Groene remlichten op de voorzijde en de flanken van auto’s zouden jaarlijks duizenden verkeersongevallen kunnen voorkomen. Bovendien zouden de remlichten op een eenvoudige en betaalbare manier in het ontwerp van de voertuigen kunnen worden geïntegreerd. Dat is de conclusie van een onderzoek van wetenschappers aan de Technische Universität Graz in Oostenrijk, gebaseerd op een analyse van data van de Oostenrijkse overheid over tweehonderd reële verkeersongevallen.
Uit het onderzoek bleek dat groene remlichten op de voorzijde van de wagens het aantal botsingen op kruispunten met 17 procent zou kunnen doen dalen. “In tegenstelling tot dure autonome veiligheidssystemen – die jaren nodig hebben om alle voertuigen te bereiken – zouden deze remlichten onmiddellijk op bestaande auto’s kunnen worden geïnstalleerd, wat mogelijk levens redt terwijl de autosector zich aan de moderne veiligheidstechnologieën aanpast”, werpen de onderzoekers op.
Decennialang heeft de autoveiligheid zich obsessief gericht om voertuigen achteraan tegen aanrijdingen te beschermen. “Elke auto heeft felrode remlichten om achterliggers te waarschuwen, maar niets alarmeert bestuurders voor voertuigen die hem frontaal of zijdelings naderen”, beklemtoont onderzoeksleider Ernst Tomasch, professor aan het Institut für Fahrzeugsicherheit van TU Graz. “Dit probleem wordt dodelijk op kruispunten, waar auto’s die vanuit verschillende richtingen naderen, in een fractie van een seconde over elkaars bewegingen beslissingen moeten nemen.”
Het concept van frontale remlichten is niet nieuw. Al in de jaren zeventig van de voorbije eeuw stelden onderzoekers voor deze oplossing toe te passen. Een aantal beperkte studies onder laboratoriumomstandigheden leverden veelbelovende resultaten op. “Maar geen enkele fabrikant heeft de technologie geïmplementeerd”, werpen de onderzoekers op. “Dit heeft geleid tot een cruciale veiligheidskloof, ??die op kruispunten wereldwijd jaarlijks duizenden mensenlevens kost.”
Ongevallen op kruispunten vormen een uniek veiligheidsprobleem. “Deze locaties worden immers gekenmerkt door voertuigen die vanuit meerdere richtingen naderen en verschillende prioriteiten en intenties hebben”, verduidelijkt Tomasch. “In tegenstelling tot ongevallen op snelweg, waarbij voertuigen over het algemeen in dezelfde richting rijden, moeten de bestuurders op kruispunten complexe bewegingen van onbekende voertuigen voorspellen en op deze situaties reageren.”
Kruispunten kunnen tot verschillende types van verkeersongevallen aanleiding geven. In eerste instantie moet gewezen worden op aanrijdingen met voertuigen die links afdraaien en daarbij de snelheid van een naderende wagen verkeerd inschatten. Daarnaast worden ook problemen gecreëerd wanneer bestuurders stopborden negeren of nalaten om voorrang te verlenen, meestal omdat ze het naderende verkeer pas zien als het te laat is. “Elk scenario omvat cruciale momenten waarop een vroegere waarschuwing een ramp had kunnen voorkomen”, werpt Tomasch op.
“De huidige voertuigverlichting biedt in deze situaties geen hulp. Remlichten waarschuwen alleen achterliggers, terwijl richtingaanwijzers de gewenste richting aangeven, maar geen informatie over de actuele remstatus bieden. Bestuurders die kruispunten naderen, moeten gissen of andere voertuigen vertragen, versnellen of een constante snelheid aanhouden. Dat loopt duizenden keren per jaar fataal af.”
Het onderzoek onthulde hoe kleine tijdsverschillen op kruispunten bepalend zijn voor leven en dood. Bestuurders hebben doorgaans tussen een halve en anderhalve seconde nodig om een ??gevaar te herkennen, een reactie te bepalen en te beginnen met remmen. Tijdens die cruciale momenten leggen voertuigen met een snelheid van 50 kilometer per uur tussen veertien en tweeënveertig meter af, met vaak een verschil tussen het vermijden van een botsing en een verwoestende impact.
Remlichten kunnen hier een grotere veiligheid bieden door directe visuele signalen te geven over de intenties van het voertuig. Wanneer op het front van de auto een groen remlicht aangaat, weten naderende bestuurders onmiddellijk dat het voertuig afremt. Wanneer het licht daarentegen uitgaat, weten ze dat een stilstaand voertuig op het punt staat te vertrekken.
