Door de chemische en genetische eigenschappen van hout te combineren, kan de herkomst van tropisch hardhout veel nauwkeuriger worden vastgesteld. Deze precisie is essentieel voor het opsporen van illegale houtstromen. Dat blijkt uit onderzoek onder leiding van wetenschappers aan de Wageningen University & Research (WUR). De onderzoekers bepaalden de chemische en genetische kenmerken van bijna 250 bomen uit Centraal-Afrika. Door deze eigenschappen te combineren, konden zij de herkomst van het hout binnen een straal van 100 kilometer met 94 procent nauwkeurigheid vaststellen.

Illegale houthandel is wereldwijd een wijdverbreide en winstgevende vorm van criminaliteit, waarbij vaak valse oorsprongsdocumenten worden gebruikt. In verschillende Afrikaanse landen in het Congobekken zou naar schatting tot 90 procent van het geëxporteerde hout illegaal worden verhandeld. Om deze fraude tegen te gaan heeft de Europese Unie de European Deforestation Regulation (EUDR) aangenomen. Deze wet zal houthandelaren verplichten om aan te tonen dat hun producten legaal zijn verkregen en niet afkomstig zijn uit recent ontboste gebieden.

“De wetgeving vereist dat de exacte herkomst van hout wordt opgegeven wanneer het de Europese markt opkomt”, verduidelijkt onderzoeksleider Laura Boeschoten, milieudeskundige aan de Wageningen University & Research. “Vanwege het veelvuldige frauderisico moeten autoriteiten die herkomst echter ook onafhankelijk kunnen verifiëren, onder meer door middel van houtanalyse. Ons onderzoek bewijst dat deze verificatie bijzonder nauwkeurig kan zijn wanneer verschillende analysetechnieken worden gecombineerd.”

Waardevolle soorten

Het onderzoek richtte zich op de Afrikaanse houtsoort azobé, die vaak in waterbouwkundige constructies wordt gebruikt. De onderzoekers bepaalden de concentraties van diverse chemische elementen, zoals magnesium en calcium, in het hout. Deze waarden worden beïnvloed door het bodemtype waarin de boom groeit. Daarnaast maten ze andere chemische kenmerken die samenhangen met het regionale klimaat en onderzochten ze genetische eigenschappen, die sterker verschillen naarmate bomen verder uit elkaar staan.

Op basis van deze gegevens werd de herkomst van het hout geschat. Wanneer slechts één van de drie analysemethoden werd toegepast, lag de kans op een juiste herkomstbepaling binnen een straal van 100 kilometer tussen 50 procent en 80 procent. Door de methoden te combineren, steeg die nauwkeurigheid tot 94 procent. “Sommige houtkenmerken worden beïnvloed door factoren die alleen over grote afstanden verschillen, terwijl andere juist sterk variëren tussen bomen die dicht bij elkaar groeien”, verduidelijken de onderzoekers. “Door de technieken te combineren, vullen ze elkaars blinde vlekken aan.”

Het combineren van analysetechnieken voor herkomstbepaling staat nog in de kinderschoenen. “In de voorbije decennia richtten onderzoekers zich vooral op het ontwikkelen en promoten van hun eigen methode”, voeren de wetenschappers aan. “Wij kiezen een andere benadering, want wij vergelijken en combineren de verschillende gegevens. Dat is uiteraard kostbaar en zal in de praktijk alleen worden toegepast bij zeer waardevolle houtsoorten of wanneer het risico op illegale herkomst groot is.”

China bouwt op snelle wijze nieuwe locaties voor de opslag van olie. De werken vormen een onderdeel van de plannen van het land om zijn reserves ruwe olie verder te versterken. Dat hebben een aantal experts tegen de Britse zakenkrant Financial Times gezegd. Er wordt aan toegevoegd dat de inspanningen een extra urgentie kregen na de aanval van Rusland op Oekraïne, die de wereldwijde energiestromen verstoorde. Dit jaar zijn volgens de experts die inspanningen nog verder versneld.

Chinese staatsoliebedrijven, waaronder Sinopec en Cnooc, zullen voor het einde van volgend jaar naar verwachting minstens 169 miljoen vaten opslagcapaciteit toevoegen, verspreid over elf verschillende locaties. Van dit totaal is al 37 miljoen vaten capaciteit gerealiseerd. Na voltooiing zullen de nieuwe locaties ongeveer twee weken aan import kunnen opslaan. Dit vertegenwoordigt een aanzienlijk volume, aangezien China verreweg de grootste olie-importeur ter wereld is.

Volgens S&P Global Commodity Insight heeft China dit jaar tot nu toe gemiddeld 530.000 vaten per dag gestockeerd. Het opbouwen van reserves absorbeert een deel van het mondiale overschot en ondersteunt de prijzen nu de producenten van de productiebeperkingen afbouwen. Analisten verwachten dat deze stockpiling, gestimuleerd door de recente olieprijs van onder de 70 dollar per vat, minstens tot het eerste kwartaal van volgend jaar zal doorlopen.

Zijn sterke afhankelijkheid van buitenlandse olie, vooral per olietanker, vormt een strategische kwetsbaarheid die China door opslag, diversificatie van import-bronnen en het handhaven van binnenlandse productie probeert te beperken. Tegelijk ontwikkelt het land snel hernieuwbare energie, terwijl ook het nationale wagenpark snel wordt geëlektrificeerd, waardoor de vraag naar benzine en diesel afneemt en de totale olieconsumptie waarschijnlijk in 2027 een piek bereikt.

