijke meerderheid ervoor zorgen dat deze vrouwelijke stemmen aan bod kunnen komen. Dat is de conclusie van een onderzoek van wetenschappers aan de University of Cambridge, die een analyse maakten van de aanwezigheden en de gastsprekers op de jaarvergaderingen van de American Geophysical Union (AGC). Daarbij kwamen de onderzoekers tot de vaststelling dat vrouwelijke wetenschappers minder kansen krijgen om hun onderzoek voor te stellen dan mannelijke collega’s. Geofysica is één van de minst diverse aardwetenschappen.

“Vrouwelijke deelnemers aan deze activiteiten zijn benadeeld, aangezien het vaak studenten of wetenschappers in het begin van hun carrière betreft,” zegt onderzoeksleider Heather Ford, klimaatwetenschapper aan de University of Cambridge. “Deze groepen krijgen doorgaans minder kans om hun onderzoek te presenteren. Sprekers op de conferenties bleken zich vooral in een verdere carrière-fase te bevinden, waar binnen de positieve wetenschappen gewoonlijk minder vrouwelijke onderzoekers kunnen worden aangetroffen. Ook bleek dat mannen vooral spreekkansen bieden aan seksegenoten. Daardoor blijven de loopbaanvooruitzichten van vrouwelijke wetenschappers beperkt.”

“Het is dan ook duidelijk dat de meerderheidsgroepen initiatief moeten nemen om vrouwen meer aan bod te laten komen,” benadrukt Ford. De onderzoekers voegen eraan toe dat ook studenten en jonge wetenschappers de kans zouden moeten krijgen om op wetenschappelijke congressen als spreker aan bod te komen. Ook op die manier zouden meer vrouwelijke wetenschappers de kans kunnen krijgen om hun werk aan een breder publiek voor te stellen. Tevens zouden bij de selectie van de sprekers ook meer vrouwen moeten worden ingeschakeld. Bij de deelnemers aan deze congressen kan men bij de jonge wetenschappers alvast vaak meer vrouwen dan mannen terugvinden.

Ford wijst er nog op dat het bijwonen van congressen en het presenteren van studies aan jonge academici de mogelijk biedt om netwerken uit te bouwen, potentiële medewerkers te vinden en onderzoeksresultaten te delen. “Congressen kunnen een belangrijke stap betekenen in de wetenschappelijke carrière en kunnen onderzoekers bovendien helpen om de nodige financiële ondersteuning te vinden. Bovendien verhogen de presentaties op congressen de kans op erkenning en beloning voor hun werk.”

Lees Verder

In Groot-Brittannië moet bij een aantal academische instellingen, waaronder de universiteiten van Oxford en Cambridge, een toename van fraude worden vastgesteld. Dat blijkt uit gegevens die door de Britse krant The Guardian bij de onderwijsinstellingen van de Russell Group werden opgevraagd. Vastgesteld werd dat het voorbije academiejaar bij de vierentwintig instellingen van de Russell Group in totaal 3.721 gevallen van academische fraude werden geregistreerd. Dat betekende een stijging met 40 procent op drie jaar tijd. Onderwijsexperts zeggen zich bezorgd te maken over de vaststellingen, waarbij ook opgemerkt wordt dat vele instellingen het probleem negeren.

“Een groeiend aantal studenten ervaart een grote druk en sommigen worden gedreven tot bedrog om een diploma te kunnen halen,” zegt Thomas Lancaster, docent aan het Imperial College in Londen en een van de toonaangevende Britse experts op het gebied van thesisbedrog. “Het is ook gemakkelijker om toegang te krijgen tot websites die essays op basis van betaalde artikelen aanbieden.” Volgens Lancaster worden universiteiten steeds efficiënter in de vaststelling van incidenten, maar wordt nagelaten verdere stappen te zetten. Onder meer was een sterke fraude-activiteit opgetekend aan de Leeds University en de Glasgow University, waar men in drie jaar meer dan een verdubbeling zag.

Een jaar geleden kondigde Jo Johnson, toenmalig Brits minister van universiteiten, een hardhandig optreden aan, maar verdere stappen zijn grotendeels achterwege gebleven. “Universiteiten moeten betere gegevens bij kunnen houden over de verschillende soorten academisch wangedrag waaraan studenten zich schuldig maken,” zegt Lancaster. “We zien nog steeds dat thesis-fabrieken schaamteloos reclame maken op universitaire campussen. Een aantal van deze bedrijven reizen doorheen het hele land langsheen de universiteiten om aan studenten hun visitekaarten uit te delen.”

“Men kan vaststellen dat de jongste jaren meer bestelde thesissen en verhandelingen worden ingediend,” zegt ook Jo Grady, docent arbeidsrelaties aan de Sheffield University. “Deze werken zijn relatief gemakkelijk te herkennen omdat de inhoud relatief algemeen blijft en voorbij gaat aan een aantal belangrijke thema’s van het onderwerp. Bedrijven die essays verkopen, wenden zich op sleutelmomenten tijdens stressvolle beoordelingsperioden bij de studenten aan. Ze hopen angstige en wanhopige studenten aan zich te kunnen binnen en zwerven dan ook als gieren over de campussen.”

“Universitairen worden met hogere schuldenniveau en zwaardere studiekosten geconfronteerd,” betoogt Yinbo Yu, verantwoordelijke voor de internationale divisie van de Britse National Union of Students. “Ze ervaren dan ook vanuit verschillende richtingen een hogere druk. Men kan dan ook begrijpen dat een aantal malafide partijen van de kwetsbaarheden van deze studenten misbruik proberen te maken.” Ian Kimber, directeur kwaliteitsontwikkeling bij de Britse Quality Assurance Agency (QAA), waarschuwt echter dat het bedrog een reële bedreiging voor de kwaliteitsreputatie van het hoger onderwijs in Groot-Brittannië.

Lees Verder

Peper is goed op weg om zich een weg te banen naar de operatiekamers. Uit Amerikaanse experimenten blijkt immers dat bepaalde bestanddelen van de hete pepers een verdovende werking hebben en het gebruik van gewone pijnstillers op die manier in belangrijke mate zouden kunnen beperken. Wetenschappers zien diverse toepassingen in het gebruik van capsaicine, de werkzame stof in de pepers.

“Wie op een hete peper bijt, voelt na het eerste brandend gevoel zijn tong verdoofd raken,” stipt de Deense pijnspecialist Eske Aasvang aan. Het zou volgens de Amerikaanse krant The Baltimore Sun gaan om de werkende stof capsaicine, een scheikundig product dat de pepers hun pikante smaak geeft. “Wanneer dat tijdens pijnlijke operaties rechstreeks in de open wonde gebracht wordt, raken de zenuwen wekenlang verdoofd,” aldus de krant.

Dat zorgt ervoor dat patiënten minder pijn hebben en tijdens het genezingsproces ook minder narcotica toegediend moeten krijgen. Patiënten worden vooraf wel onder narcose gebracht, zodat ze het aanvankelijk brandende gevoel niet hoeven te doorstaan. Wetenschappers hopen dat het gebruik van capsaicine tegen diverse pijnen zal kunnen gebruikt worden, onder meer bij verse moeders, in de tandheelkunde of bij kankerpatiënten.

In de Verenigde Staten worden op dit ogenblik diverse experimenten uitgevoerd met capsaicine. Daarbij zou inmiddels al gebleken zijn dat patiënten na een hernia-operatie dankzij het toedienen van capsaicine tijdens de eerste drie dagen na de ingreep duidelijk minder pijn hebben. Bij het plaatsen van knieprotheses bleken patiënten met capsaicine minder morfine nodig te hebben.

Er wordt trouwens ook gewezen dat hete pepers al eeuwen in diverse culturen medicinaal gebruikt worden, terwijl capsaicine-crèmes op de markt gebracht worden om spierpijnen te bestrijden.