“Deze simpele signalen elimineren het giswerk dat bestuurders momenteel dagelijks parten speelt”, zeggen de ondeerzoekers. “Het voordeel blijkt vooral cruciaal voor oudere bestuurders, bij wie de reactietijd met de leeftijd van nature afneemt. Door eerder te waarschuwen, zouden de remlichten voor oudere bestuurders kunnen helpen om langer veilig te blijven rijden en tegelijkertijd hun risico op een botsing te verminderen.”
Zichtbaarheidsprobleem
Het onderzoek wees echter ook op een probleem dat de efficiëntie van de technologie zou kunnen ondermijnen. “De remlichten hebben immers pas effect wanneer ze door andere bestuurders daadwerkelijk kunnen worden opgemerkt”, verduidelijken de onderzoekers. “Bij ongeveer een derde van de geanalyseerde ongevallen zouden ook frontale remlichten geen effect hebben gehad omdat de bestuurders met een ongunstig gezichtsveld werden geplaagd.”
Het zichtbaarheidsprobleem varieert sterk per type ongeval. Bij frontale botsingen, waarbij voertuigen vanuit tegenovergestelde richtingen naderen, blijven de koplampen gedurende de cruciale beslissingsperiode zichtbaar. Maar bij zijdelingse botsingen, waarbij voertuigen elkaar in een rechte hoek naderen, worden de lichten onzichtbaar juist op het ogenblik dat de bestuurders de waarschuwing het hardst nodig hebben. Aanrijdingen met een rechte kruising bleken bijzonder uitdagend, waarbij 75 procent van de incidenten geteisterd werd door een slechte zichtbaarheid van de frontale remlichten.
De onderzoekers ontdekten dat de zichtbaarheid van de frontale remlichten afhangt van de relatieve hoek tussen voertuigen. Wanneer auto’s elkaar naderen onder een hoek tussen 100 graden en 260 graden, blijven slechts beperkte delen van een remlicht – soms slechts 8,7 centimeter van een lichtstrook van 50 centimeter – zichtbaar.
Om de beperkingen van de zichtbaarheid aan te pakken, adviseert het team van Tomasch om remlichten niet alleen op de voorzijde, maar ook aan de zijkanten van het voertuig te monteren. Deze aanpassing zou de efficiëntie van de waarschuwing bij zijdelingse aanrijdingen aanzienlijk kunnen verbeteren. Zijlichten zouden ook nuttig zijn op complexe kruispunten in de stad, waar meerdere voertuigen tegelijkertijd vanuit verschillende hoeken naderen.
De extra kosten van de installatie van de extra remlichten zouden minimaal blijven, omdat de technologie slechts eenvoudige ledstrips vereist die zijn aangesloten op bestaande remlichtcircuits. In tegenstelling tot geavanceerde rijassistentiesystemen die duizenden dollars kosten, zou een uitgebreide remverlichting voor minder dan 100 dollar in bestaande voertuigen kunnen worden ingebouwd.
De meest opvallende bevinding van het onderzoek betrof de manier waarop de reactietijd van de bestuurder de veiligheidsvoordelen bepaalt. Met snelle reacties van 0,5 seconde zouden frontale remlichten 17 procent van de kruispunt-ongevallen kunnen voorkomen. Maar met tragere reacties van 1,5 seconde daalden die percentages echter tot slechts 7,5 procent. Dit benadrukt hoezeer de individuele capaciteiten van bestuurders de efficiëntie van veiligheidstechnologie beïnvloeden.
“Deze gevoeligheid voor de reactietijd weerspiegelt de harde realiteit van menselijke factoren in de autoveiligheid”, stippen de onderzoekers aan. “Jonge, alerte bestuurders met snelle reflexen profiteren enorm van systemen voor een vroegtijdige waarschuwing. Oudere, vermoeide of afgeleide bestuurders genieten daarentegen veel kleinere voordelen omdat ze de extra waarschuwingstijd niet kunnen benutten.”
Het onderzoek toonde nog aan dat de vermindering van de botssnelheid vergelijkbare patronen volgt. Frontale remlichten hielpen snel reagerende bestuurders de botssnelheid te verminderen van gemiddeld 45 kilometer per uur naar 29 kilometer per uur. Langzamer reagerende bestuurders bereikten veel kleinere snelheidsreducties, waardoor de voordelen op het gebied van letselpreventie beperkt bleven. Deze bevindingen suggereren dat frontale remlichten aan de voorzijde het beste werken als onderdeel van uitgebreide veiligheidsstrategieën in plaats van op zichzelf staande oplossingen. In combinatie met andere waarschuwingssystemen en een verbeterde rijtraining zou de technologie een maximaal levensreddend potentieel kunnen bereiken.