De bouw van nieuwe opslaglocaties versnelt. De geplande uitbreidingen tot eind volgend jaar benaderen het volume – tussen 180 miljoen en 190 miljoen vaten – dat de voorbije vijf jaar werd toegevoegd.  China bouwde in 2006 zijn eerste strategische reserve, maar de recente inspanning is een reactie op de Russische invasie van Oekraïne in 2022, die leidde tot sancties tegen Moskou, waardoor de kwetsbaarheid van de Chinese olie-importen werd blootgelegd. Sinds eind 2023 heeft China zijn staatsbedrijven opgedragen olie te stockeren. Volgens Energy Aspects in Londen werd in juli een mandaat genoemd voor de aankoop van 140 miljoen vaten voor strategische reserves, met leveringen tot maart volgend jaar.

Geopolitieke risico’s

Volgens June Goh, analist bij het bureau Sparta Commodities in Singapore, heeft China altijd de doelstelling gehad voldoende energiezekerheid te waarborgen om zijn sterk afhankelijkheid van olie-importen op te vangen. Dit jaar is de agenda urgenter geworden door de verhoogde geopolitieke risico’s rond Rusland en Iran. China is voor beide landen de grootste afnemer van ruwe olie. In januari werd een wet aangenomen, waarbij bedrijven worden opgedragen maatschappelijk-verantwoordelijke voorraden aan te houden. 

Een rapport uit 2017 gaf aan dat China negen opslagbasissen met een totale capaciteit van 238 miljoen vaten olie telde. In augustus meldde de China Petroleum and Petrochemical Industry Federation dat de staatreserve zou moeten aangroeien tot meer dan 1 miljard vaten. Dat is gelijk aan drie maanden import. Er werd daarbij geen tijdlijn aangegeven. Dit zou in lijn zijn met het vereiste van het International Energy Agency, waarvan China geen deel uitmaakt, maar dat zijn leden oplegt voorraden voor minstens negentig dagen importen aan te houden, 

Volgens een aantal handelaars streeft China naar een voorraad die zes maanden aan importen dekt. Dat komt overeen met ongeveer 2 miljard vaten. Die voorraad is veel groter dan de reserves van de Verenigde Staten, de grootste olieproducent van de wereld en sinds 2019 een netto-exporteur op de internationale petroleummarkt. Eind augustus hadden de Verenigde Staten in hun Strategic Petroleum Reserve een voorraad van 404 miljoen vaten ruwe olie.

Volgens het bureau Kpler telde China begin september, met inbegrip van de voorraden van staatsondernemingen particuliere bedrijven, een nationale reserve van 799 miljoen vaten olie. Dat zijn 109 miljoen vaten meer dan begin 2023 was gemeld. In deze berekening is geen rekening gehouden met voorraden van vier ondergrondse opslagsites, die begin 2021 een capaciteit van 110 miljoen vaten zouden hebben gehad.

De wereldwijde markt voor geraffineerd koper zal naar verwachting volgend jaar met een tekort van 150.000 ton worden geconfronteerd, terwijl bij eerdere ramingen nog van een overschot van 209.000 ton gewag werd gemaakt. Dat blijkt uit een rapport van de International Copper Study Group (ICSG). De bijgestelde verwachtingen moeten volgens de studiegroep aan een langzamere productie worden toegeschreven.

“De koperprijzen stegen recent tot het hoogste niveau in zestien maanden”, wordt in het rapport aangevoerd. “De pieken werden veroorzaakt door bekommernissen over mogelijke tekorten, veroorzaakt door een reeks recente verstoringen in mijnen in Indonesië, Chili en Congo. Deze incidenten zorgen er ook voor dat de prognoses voor de wereldwijde groei van de koperproductie voor dit jaar moeten worden bijgesteld. In april werd voor het lopende jaar nog met een groei van 2,3 procent rekening gehouden, maar dat cijfer werd inmiddels tot een toename met 1,4 procent bijgesteld.

Er zal volgens de International Copper Study Group voor dit jaar op de internationale kopermarkt nog op een overschot van 178.000 ton kunnen worden gerekend. Eerder was er echter sprake van een overschot van 289.000 ton. “Volgend jaar zal de mijnproductie wellicht een stijging met 2,3 procent toenemen”, wordt er opgemerkt. “Die toename is te danken aan de wereldwijde opstart van nieuwe projecten of de uitbreiding van de capaciteit van bestaande ontginningen, samen met een verbeterde productie in Chili, Peru en Zambia en een herstel van de mijnbouw in Indonesië.”

De groei van de geraffineerde productie zal volgens het rapport volgend jaar naar verwachting echter tot 0,9 procent vertragen, tegenover een toename van 3,4 procent dit jaar. “Die vertraging moet worden toegeschreven aan een lagere beschikbaarheid van ruwe koperconcentraten”, zegt de studiegroep. “De productie van koper uit schroot zal wel toenemen, maar dat is niet voldoende om de lagere aanvoer uit de ontginning volledig te compenseren.”

De studiegroep verwacht nu dat het wereldwijde gebruik van geraffineerd koper volgend jaar een niveau van 28,7 miljoen ton zal bereiken. “Dat betekent een stijging met 2,1 procent tegenover dit jaar”, wordt er aangevoerd. “Dit weerspiegelt wel een vertraging tegenover de groei van 3 procent die dit jaar kon worden gemeld. Vooral de afnemende consumptiegroei in China zal voor die vertraging verantwoordelijk zijn.” China neemt 58 procent van het wereldwijde gebruik van geraffineerd koper voor zijn rekening.

“Azië blijft de belangrijkste motor van de groei op de wereldwijde kopermarkt”, werpt de studiegroep nog op. “De vraag bij andere belangrijke koperconsumenten – vooral de Europese Unie en Japan – zal daarentegen relatief beperkt blijven.”

Geopolitieke spanningen en een veranderend handelsbeleid hertekenen de mondiale scheepvaartroutes. Nieuwe Amerikaanse havengelden, de aanhoudende export van Russische ruwe olie en Aziatische importstrategieën beïnvloeden immers de tankermarkten en de inzet van schepen. Dat blijkt uit een rapport van het bureau Xclusiv Shipbrokers.

De handelsspanningen tussen de Verenigde Staten en China zetten de scheepvaart opnieuw onder druk. Half oktober voeren de Verenigde Staten havengelden in voor tonnage dat met China is verbonden. Schepen van Chinese ondernemingen of geëxploiteerd door Chinese bedrijven zullen hierdoor per reis een heffing van 80 dollar per ton moeten betalen. Schepen die in China zijn gebouwd voor buitenlandse eigenaars worden geconfronteerd met een heffing van 23 dollar per ton of 154 dollar per container, met een maximum van vijf aanlopen per jaar.

Indien de maatregel wordt gehandhaafd zou de Chinese rederij Cosco volgens het bureau Alphaliner jaarlijks met een Amerikaanse heffing van 1,53 miljard dollar rekening moeten houden. Dat is bijna de helft van de kost van 3,2 miljard dollar die de tien grootste rederijen gezamenlijk zouden moeten dragen. In een reactie op de Amerikaanse heffingen, ondertekende de Chinese premier Li Qiang inmiddels een decreet dat tegenmaatregelen belooft tegen discriminerende maatregelen tegen Chinese schepen of bemanningen.

Hoewel sommige waarnemers verwachten dat de deadline van half oktober mogelijk wordt uitgesteld of zelfs geschrapt zal worden als onderdeel van bredere onderhandelingen, zorgt de onzekerheid nu al voor onrust bij rederijen. “Dit voegt een nieuwe laag geopolitieke risico’s toe aan hun vlootstrategieën”, werpt Xclusiv Shipbrokers op.

Tegelijkertijd is Rusland erin geslaagd zijn export van ruwe olie verder op te voeren, ondanks een toenemende internationale druk en herhaalde Oekraïense aanvallen met drones op Russische raffinaderijen. De zeevracht van Russische ruwe olie bereikte in september 3,88 miljoen vaten per dag. Dat is het hoogste niveau sinds april vorig jaar.

India, inmiddels de belangrijkste afnemer van Russische olie, importeerde 1,73 miljoen vaten per dag. Dat is bijna 30 procent meer dan in augustus, terwijl ook Turkije de invoer verhoogde. China daarentegen verlaagde de volumes met 12 procent tot 1,12 miljoen vaten per dag. Deze cijfers wijzen duidelijk op een verschuivende dynamiek in de Russische exportstromen.

Deze stijging komt ondanks de beslissing van de G7 om de plafonds voor de olieprijs tot 47,60 dollar per vat aan te scherpen en extra druk uit te oefenen op de Russische uitvoer. Door de drone-aanvallen is bijna 1,9 miljoen vaten per dag aan raffinagecapaciteit stilgelegd, waardoor de Russische overheid het exportverbod op benzine en diesel heeft verlengd.

“De korting op Oeral-olie is inmiddels geslonken tot circa 11,50 dollar per vat ten opzichte van Dated Brent”, werpt Xclusiv Shipbrokers op. “Dat is aanzienlijk minder dan de gemiddelde 21,50 dollar na de aanval op Oekraïne. Dit duidt erop dat kopers nog steeds Russische olie afnemen, maar onder voorwaarden die voor Rusland gunstiger zijn dan voorheen. De druk op de Russische downstreamsector – met werkloze raffinaderijen, een daling van de export met 15 procent tegenover de maand voordien en zelfs brandstoftekorten in zuidelijke regio’s – toont dat de uitvoer van ruwe olie veerkrachtig blijft, maar niet zonder binnenlandse kosten.”

Gewijzigde inkoopstrategieën

Tegen deze achtergrond herzien Aziatische afnemers volgens Xclusiv Shipbrokers hun inkoopstrategieën. Zowel Thaise als Japanse raffinaderijen verhogen hun import van Amerikaanse olie, die door concurrerende prijzen aantrekkelijk is geworden, terwijl zij hun afhankelijkheid van het Midden-Oosten onder invloed van de regionale instabiliteit verminderen.

Tussen januari en augustus vertegenwoordigde Amerikaanse olie 16 procent van de totale Thaise invoer aan ruwe olie. Japan volgt een vergelijkbare koers. Dat land importeerde in dezelfde periode 85.000 vaten per dag. Dat is 43 procent meer dan vorig jaar, omdat de Amerikaanse petroleum vaak goedkoper is dan alternatieven uit het Midden-Oosten. 

Naast economische overwegingen spelen ook politieke factoren een rol. Thailand gebruikte zijn recordaankopen van Amerikaanse olie om een verlaging van wederzijdse invoerheffingen van 36 procent naar 19 procent te bedingen, terwijl Japan zijn importvolumes inzet binnen de bredere handelsbesprekingen die met de Verenigde Staten worden gevoerd.

Voor de tankermarkt illustreren deze ontwikkelingen uiteenlopende vaarroutes. Terwijl Russische olie oostwaarts blijft stromen via lange routes naar India en Turkije, creëert de verschuiving van Japan en Thailand naar Amerikaanse olie een bijkomende vraag naar vervoerscapaciteit over de Stille Oceaan.

De onzekerheid rond de Amerikaanse havengelden voor Chinese schepen, de kwetsbaarheid van Russische export en de veranderende Aziatische importmix onderstrepen volgens Xclusiv Shipbrokers één gezamenlijk thema. “Geopolitieke en handelsstrategische overwegingen bepalen in toenemende mate de inzet van tankers en beïnvloeden het sentiment op de aan- en verkoopmarkt”, concludeert het bureau.

Goud wordt dit financiële jaar na ijzererts het meest waardevolle exportproduct van Australië. Het edelmetaal duwt daarbij vloeibaar aardgas van de tweede plaats. Dat blijkt uit een rapport van het Australische ministerie van industrie. De Australische goudexport profiteert van de wereldwijde groeiende vraag naar het edelmetaal, dat wegens de internationale geopolitieke instabiliteit door beleggers als een veilige haven voor hun investeringen wordt bestempeld.

De Australische goudexporten zullen in het huidige financiële jaar – dat eind juni 2026 afloopt – naar verwachting met 12 miljard Australische dollar (6,78 miljard euro) tot 60 miljard Australische dollar oplopen. Er is volgens het Australische ministerie van industrie immers vastgesteld dat het land grotere voorraden goud exporteert en daarbij ook hogere prijzen kan aanrekenen.

Goud wordt daarmee als exportproduct voor Australië belangrijker dan vloeibaar aardgas, waar de uitvoer als gevolg van de lagere olieprijzen dit jaar naar verwachting tot 54 miljard Australische dollar zal dalen. Volgend jaar zouden de gasexporten nog verder tot 48 miljard Australische dollar dalen. Verwacht wordt bovendien dat een lager renteklimaat in de Verenigde Staten de volgende twee jaar de goudprijzen boven de grens van 3.200 dollar per ounce zal helpen houden. De goudprijs laat momenteel een recordniveau van meer dan 4.000 dollar per ounce optekenen.

Goud steekt daarmee af tegen de algemene trend van de Australische inkomsten uit de export van grondstoffen, die na een piek bij het begin van de oorlog in Oekraïne – waarbij de opbrengsten in 2022-2023 naar een record van meer dan 460 miljard Australische dollar werden gedreven – door een normalisering van de energieprijzen zijn gedaald.

De totale opbrengsten van Australische export van grondstoffen en energie zullen tijdens het huidige financiële jaar naar verwachting met 5 procent tot 369 miljard Australische dollar dalen. Volgend jaar wordt een verdere inkrimping tot 354 miljard dollar verwacht. “De grondstoffenmarkten verwachten een vertraagde wereldgroei, veroorzaakt door toenemende handelsbelemmeringen en een nog steeds relatief restrictief monetair beleid in de Verenigde Staten”, wordt in het rapport opgemerkt.

IJzererts blijft de hoeksteen van Australië’s exportinkomsten uit grondstoffen. Die sector vertegenwoordigt meer dan 25 procent van alle inkomsten die het land de volgende twee jaar uit de export van grondstoffen en energie zou kunnen realiseren. “Verwacht wordt dat de prijs voor ijzererts dit financiële jaar een gemiddeld niveau van 87 dollar per ton zal realiseren”, wordt in het rapport opgemerkt. “Dat is 10 procent meer dan de eerdere prognoses in juni van dit jaar, aangezien de vraag naar staal door een aantal situaties zal worden gestimuleerd.”

Daarbij wordt verwezen naar de bouw van een nieuwe waterkrachtcentrale in Tibet, waarvoor grote voorraden staal zullen moeten worden geleverd. Verder wordt ook gewag gemaakt van het Chinese streven om de overcapaciteit in de staalindustrie terug te dringen. Hierdoor zal de productie meer op de daadwerkelijke vraag worden afgestemd, waardoor een hoger prijsniveau kan worden aangehouden.

Algemeen verwacht Australië nog steeds een dalende trend in de inkomsten uit de export van ijzererts, waar voor 2025-2026 een terugval met 3,9 miljard Australische dollar tot 113 miljard Australische dollar in het vooruitzicht wordt gesteld. In 2026-2027 zou een verdere achteruitgang tot 103 miljard dollar worden verwacht. De hogere prijs per ton geeft een tijdelijk positief effect, maar aangezien er mogelijk minder ijzererts wordt verkocht en de wereldwijde staalvraag op langere termijn niet zal blijven stijgen, verwacht Australië dat de totale inkomsten uit de export van ijzererts de volgende jaren geleidelijk dalen.

In plaats van te eindigen op stortplaatsen, kan restafval uit de bewerking van edelstenen worden hergebruikt om de ecologische impact van de cementproductie te verminderen. Dat blijkt uit een studie van wetenschappers aan de Wuzhou University en Guangzhou University, die het gebruik van slijpafval uit edelsteenbewerking als een mogelijke toevoeging aan cement bestudeerden. Hun doel is om siliciumcarbide-afval uit stortplaatsen te houden en tegelijkertijd de uitstoot van de cementindustrie te verminderen.

Cement is een van de meest gebruikte materialen ter wereld, maar ook een van de grootste bronnen van de uitstoot van broeikasgassen. Nu de vraag naar cement blijft stijgen, zoeken onderzoekers naar alternatieven die de ecologische voetafdruk van het materiaal kunnen verkleinen.

Een mogelijk alternatief is siliciumcarbide, een inert materiaal dat wordt gebruikt als schuurmiddel bij het polijsten van edelstenen. Siliciumcarbide wordt op alle niveaus binnen de industrie – van hobbyisten met polijsttrommels tot industriële zagen, slijpmachines, schuurbanden en polijstwielen – toegepast. In de sector ontstaat daardoor een grote hoeveelheid siliciumcarbide-afval, onder meer in de regio Guangdong in China, waar een sterke activiteit in de verwerking van edelstenen wordt opgetekend.

“Het onderzoek is ingegeven door de milieuproblemen rond het slijpafval uit edelsteenbewerking, een niet-biologisch afbreekbaar bijproduct dat rijk is aan siliciumcarbide”, verduidelijkte onderzoeksleider Xiaowei Ouyang. “Het probleem is aanzienlijk. Cement is een grote bron van uitstoot, terwijl edelsteenafval wereldwijd een verdere bijdrage levert aan het stortprobleem. Ons onderzoek richt zich op uitstootarme materialen en biedt een manier om afval om te zetten in functionele toevoegingen die bij de klimaatdoelstellingen aansluiten.”

De onderzoekers ontdekten onder meer dat er een direct verband bestaat tussen de activiteit op nanoschaal – het niveau van atomen en ionen – en de eigenschappen van het uiteindelijke cement op grotere schaal. De wetenschappers merken daarbij op dat processen op verschillende niveaus elkaar beïnvloeden en samen het gedrag van het materiaal bepalen. “De interacties tussen de ionen op nanoschaal hebben op de fysische eigenschappen van het cement – zoals de warmtegeleiding en de elektrische weerstand – een belangrijke invloed”, zeggen de onderzoekers.

Intelligente eigenschappen

De opvallendste bevinding was dat het toevoegen van slijpafval uit de edelsteenbewerking de warmtegeleiding van cement met 159 procent kon verbeteren en de elektrische weerstand met 94 procent kon verlagen. Dit betekent dat het cement elektriciteit beter geleidt, terwijl het materiaal ook veel beter warmte doorlaat. Deze combinatie wijst erop dat het verrijkte cement niet alleen steviger of duurzamer kan zijn, maar ook intelligente eigenschappen – onder meer de vorming van bouwmaterialen die warmte of elektrische signalen kunnen geleiden – kunnen krijgen.

“Dit opent mogelijkheden voor toepassingen zoals energie-efficiënte bouwpanelen of betonnen structuren met ingebouwde sensoren”, voeren de onderzoekers aan. “Cement dat met siliciumcarbide werd verrijkt zou in intelligente bouwmaterialen – zoals wanden en vloeren die warmte geleiden voor passieve verwarming en koeling, of in bruggen met ingebouwde sensoren die schade kunnen detecteren via veranderingen in geleidbaarheid – kunnen worden toegepast.”

Ook bekeken de wetenschappers de aantrekkingskracht tussen het slijpafval en de calciumionen in het cement. Calciumionen vormen immers een cruciaal onderdeel van het verhardingsproces van het bouwmateriaal. Daarbij kon slechts een beperkte aantrekkingskracht worden opgemerkt. Dit niveau biedt echter mogelijkheden om de mengsels te optimaliseren en gericht sterkere cementsoorten te ontwikkelen.

De onderzoekers willen in een volgende fase van hun studie de mengsels van edelsteenafval en cement verder verfijnen, de duurzaamheid van het product op lange termijn te testen, praktijktests uit te voeren en de methode toe te passen op andere soorten industrieel afval.

Bank of America (BofA) heeft zijn ramingen voor de koperprijs verhoogd. De bank wijst daarbij naar de wijdverspreide verstoringen in de mijnbouw en een aanhoudende vraag naar het metaal op de wereldmarkt. Volgens de nieuwe prognose zal koper volgend jaar gemiddeld 11.313 dollar per ton kosten. Dat betekent een verhoging van 11 procent ten opzichte van de eerdere schatting. 

Voor 2027 rekent de bank op een gemiddelde prijs van 13.501 dollar per ton. Dat zou een stijging met 12,5 procent vertegenwoordigen. Op zijn piek zou de prijs voor koper volgens de analisten van Bank of America zelfs kunnen oplopen tot 15.000 dollar per ton.

De analisten van Bank of America wijzen erop dat problemen bij een aantal van de grootste kopermijnen in de wereld – waaronder Grasberg in Indonesië, El Teniente in Chili en Kamoa-Kakula in de Democratische Republiek Congo – de belangrijkste factoren achter de prijsstijgingen zijn. Extra druk kan ontstaan door vertragingen bij de productie van het project Quebrada Blanca II van Teck in Chili en de problemen bij Cobre Panamá van First Quantum, waar de activiteiten voor onbepaalde tijd zijn stilgelegd.

Daarnaast verwijzen de analisten naar de sterke daling van de prijzen die smelters en raffinaderijen normaal voor hun werk ontvangen. Dat gebeurt meestal wanneer er een tekort aan ruwe ertsen blijkt. Omdat de mijnen minder aanvoer genereren, moeten de smelters concurreren om voorraden te kunnen binnenhalen. Daarom zijn zij in deze omstandigheden vaak bereid om lagere marges te accepteren.

Kwetsbare markt

De overcapaciteit in China betekent dat er meer lokale smeltcapaciteit aanwezig is dan er grondstoffen beschikbaar zijn. Hierdoor komen de winstmarges van de smelters onder druk. De analisten benadrukken echter dat dit knelpunt een symptoom is van een fundamenteler probleem, want er is volgens hen simpelweg te weinig koper uit de mijnbouw beschikbaar.

Naast de problemen met het aanbod, moet volgens de analisten ook naar de aanhoudend sterke vraag naar koper worden gekeken. In China wordt het verbruik gesteund door de toenemende investeringen in elektriciteitsnetten, mede in verband met de groei van hernieuwbare energie en infrastructuur voor artificiële intelligentie. In Europa worden bovendien de eerste tekenen van herstel zichtbaar na een langdurige neergang, waardoor het beeld van aanhoudende wereldwijde vraag nog verder wordt versterkt.

Daarnaast wordt aangevoerd dat de kopervoorraden bij de London Metal Exchange (LME) tot extreem lage niveaus zijn ingekrompen. Dit zorgt voor een grotere kwetsbaarheid van de kopermarkt. Indien de vraag nog sneller stijgt, kan volgens de analisten een short squeeze optreden. Dat is een situatie waarin partijen die koper hebben verkocht zonder het metaal fysiek in bezit te hebben, plots gedwongen worden dure voorraden in te kopen om hun verplichtingen na te komen. Dit zal de koperprijs verder opdrijven.

Bank of America verwacht dat de koperprijs langdurig een stijgende trend, een structural bull phase, zal kennen. Dat is volgens de analisten niet alleen te wijten aan tijdelijke verstoringen, maar vooral door fundamentele onevenwichten tussen vraag en aanbod. Daarnaast wordt gewaarschuwd dat extra beschikbare voorraden (spare tonnages), die normaal gezien naar verschillende markten verdeeld worden, al grotendeels naar de Verenigde Staten gestuurd om de lokale industriële vraag en de energietransitie te ondersteunen. Hierdoor hebben andere regio’s minder buffers, waardoor de markt wereldwijd gevoeliger wordt voor tekorten en prijsschokken.

Momenteel wordt op de Commodity Exchange (Comex) voor koper een prijs van 10.120 dollar per ton betaald.

Meer over dit onderwerp:

• BHP investeert 555 miljoen dollar in koperproductie Zuid-Australië
• Aziatische fabrieken onder druk door zwakke vraag uit China en Verenigde Staten.
• Berkshire wil 10 miljard dollar betalen voor overname OxyChem
• Australische bezorgd dat China aankoop van ijzererts bij BHP opschort
• Exxon schrapt 2.000 banen bij herstructurering in Canada en Europese Unie
• Australië biedt bondgenoten aandelen in reserves cruciale kritieke mineralen
• Ongeval in mijn Grasberg zet wereldwijde kopervoorraad onder druk
• Veilingen moeten interesse in steenkoolontginning verkennen
• Olieprijzen zullen dit jaar wellicht op een stabiel niveau blijven
• Nippon Steel koopt belang van 30 procent in Canadese ontginning ijzererts

Aluminium dat wordt geproduceerd met hernieuwbare energie en gedeeltelijk uit recyclage afkomstig is, helpt de Duitse autobouwer Mercedes-Benz om de uitstoot van koolstofdioxide bij de productie van zijn nieuwe generatie elektrische voertuigen te verlagen. De ingreep maakt volgens de top van het concern deel uit van een bredere strategie om de bedrijfsvoering te verduurzamen.

Mercedes maakt in zijn nieuwe productie gebruik van uitstootarm aluminium, ontwikkeld in samenwerking met de Noorse metaalproducent Norsk Hydro. De nieuwe aanpak zal worden gebruikt voor de productie van het nieuwe type van het elektrische model CLA van Mercedes-Benz. 

Volgens beide bedrijven illustreert de samenwerking op welke manier producenten van premium consumentenproducten bereid zijn meer te betalen voor grondstoffen in ruil voor een milieuvriendelijker imago. “Het gebruik van bijzonder uitstootarm staal of aluminium brengt natuurlijk extra kosten met zich mee”, verduidelijkte Gunnar Guthenke, vicepresident inkoop bij Mercedes-Benz. “Duurzaamheid en aantrekkelijke producten die wij maken, gaan simpelweg hand in hand.”

Een kostenoverzicht wensten de bedrijven niet geven, maar wel stelden zij dat bij de productie van het nieuwe model CLA de uitstoot van koolstofdioxide met 40 procent zal dalen tegenover de vorige generatie van het model, waarbij nog met een verbrandingsmotor werd gewerkt. 

“Hoewel het verduurzamen van toeleveringsketens de kostprijs van een product kan opdrijven, bieden partnerschappen een manier om die last te delen, zodat niet alleen fabrikanten of consumenten voor de meerprijs opdraaien”, beklemtoond Eivind Kallevik, topman van Norsk Hydro. Volgens hem schrikt de prijsopslag voor het metaal kopers niet af, zelfs niet gedurende de voorbije jaren waarin de aluminiummarkt onder druk stond door lage economische groei. Er kan volgens Kallevik duidelijk een groeiende vraag naar uitstootarme producten worden opgemerkt.

Het milieuvriendelijk aluminium dat door Mercedes-Benz wordt gebruikt, wordt geproduceerd in de fabriek van Norsk Hydro in de stad Årdal, ten noord-oosten van Bergen. Daarbij zou per kilogram aluminium amper 3 kilogram koolstofdioxide worden geproduceerd, tegenover een wereldwijd gemiddelde van 16,7 kilogram. Ongeveer een kwart van het materiaal bestaat uit gerecycleerdd aluminium, waardoor de hoeveelheid primair metaal uit de energie-intensieve smelter verder wordt teruggebracht.

Mercedes-Benz kreeg in het verleden kritiek op een reclamecampagne waarin duurzaamheid werd benadrukt, terwijl de constructeur in Duitsland onderwerp was van een rechtsgeding dat door een klimaatorganisatie over de milieu-impact van het bedrijf was aangespannen. Die zaak werd in 2022 door een Duitse rechtbank verworpen.

In de Verenigde Staten zal de regering van president Donald Trump de leasing van steenkoolmijnen op federaal land uitbreiden en honderden miljoenen dollars uittrekken om de opwekking van elektriciteit uit steenkool te ondersteunen. Dat hebben een aantal woordvoerders van de Amerikaanse regering bekend gemaakt. Het plan maakt deel uit van een bredere strategie om het gebruik van steenkool in de Verenigde Staten nieuw leven in te blazen. Deze fossiele brandstof heeft de voorbije jaren terrein verloren door strengere milieuregels en de opkomst van goedkoop aardgas.

Doug Burgum, Amerikaans minister van binnenlandse zaken, kondigde aan dat 5,3 miljoen hectare federaal terrein in North Dakota, Montana en Wyoming voor de winning van steenkool zullen worden opengesteld. Dat gebied is ruim drie keer groter dan het territorium dat in een eerdere wet van Donald Trump voor bijkomende steenkoolwinning was voorzien. Onder president Joe Biden, de voorganger van Donald Trump, was een pauze ingesteld op de leasing van steenkoolmijnen. De jongste veiling van rechten vond in januari 2021 plaats, vlak voor het aantreden van Biden als Amerikaans president.

Het Amerikaanse ministerie van energie kondigde daarnaast aan 625 miljoen dollar vrij te maken voor de uitbreiding van steenkoolcentrales voor de opwekking van elektriciteit. Lee Zeldin, directeur van het Amerikaanse Environmental Protection Agency (EPA), gaf daarbij aan dat de steenkoolcentrales meer tijd krijgen om te voldoen aan regels voor de verwerking van vliegas, dat zware metalen bevat zoals kwik, cadmium en arseen en zorgvuldig moet worden afgevoerd.

In 2024 leverden kolencentrales ongeveer 15 procent van de Amerikaanse elektriciteit. Dat betekende een forse daling ten opzichte van een aandeel van 50 procent dat in 2000 werd geregistreerd. De groei van zonnekracht en windenergie en de toename van aardgasproductie door fracking hebben het steenkoolverbruik sterk teruggedrongen. De milieuorganisatie Sierra Club reageerde met een scherpe veroordeling van de maatregelen. “Indien deze gevaarlijke agenda doorgaat, kijken we over enkele jaren aan tegen slechtere gezondheid, torenhoge rekeningen en een verwaarloosde leefomgeving”, waarschuwde de organisatie.

Tegen internationale afspraken

De Amerikaanse steenkoolindustrie biedt momenteel werk aan 40.000 mensen. Op tien jaar tijd is de tewerkstelling in de sector met 30.000 eenheden afgenomen. Donald Trump tekende in april nog decreten om de steenkoolproductie te verhogen. Die ingreep vertegenwoordigt een van de vele besluiten van Trump die indruisen tegen de internationale afspraken om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen.

Burgum benadrukte dat steun aan steenkool de Amerikaanse economie zou versterken en nieuwe banen zou opleveren. Chris Wright, Amerikaans minister van energie, gaf recent nog aan te verwachten dat de meeste steenkoolcentrales hun geplande sluiting zullen uitstellen om de groeiende vraag naar elektriciteit – onder meer door kunstmatige intelligentie – te kunnen opvangen. Wright verlengde recent ook een noodorder waardoor een steenkoolcentrale in Michigan open moest blijven, ondanks plannen van de exploitant om de installatie wegens economische redenen permanent te sluiten.

Volgens Tom Pyle, voorzitter van de American Energy Alliance, zullen 38 steenkoolcentrales die gepland stonden om uiterlijk 2028 te sluiten, waarschijnlijk openblijven, al dan niet op bevel van Trump. Toch blijven analisten sceptisch over een structurele opleving van kolen in de Verenigde Staten, aangezien de economische verhoudingen steeds meer in het voordeel zijn van minder vervuilende energiebronnen.

“Door minder strenge regels kan steenkool tijdelijk een impuls krijgen”, benadrukte Frank Holmes, chief executive van U.S. Global Investors. “Sommige beleggers zullen daarvan kortstondig kunnen profiteren. Maar op de lange termijn is het einde van de steenkoolproductie in zicht.”

Geologische knelpunten kunnen een einde maken aan de hoop dat alle olie en gas uit de Noordzee gewonnen kan worden. Dat zegt Mark Ireland, professor energie aan de Newcastle University. Ireland benadrukt dat de productie van olie en gas in de Noordzee in 1999 een piek bereikte en sindsdien meer dan gehalveerd is. De velden die het gemakkelijkst kunnen worden ontgonnen, zijn volgens Ireland immers inmiddels uitgeput en de resterende velden zijn vaak kleiner, moeilijker bereikbaar en technisch complexer om te exploiteren.

Kemi Badenoch, leider van de Britse Conservatieve Partij, merkte onlangs op dat het Verenigd Koninkrijk al zijn olie en gas uit de Noordzee zal halen. Ook de politieke partij Reform UK noemde het boren naar meer olie en gas in de Noordzee een absolute prioriteit. “Maar zelfs als deze partijen aan de macht zouden komen en het huidige moratorium op nieuwe exploratie-vergunningen zouden opheffen, is het onzeker of er onder de zeebodem daadwerkelijk voldoende olie en gas aanwezig is – of dat investeerders voldoende interesse tonen – om deze beloftes waar te maken”, beklemtoonde Ireland.

British Petroleum (BP) won in 1967 voor het eerst gas uit de Noordzee. Dit markeerde het begin van een van de meest waardevolle sectoren van de Britse economie. Inmiddels kunnen in het gebied meer dan 400 afzonderlijke velden voor de winning van olie of gas worden aangetroffen..

“De productie bereikte in 1999 zijn hoogtepunt en is sindsdien meer dan gehalveerd”, werpt Ireland op. “Het gebied wordt beschouwd als een matuur bekken, waar de grootste en meest gemakkelijk te ontwikkelen velden al zijn ontdekt en uitgeput. Wat overblijft, zijn kleinere, vaak moeilijker bereikbare en technisch uitdagendere of duurdere bronnen. Dit is typisch voor verouderende winningsgebieden, waar de productie afneemt terwijl de operationele kosten stijgen. Nieuwe projecten moeten concurreren met olie en gas uit andere delen van de wereld, waar de winning goedkoper en eenvoudiger is en gemakkelijker investeerders aantrekken”

Politiek versus geologie

Historisch gezien leidde slechts één op de acht exploraties in de Noordzee tot een commercieel productief veld. “Die verhouding is inmiddels verbeterd”, verduidelijkt Ireland. “Tussen 2008 en 2017 leverde iets meer dan één op de vier exploratie-putten een commercieel succes op. Tegenwoordig worden echter veel minder putten geboord. Zelfs met technologische vooruitgang, zoals een verbeterde geofysische beeldvorming – waarmee de kansen op succes beter vooraf kunnen worden ingeschat – behoren de grote ontdekkingen waarschijnlijk al decennia tot het verleden.”

De Britse North Sea Transition Authority schat dat er nog ongeveer 3,5 miljard vaten olie-equivalent in meer dan 400 niet-ontwikkelde velden aanwezig kan zijn. “De meeste van deze potentiële velden zijn echter klein, geïsoleerd of technisch complex”, werpt Ireland op. “De ontwikkeling van deze locaties vereist hoge prijzen op de markt van olie en gas, fiscale stabiliteit en veel vertrouwen van investeerders.”

“Zelfs indien een toekomstige regering de regels voor exploratie-vergunningen versoepelt, blijft geologie de grootste beperking. De Noordzee is simpelweg niet meer zo goedkoop als vroeger en internationale producenten van fossiele energie hebben vele andere opties. Het is momenteel veel goedkoper om olie en gas te produceren in onder meer het Midden-Oosten of Noord-Afrika. Projecten in die regio’s concurreren om hetzelfde kapitaal.”

Volatiliteit in de energiesector maakt volgens Ireland potentiële investeerders terughoudend. “De crash van de olieprijzen van 2015 verlaagde de activiteit in de Britse sector tot het laagste niveau in decennia en er is nooit een volledig herstel gevolgd”, voert hij aan. ”Omdat fossiele brandstoffen wereldwijd verhandeld worden, kunnen politieke schommelingen – zowel internationaal als nationaal – het vertrouwen van investeerders snel beïnvloeden.”

In het Verenigd Koninkrijk zorgen onder meer de invoering van een windfalltax in 2023 en veranderende eisen voor milieueffecten-rapportages voor een groter risico bij investeringen op lange termijn. Hoewel het land in de toekomst nog steeds aanzienlijke hoeveelheden gas en bescheiden hoeveelheden olie nodig heeft, gaat de afzet van beide grondstoffen achteruit naarmate het energiesysteem verandert en hernieuwbare energie uitbreidt.

“De combinatie van economische onzekerheid, volwassen geologie en kleinere ontdekkingen maakt het moeilijker om grote internationale energiebedrijven aan te trekken”, zegt Ireland nog. “Dit betekent echter niet dat de Noordzee geen bron van olie en gas meer is. Onontwikkelde ontdekkingen – waar de aanwezigheid van olie of gas is bevestigd, maar nog niet gewonnen – bieden mogelijkheden op ontginningen met een relatief laag risico. De opbrengsten blijven echter bescheiden, omdat veel van deze velden een beperkte omvang hebben en zich op afgelegen locaties bevinden.”

“Nieuwe exploratie-vergunningen zouden de productie enigszins kunnen verlengen, maar het is onwaarschijnlijk dat ze een baanbrekende ontdekking opleveren”, stipt Ireland aan. “Sommige analisten pleiten ervoor om toekomstige vergunningen strategisch te beperken tot projecten met een duidelijke economische waarde of een klimaatcompatibiliteit. Dit zou de afhankelijkheid van geïmporteerd gas, dat vaak een hogere koolstofuitstoot heeft, kunnen verminderen. Dit zou zinvoller zijn dan het herstarten van het fracken, maar een heropleving van het hoogtepunt van de industrie is niet realistisch.”

Ireland erkent dat de Noordzee nog jaren olie en gas zal produceren, maar zegt dat haar rol in de sector zal krimpen. “Zelfs met gunstiger beleidsmaatregelen komt het tijdperk van grote ontdekkingen en snelle groei niet terug”, betoogt hij. “Het maximaliseren van winning klinkt aantrekkelijk voor politici, maar geologie, economie en klimaatverplichtingen wijzen erop dat de beste jaren van de Noordzee tot het verleden behoren. De echte uitdaging is nu om investeringen tijdens de terugloop goed te beheren en tegelijkertijd te investeren in duurzamere oplossingen die de fossiele bronnen zullen vervangen.”