managing21.be

In Europa zijn treinen gemiddeld twee keer zo duur als vliegtuigen. Dat blijkt uit een analyse van Greenpeace, gebaseerd op een prijsvergelijking van 112 routes in de Europese Unie, Zwitserland, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk. De onderzoekers wijzen er in hun conclusie op dat het treinverkeer overdreven duur wordt gehouden, terwijl de luchtvaart van verschillende tegemoetkomingen kan genieten. In het Verenigd Koninkrijk laat het treinvervoer de hoogste tarieven van heel Europa optekenen. België staat op een derde plaats.

“De analyse bevestigt wat veel mensen denken”, merken de onderzoekers op. “De trein is vaak duurder dan het vliegtuig. In sommige gevallen zijn er zelfs grote verschillen merkbaar. Het is hoog tijd om de trein in heel Europa betaalbaarder te maken dan vliegen. De analyse van Greenpeace toont dat Europese burgers in het algemeen worden aangemoedigd om voor de luchtvaart te opteren.”

De trein is beduidend milieuvriendelijker dan het vliegtuig. (Foto: Pixabay/Erich Westendarp)

Op 79 routes die in de studie werden opgenomen, bleek de luchtvaart gemiddeld goedkoper dan de trein. “Hoewel de resultaten in het algemeen voor het spoorvervoer geen goed beeld schetsen, betekent dit niet dat de trein altijd duurder is”, erkent Greenpeace. “Over het algemeen was de trein gemiddeld op 29 procent van de routes de goedkopere opties. Bovendien, zoals met gemiddelden steeds het geval is, kunnen extreem hoge tarieven een gemiddelde sterk verhogen.”

Toch optimistisch

“Hopelijk ontmoedigen de resultaten de reizigers niet om de trein te nemen”, werpen woordvoerders van Greenpeace op. “Voor de meeste routes is het nog steeds de moeite waard om de treintarieven te controleren. Dat is vooral het geval wanneer de boeking meer dan één maand van tevoren wordt gedaan. Ook treinmaatschappijen hebben immers, hoewel minder dan luchtvaartmaatschappijen, enkele goedkope aanbiedingen op lange termijn. We zijn bovendien optimistisch dat de situatie op het spoor in de volgende maanden en jaren zal verbeteren.”

Volgens cijfers van het Europees Milieuagentschap stoten vliegtuigen gemiddeld 4,84 keer meer broeikasgassen uit dan treinen, volgens gegevens van het Europees Milieuagentschap, maar dat is volgens Greenpeace slechts een conservatieve inschatting. “Burgers verdienen toegang tot een duurzaam, efficiënt en betaalbaar transportsysteem dat niet schadelijk is voor het klimaat, de bevolking en de planeet.”

De studie toont dat de verschillen tussen onderscheiden landen en de onderliggende routes bijzonder hoog kunnen oplopen. Het Verenigd Koninkrijk blijkt, in vergelijking met de luchtvaart, het duurste spoorvervoer van Europa te hebben, gevolgd door Spanje, België, Frankrijk en Italië. Op de negen Britse routes die in de analyse werden opgenomen, was de luchtvaart in nagenoeg alle gevallen het goedkoopst. De enige uitzondering was de verbinding tussen Londen en Brussel, waar de trein op twee van de negen routes goedkoper was dan het vliegtuig.

De Eurostar bleek de hoogste prijzen te hanteren. De verbinding Londen-Barcelona toonde het grootste gemiddelde prijsverschil. Op die route was de trein 10,3 keer duurder dan het vliegtuig. “Een reiziger zal niet geneigd zijn de trein van Londen naar Barcelona nemen tegen een prijs van 384 euro, terwijl er vliegtickets beschikbaar zijn voor de belachelijk lage prijs van 12,99 euro”, merkt Barcelona op.

Budgetvliegers

Vaak bleken vluchten met een overstap op de Britse luchthaven, aangeboden door de budgetmaatschappijen Ryanair en easyJet, bovendien voor heel wat routes de goedkoopste manier van verplaatsen. Dat was onder meer het geval voor de verbindingen tussen Amsterdam en Warschau en tussen Venetië en Boedapest. “Zelfs voor een verplaatsing tussen Londen en Brussel werden overstapvluchten met Ryanair via Denemarken gevonden voor een kwart van de prijs van de trein”, zegt Greenpeace. “Deze belachelijke overstapvluchten met enorme omwegen kunnen tot drie keer de uitstoot van een rechtstreekse vlucht veroorzaken, terwijl de trein op deze routes vaak meer dan 97 procent minder uitstoot veroorzaakt.”

In Polen daarentegen is de trein het vaakst goedkoper dan de luchtvaart. “Treintickets voor de meeste treinen naar Polen kunnen echter geen vier maanden vooraf worden gekocht, wat het spoorvervoer een nadeel bezorgt tegenover de luchtvaart”, werpt Greenpeace op. “Het rapport toont dat in Centraal-Europa en Oost-Europa de trein vaak goedkoper is dan het vliegtuig, maar reistijden reistijden, aansluitingen, treinfrequentie en de kwaliteit van de dienstverlening zijn meestal slechter dan in West-Europa”.

De relatief duurste treintickets werden opgetekend bij de reizen die één maand vooraf werden geboekt. Daar kostte de trein op de onderzochte routes gemiddeld 2,5 keer zoveel als het vliegtuig. De relatief goedkoopste treintickets werden opgetekend bij de boekingen op lange termijn, waarbij het spoorvervoer gemiddeld 1,8 keer zoveel kost als de luchtvaart. Dat heeft volgens het rapport vooral te maken met de relatief gunstige voorwaarden voor het treinvervoer in Duitsland.

“Treinen zijn vaak te duur, maar vliegtuigen zijn soms ook schandalig goedkoop”, betoogt Greenpeace. “Eén verklaring is het onrechtvaardige prijssysteem dat de luchtvaart bevoordeelt ten opzichte van het spoor. Terwijl luchtvaartmaatschappijen geen kerosineheffingen of btw-tarieven afdragen op internationale vluchten en profiteren van subsidies die betaald worden met belastinggeld, moeten de spoorwegen in de meeste landen energiebelastingen, taksen en hoge tolgelden betalen.”

“De analyse bracht echter ook andere problemen aan het licht, zoals de moeilijkheid om grensoverschrijdende treintickets te boeken, met prijzen die variëren afhankelijk van de operator. Ook het feit dat treintickets bij sommige maatschappijen niet langer dan enkele maanden vooraf beschikbaar zijn en dat er meerdere tickets bij verschillende maatschappijen moeten worden geboekt, onderstreept de behoefte aan een eenvoudiger ticketsysteem”, werpt Greenpeace nog op.

Om het spoor betaalbaarder te maken dan het vliegtuig moeten de nationale overheden volgens Greenpeace klimaattickets -, betaalbare en eenvoudige tickets voor de lange termijn die geldig zijn op alle vormen van nationaal en grensoverschrijdend vervoer – introduceren. “Klimaattickets kunnen onder meer worden gefinancierd door belastingen op overdreven winsten, de geleidelijke afschaffing van subsidies die schadelijk zijn voor het milieu of een eerlijk belastingsysteem op basis van de uitstoot van koolstofdioxide”, merkt de milieuorganisatie op. “Tegelijkertijd moet er een einde komen aan de subsidies voor luchtvaartmaatschappijen en luchthavens, te beginnen met de geleidelijke afschaffing van de belastingvrijstellingen voor kerosine.”

Greenpeace pleit er ook voor om de toegang tot het spoornet voor de treinen te verlagen of af te schaffen. Tevens wordt gevraagd om een Europees ticket in te voeren dat geldig is voor alle vormen van openbaar vervoer en betaalbaarder en eenvoudiger is dan de bestaande Interrail-pas. “Dit treinabonnement of maandabonnement zou gemodelleerd kunnen worden volgens de bijzonder succesvolle nationale klimaattickets die werden ingevoerd in landen zoals Duitsland, Oostenrijk, Hongarije en Slovenië”, besluit Greenpeace.

Meer over dit onderwerp:

• Frankrijk start met eerste tests met nieuwe trein Oxygène.
• Stadler levert eerste smalspoor-treinen op waterstof.
• Vragen bij plannen voor nieuwe treinverbinding tussen Parijs en Brussel.
• Budgetvlieger Ryanair waarschuwt voor vertragende leveringen en prijsbewuste consumenten.
• Luchtvaartmaatschappij Go First geconfronteerd met schuldenclaim van 2,9 miljard dollar.