Opmerkelijk is dat vrouwelijke bestuurders opvallend verschillende crashpatronen lieten optekenen, waardoor de efficiëntie van de remlichten kunnen beïnvloeden. Vrouwen stopten vaker volledig voordat ze een kruispunt opreden, waardoor er meer mogelijkheden ontstonden om de remlichten te activeren. Dit gedragsverschil komt voort uit gedocumenteerde genderverschillen in rijstijl en risicobereidheid. Vrouwen rijden doorgaans voorzichtiger op kruispunten, stoppen vaker volledig en nemen meer tijd om de verkeersomstandigheden te beoordelen. Dit gedrag creëert vanzelfsprekend meer situaties waarin de remlichten actief en zichtbaar worden voor naderende bestuurders.
De onderzoekers schatten dat remlichten aan de voorzijde jaarlijks tot 220 dodelijke ongevallen tussen auto’s in heel Europa kunnen voorkomen, terwijl de ernst van letsel bij 650 extra ongevallen afneemt. “Deze cijfers zijn conservatieve schattingen, uitsluitend gebaseerd op geanalyseerde typen ongevallen waarbij twee personenauto’s betrokken zijn”, merken de onderzoekers op. “De daadwerkelijke veiligheidswinst zou veel groter kunnen zijn bij ongevallen met vrachtwagens, motoren en voetgangers. Dit zijn scenario’s waarin frontale remlichten mogelijk een nog hogere waarschuwingswaarde bieden.”
De mogelijkheid tot retrofit van de technologie biedt volgens het rapport met name perspectief voor ontwikkelingslanden, waar de verkoop van nieuwe voertuigen vaak achterblijft bij de veiligheidsbehoeften. “In plaats van tientallen jaren te wachten tot geavanceerde veiligheidssystemen in volledige wagenparken zijn geïmplementeerd, zouden naties frontale remlichten onmiddellijk verplicht kunnen stellen en aanzienlijke veiligheidsverbeteringen kunnen realiseren tegen minimale kosten”, wordt er benadrukt.
Het onderzoek toonde tevens dat de wegomstandigheden de remprestaties en de veiligheidsresultaten kunnen beïnvloeden. Frontale remlichten bleken immers veel efficiënter op droge wegen dan op natte of besneeuwde trajecten. Op droog wegdek konden remlichten aan de voorzijde tussen 12,8 procent tot 27,7 procent van de ongevallen – afhankelijk van de reactietijd van de bestuurder – voorkomen. Maar onder ongunstige omstandigheden werd slechts een score tussen 5,8 procent en 10,2 procent genoteerd. Dit verschil weerspiegelt de fysica van de remafstand van voertuigen, die aanzienlijk toeneemt op gladde oppervlakken, ongeacht het ogenblik dat de bestuurders waarschuwingen ontvangen.
Uitdagingen
Ondanks de veelbelovende veiligheidsvoordelen, zijn er volgens de onderzoekers verschillende obstakels die de invoering van frontale remlichten kunnen vertragen. “Goedkeuringsprocedures van regelgevende instanties duren doorgaans jaren”, benadrukken ze. “De veiligheidsinstanties willen nieuwe types verlichting immers evalueren en willen ervoor zorgen dat de technologie geen verwarring of afleiding voor de bestuurder kan veroorzaken.”
Kleurstandaardisatie vormt een andere uitdaging. In het onderzoek werden groene lichten gebruikt om de frontale remlichten te onderscheiden van traditionele rode achterlichten. Internationale regelgeving vereist echter consistente kleurcodes om verwarring bij bestuurders op verschillende voertuigmarkten te voorkomen. Een productie-integratie vereist tevens een coördinatie tussen de autofabrikanten en de leveranciers van verlichting. Bovendien hangt de efficiëntie van de technologie af van een brede acceptatie. Frontale remlichten bieden weinig voordeel als slechts enkele voertuigen met de technologie zijn uitgerust. De veiligheidswaarde komt pas aan het licht wanneer de meeste bestuurders de signalen herkennen en begrijpen.
“Vanuit economisch perspectief vertegenwoordigen remlichten een buitengewoon kosteneffectieve veiligheidstechnologie”, zeggen de onderzoekers. “De onderzoekers schatten de implementatiekosten op minder dan 100 dollar per voertuig, terwijl ongevallen enorme maatschappelijke en economische kosten veroorzaken. Elk dodelijk ongeval dat voorkomen kan worden, bespaart de maatschappij naar schatting tussen 4 miljoen dollar en 6 miljoen dollar aan productiviteitsverlies, medische kosten en verlies aan levenskwaliteit. Zelfs het voorkomen van één ernstig letsel rechtvaardigt daarbij honderden installaties van frontale remlichten.”
“Dit economische argument wordt vooral overtuigend in vergelijking met geavanceerde systemen voor rijassistentie, die duizenden dollars per voertuig kosten. Hoewel autonome systemen voor noodremmen en botsingswaarschuwingen superieure prestaties bieden, beperken hun hoge kosten de implementatie tot nieuwere, dure voertuigen die slechts een klein deel van het totale wagenpark uitmaken.”
Meer over dit onderwerp: