De Beers Group heeft zijn grootste voorraad diamanten verzameld sinds de financiële crisis die in 2008 wereldwijd toesloeg. Het fenomeen toont de uitdaging van het bedrijf om de vraag naar juwelen, die lang als het toppunt van luxe werden gezien, nieuw leven in te blazen. De sector beleeft een dalperiode door een achteruitgang van de Chinese vraag, de toenemende concurrentie van kunstmatige diamanten en de erfenis van de lockdowns tijdens de covid-pandemie, toen het aantal huwelijken een sterke daling kende.

De problemen hebben De Beers, qua omzet de grootste diamantproducent van de wereld, achtergelaten met een voorraad ter waarde van ongeveer 2 miljard dollar. “Het was een slecht jaar voor de verkoop van ruwe diamanten”, benadrukte Al Cook, chief executive van De Beers. “De aanhoudende daling van de vraag, die begon met de uitbraak van de covid-pandemie, heeft De Beers gedwongen maatregelen te nemen om de levering van de edelstenen te beperken.

Voor volgend jaar wordt wereldwijd een diamantverkoop voor een totale waarde van 84 miljard dollar verwacht. – Foto: Burgundy Diamonds

Onder meer heeft het bedrijf de productie van zijn mijnen met ongeveer 20 procent teruggebracht ten opzichte van vorig jaar en bij zijn meest recente veiling de prijzen verlaagd. Veilingen worden gebruikt om ruwe of ongeslepen diamanten te verkopen aan een groep van ongeveer vijftig gecertificeerde kopers, bekend als zichthouders, de machtigste handelaren in de industrie.

Met een personeelsbestand van 20.000 werknemers is De Beers sinds zijn oprichting op het einde van de negentiende eeuw een dominante kracht in de wereldwijde markt voor sieraden, die een waarde van ongeveer 80 miljard dollar heeft. De omzet van de groep daalde tijdens de eerste helft van dit jaar naar 2,2 miljard dollar, tegenover 2,8 miljard dollar dezelfde periode vorig jaar. De Russische groep Alrosa, de grootste rivaal van De Beers, werd dit jaar getroffen door sancties die de G7-landen aan Russische diamanten oplegden na de inval van Russische troepen in Oekraïne twee jaar geleden. 

De Beers zelf wordt door zijn eigenaar Anglo American in een afzonderlijk bedrijf afgesplitst. De mijnbouwgroep Anglo American had beloofd De Beers van de hand te zullen doen nadat eerder dit jaar een overnamebod van de BHP Group, ter waarde van 39 miljard pond, op de diamantproducent van de hand had gewezen. Duncan Wanblad, chief executive van Anglo American, heeft echter gewaarschuwd dat de afsplitsing van De Beers, hetzij via een verkoop of een beursintroductie, door de zwakke staat van de diamantmarkt gecompliceerd zou kunnen worden.

Toekomstige identiteit

In een poging om de verkoop te stimuleren, lanceerde De Beers in oktober een marketing-campagne, waarbij de nadruk wordt gelegd op de uitstraling van natuurlijke diamanten. Cook, die De Beers sinds februari vorig jaar leidt, betoogde dat het bedrijf in aanloop naar een afsplitsing de investeringen in reclame en detailhandel zou opvoeren. Daarbij wil hij ook het winkelnetwerk van De Beers gevoelig uitbreiden. De diamantproducent heeft momenteel wereldwijd veertig winkels, maar op termijn streeft Cook naar honderd filialen.

“Deze marketing-campagne biedt een vroege indicator over de toekomstige identiteit van een onafhankelijk De Beers”, beklemtoonde Cook. “Nu De Beers onafhankelijk wordt, heeft het bedrijf de vrijheid zich meer op marketing te focussen. Dit voelt voor mij als het juiste moment om marketing te stimuleren en achter onze merken en detailhandel te gaan staan, ook al wordt het kapitaal en de uitgaven aan mijnbouw verminderd.”

De lauwe vraag in China is dit jaar een aanzienlijke belemmering gebleken. Als teken van de zwakte van een markt die doorgaans diamanten importeert, zijn de Chinese juweliers overgegaan op de export van gepolijste stenen om hun eigen voorraden te verkleinen. De concurrentie van artificiële diamanten, die ongeveer een twintigste van een natuursteen kosten, is eveneens toegenomen. Dat is vooral het geval in de Verenigde Staten, de grootste diamantmarkt van de wereld.

De Verenigde Staten vertegenwoordigen ongeveer de helft van de omzet van de wereldwijde diamantindustrie. Volgens Cook zou volgend jaar wereldwijd een geleidelijk herstel – ook in de Verenigde Staten – kunnen worden opgetekend. “Tijdens de maanden oktober en november konden in de Verenigde Staten de opkomende tekenen van een herstel van de detailhandel worden opgemerkt. Uit de gegevens van het gebruik van kredietkaarten kon immers een stijging van de aankopen van sieraden en horloges worden afgeleid.”

Paul Zimnisky, een onafhankelijke analist in de sector, betoogde dat de verkoop van ruwe diamanten van De Beers dit jaar met ongeveer 20 procent zou dalen, na een daling van 30 procent vorig jaar. “Gezien de lage basis zou elk herstel in de handel volgend jaar moeten resulteren in enige relatieve groei”, beklemtoonde Zimnisky. “Verwacht mag worden dat de wereldwijde verkoop van diamanten sieraden volgend jaar met ongeveer 6 procent tot 84 miljard dollar zal stijgen.”

Meer over dit onderwerp:

• Analisten verwachten op de wereldwijde goudmarkt een volatiel jaar
• In Madagascar blijft de goudsmokkel een groot probleem
• Indiase diamantmarkt verwacht tweede helft decennium sterke groei
• Diamantproductie Alrosa dit jaar met bijna 50 procent gedaald
• Markt artificiële diamanten had vorig jaar een waarde van 22,8 miljard dollar

Een overproductie van schepen na de energiecrisis van 2022 en vertragingen bij gasprojecten drukken op de markt voor het vervoer van brandstoffen. De charterprijzen voor schepen die vloeibaar aardgas vervoeren, zijn tot een recorddiepte teruggezakt, waarbij sommige eigenaren nu verlies lijden als ze hun schepen verhuren, aangezien de sector worstelt met enorme overproductie in de nasleep van de Europese energiecrisis van twee jaar geleden.

Er waren vorig jaar wereldwijd ongeveer 650 tankers voor het vervoer van vloeibaar gas operationeel. Dit jaar wordt die vloot met 68 schepen uitgebreid, terwijl volgend jaar nog eens 88 exemplaren zullen worden opgeleverd. Volgens een aantal bronnen zouden er tot 2027 jaarlijks meer dan tachtig schepen worden opgeleverd.

De wereldwijde vloot tankers voor vloeibaar gas telt momenteel ruim 650 schepen. – Foto: Ole Jørgen Bratland/Equinor

De kosten voor de huur van een moderne tanker voor het vervoer van vloeibaar gas op korte termijn bedroeg in november in het Atlantisch bekken gemiddeld 19.700 dollar per dag. Dat blijkt uit gegevens van het bureau Spark Commodities, dat daarbij over het laagste niveau sinds 2019 spreekt. De tarieven zijn sinds de zomer met bijna 80 procent gedaald, omdat de levering van nieuwe schepen de groei van de wereldwijde productie van vloeibaar gas overtreft. 

Brokers, analisten en handelaren zeiden dat de tarieven voor oudere, minder efficiënte schepen eveneens waren gedaald. Voor gastankers die op stoomturbines varen – de meest inefficiënte op de markt – zijn de inkomsten, na aftrek van elementen zoals operationele kosten, volgens sommige makelaars in veel gevallen bijna nul of zelfs negatief. “Zulke lage tarieven betekenen dat sommige scheepseigenaren hun kosten niet kunnen dekken door hun schepen te verhuren”, zeggen de analisten. “Dit zal waarschijnlijk leiden tot een periode van heraanpassing in de industrie, onder meer door de sloop van oudere schepen.

Negatieve chartertarieven voor gastankers zijn zeldzaam, maar werden in februari 2022 door Spark in de aanloop naar de Russische inval in Oekraïne geregistreerd. De brandstofkosten, die volgens Spark wellicht door de reders worden betaald voor het ballastgedeelte van het schip – wanneer het geen vracht vervoert – stegen als gevolg van de dreigende aanval, wat leidde tot negatieve tarieven.

De daling van de chartertarieven dit jaar is veroorzaakt door het grote aantal schepen dat op de markt komt op een moment dat de gasvoorraden minder snel op de markt komen – te wijten aan vertragingen in veel projecten – dan werd verwacht. Reders hadden een aanzienlijk aantal bestellingen geplaatst tijdens de Europese energiecrisis die werd veroorzaakt door de Russische invasie. Men ging er immers vanuit dat de vraag naar maritieme gastrafieken zou toenemen, gedreven door de behoefte van Europa om de verloren aanvoer van Russisch gas te vervangen. Rusland was immers, zelfs vooraleer de oorlog daadwerkelijk uitbrak, gestart met het verminderen van de leveringen.

Milde winter

De extra volumes vloeibaar gas die zouden moeten worden vervoerd, zijn echter niet binnen het verwachte tijdsbestek gerealiseerd. Dat heeft vooral te maken met vertragingen in de ontwikkeling van gasterminals in de Verenigde Staten, de grootste exporteur van supergekoelde brandstof en de belangrijkste leverancier van Europa.

“De export van vloeibaar gas stijgt doorgaans met ongeveer 6 procent tot 8 procent per jaar, maar dit jaar zal er waarschijnlijk slechts 1 procent groei zijn”, betoogde Oystein Kalleklev, chief executive van Flex LNG. “Dit is ook een van de verklaringen waarom de spotmarkt voor de vracht slecht presteert.”

Bovendien heeft Europa niet zoveel vloeibaar gas geïmporteerd als in voorgaande jaren. Dat was het gevolg van de grote voorraden die nog waren opgeslagen nadat de voorbije winter milder was dan normaal. Hierdoor werd het gebruik van gastankers beperkt.

Handelaren maakten dit jaar ook minder gebruik van drijvende opslag – waarbij schepen met vloeibaar gas op het water worden gehouden totdat de prijzen stijgen in de aanloop naar de winter – dan de voorgaande jaren. Er bleken daarvoor immers minder grote prijsverschillen tussen de tarieven voor de zomer en winter. Hierdoor waren ook meer schepen voor het vervoer van gas beschikbaar. Tenslotte werden bij een aantal oudere schepen de contracten op lange termijn beëindigd. Dit deed de overvloed aan schepen verder toenemen.

Energiebedrijven voorspellen dat de vraag naar vloeibaar gas de volgende decennia zal toenemen. Vooral in Azië zullen volgens hen veel ontwikkelingslanden voor hun brandstofvoorziening van steenkool naar gas overschakelen. Maar analisten zeggen dat de vrachtprijzen voor vloeibaar gas door de overvloed aan schepen voorlopig op een laag niveau zullen blijven.

Meer over dit onderwerp:

• Europese Unie steunt subsidies voor Duitse gasterminals goed
• Donald Trump dreigt controle over Panamakanaal over te nemen
• Qatar dreigt export gas naar Europese Unie stop te zetten
• Vloeibaar gas steeds belangrijker voor economie Verenigde Staten
• Europa produceerde vorig jaar 22 miljard kubieke meter biogas

De wereldwijde introductie van elektrische voertuigen kent een duidelijke versnelling, maar tegen eind van dit decennium zou daarbij een tekort aan cruciale batterijmaterialen kunnen ontstaan. Dat blijkt uit een rapport van het onderzoeksbureau McKinsey. Het voorbije jaar werden er wereldwijd 4,5 miljoen elektrische voertuigen verkocht. Dat cijfer zal volgens McKinsey tegen eind dit decennium tot 28 miljoen exemplaren per jaar oplopen.

“De oplopende vraag naar batterijen zal druk zetten op de beschikbaarheid van cruciale materialen zoals lithium, mangaan en grafiet”, waarschuwen de onderzoekers. Daarbij wordt benadrukt dat de vraag naar batterijen en grondstoffen weliswaar snel toeneemt, maar anderzijds blijkt het aanbod grotendeels in slechts enkele landen met natuurlijke rijkdommen te zijn geconcentreerd. “Dit zal ook in de toekomst het geval blijven”, merkt McKinsey op.

Tegen eind dit decennium zullen er wereldwijd 28 miljoen elektrische wagens per jaar worden verkocht. – Foto: Dacia

Het gaat daarbij onder meer om Indonesië (nikkel), Argentinië, Bolivia en Chili (lithium) en de Democratische Republiek Congo (kobalt). Raffinage vindt doorgaans elders plaats, vaak in China (voor kobalt en lithium), Indonesië (nikkel) en Brazilië (niobium). Dit gegeven brengt extra overwegingen met zich mee voor regio’s zoals de Europese Unie en de Verenigde Staten, die beide een grote vraag hebben naar geïmporteerde materialen en vaak sterk afhankelijk zijn van bronnen in één land. De Europese Unie importeert bijvoorbeeld 68 procent van zijn kobalt uit de Democratische Republiek Congo, 24 procent van zijn nikkel uit Canada en 79 procent van zijn geraffineerd lithium uit Chili.

“Hoewel batterijen op lithium-ijzerfosfaat de afhankelijkheid van de meest schaarse materialen – zoals kobalt en nikkel – verminderen, zijn ze nog steeds sterk afhankelijk van lithium, mangaan en grafiet”, werpt onderzoeksleider Raphael Rettig op. “De verschuiving naar lithium-ijzerfosfaat biedt voor de toeleveringsketen enige verlichting, maar lukt er niet in om de onevenwichtigheden in de aanvoer te elimineren. Dit probleem benadrukt de noodzaak van een voortdurende focus op het veiligstellen van duurzame bronnen.”

Vermindering emissies

Wat de uitdaging nog groter maakt, is dat de winning van grondstoffen en het raffineren van deze materialen stroomopwaarts goed zijn voor ongeveer 40 procent van de totale uitstoot van een batterij van een elektrisch voertuig. McKinsey benadrukt dat een vermindering van emissies in deze processen van cruciaal belang is.

“De selectie van materialen van leveranciers die zich op brandstoffen en energiebronnen met lage emissies focussen, zou de emissies in de mijnbouw en de raffinage met maar liefst 80 procent kunnen verminderen”, verduidelijkt Rettig. “Rekening houdend met de huidige druk op de winstgevendheid in de batterij-industrie, moet dit gepaard gaan met een sterke focus op kostenreductie.”

Kleinere maar essentiële materialen, zoals mangaan met een hoge zuiverheidsgraad, worden eveneens geconfronteerd met groeiende uitdagingen. Momenteel draagt ??mangaan in een typische batterij op  lithium-nikkel-mangaan-kobalt ongeveer 4 procent bij aan de totale emissies. Echter, naarmate batterijen op basis van lithium-ijzerfosfaat populairder worden en materialen zoals lithium en nikkel worden gedecarboniseerd, zou de relatieve emissie-intensiteit van mangaan zonder gerichte strategieën om het onevenwicht aan te pakken, bijna kunnen verdubbelen.

“De recente subsidie van 4,5 miljoen dollar die Toyota recent van het Amerikaanse ministerie van energie heeft gekregen om duurzamere batterijen voor elektrische voertuigen te ontwikkelen, betekent een stap in de richting van het aanpakken van deze uitdagingen”, geeft McKinsey aan. “Het is echter duidelijk dat het oplossen van de bredere problemen in de toeleveringsketen een gezamenlijke inspanning van de hele industrie vereist om vraag in evenwicht te brengen met duurzame praktijken en emissies te minimaliseren. Het pad voorwaarts zal het vermogen van de EV-industrie definiëren om klimaatdoelen te halen en tegelijkertijd de productie op te schalen.

Meer over dit onderwerp:

• Toyota zoekt robots die batterijen voor hergebruik selecteren
• Stellantis en Zeta Energy sluiten akkoord voor ontwikkeling lithium-zwavel batterijen
• Chinese export batterijen naar Verenigde Staten op recordniveau
• China concentreert zich op elektrische auto met verwisselbare batterij
• Jaarlijkse vraag naar lithium-ion batterijen voor eerste keer boven één terawattuur

De diamantsector maakt een moeilijke periode door. De vraag naar diamanten kent immers een aanzienlijke terugval, die aan verscheidene redenen wordt toegeschreven. Daarbij wordt echter vooral gewezen naar de toenemende populariteit van synthetische diamanten. Dit fenomeen raakt mijnbouwbedrijven zoals De Beers en Alrosa, maar heeft ook een grote impact op landen met een belangrijke diamantproductie.

De diamantindustrie is getroffen door een van de diepste en langstdurende inzinkingen in decennia. De achteruitgang begon als een vertraging na de opleving tijdens de covid-pandemie, bleek uiteindelijk geëscaleerd toen de inflatie de aankopen van klanten raakte, waarna een ineenstorting van de Chinese luxemarkt de vraag verder deed afnemen. Daarnaast hebben ook artificiële diamanten de prijzen op de markt blijven ondermijnen.

De traditionele diamantsector moet een antwoord vinden op de opkomst van artificiële stenen. – Foto: Alrosa

De prijzen van ruwe diamanten op de secundaire markt, waar handelaren en fabrikanten van elkaar kopen, hebben gedurende het grootste deel van het jaar een gestage daling gekend. De Beers, een divisie van het concern Anglo American, probeerde tegen die stroom in te roeien. De diamantproducent bood zijn klanten een grotere flexibiliteit en het recht om goederen te weigeren in plaats van de prijzen te verlagen.

Maar tijdens zijn laatste verkoop van het jaar, heeft De Beers – de grootste diamantproducent van de wereld – die strategie uiteindelijk opgegeven. De diamantproducent besliste immers de prijzen voor zijn voorraden met 10 procent tot 15 procent te verlagen. Dat is de eerste grote prijsverlaging sinds het begin van het jaar. Analisten maken gewag van een historische terugval.

De inzinking op de diamantmarkt komt voor De Beers op een bijzonder moeilijk. Moederbedrijf Anglo American heeft een radicale herstructurering gepland. Daarbij zou ook De Beers worden verkocht. Eerder dit jaar had Anglo American al een bod van 49 miljard dollar van de BHP Group op de diamantproducent afgeslagen.

De Beers heeft een aanzienlijke impact op de markt van ruwe diamanten. Het bedrijf houdt elk jaar tien verkopen waarbij de afnemers – bekend als zichthouders – over het algemeen de prijs en de aangeboden hoeveelheden moeten accepteren. Maar zelfs na de scherpe prijsverlaging blijven de stenen van De Beers volgens een aantal analisten nog steeds duurder dan de gangbare prijs op de secundaire markt. De diamantproducent is ook teruggekomen op een deel van de flexibiliteit die het bedrijf bij eerdere verkopen had geboden. Opgemerkt wordt dat De Beers prijsverlagingen doorgaans als een laatste redmiddel inzet.

Botswana

Niet alleen de diamantproducenten worden door de terugval op de markt geraakt. Ook de inkomsten van een aantal landen met grote diamantvoorraden dreigen door deze evoluties onder druk te komen. Dat geldt zeker voor het Afrikaanse land Botswana, in waarde de grootste diamantexporteur van de wereld. Ndaba Gaolathe, minister van financiën van Botswana, maakte bekend dat de economie van het land dit jaar door een langdurige daling van de diamantverkoop mogelijk met 1,7 procent zou kunnen krimpen. Diamant is het belangrijkste exportproduct van Botswana.

Gaolathe waarschuwde dat de economie van Botswana werd blootgesteld aan verdere uitdagingen die de ergste neergang sinds de uitbraak van de covid-pandemie in 2020 zouden kunnen verergeren. “Naast een verdere verstoring van de diamantmarkt, moet daarbij ook worden gekeken naar extreme weersomstandigheden – zoals droogtes, overstromingen en cyclonen – en aanhoudende defecten in de grote elektriciteitscentrale van het land”, benadrukte de minister.

In februari was nog voorspeld dat de economie van Botswana dit jaar met 4,2 procent zou groeien, tegenover een stijging met 2,7 procent het jaar voordien. Volgend jaar zou de economie van het land volgens Gaolathe opnieuw een groei tussen 4 procent en 5 procent kunnen laten optekenen. “Dit is in lijn met het verwachte wereldwijde herstel, vooral in de belangrijkste markten voor diamanten, naast de aanhoudende positieve groei in sectoren buiten de mijnbouw”, benadrukte Gaolathe.

De economie van Botswana is verankerd in mijnbouw. Diamanten vertegenwoordigen in het Afrikaanse land ongeveer een derde van de begrotingsinkomsten en het grootste deel van de inkomsten uit buitenlandse valuta. Gaolathe stelde een reeks kostenbesparingen te zullen doorvoeren. Geraamd wordt immers dat het begrotingstekort dit jaar tot 6,7 procent van het bruto binnenlandse product zou kunnen oplopen. Dat is ruimschoots een verdubbeling tegenover de eerdere prognoses.

Meer over dit onderwerp:

• Botswana streeft naar een verdere diversificatie van zijn economie
• De Beers sanctioneert toezichthouders die te weinig voorraden afnamen
• Synthetische diamanten kunnen op een toenemend marktaandeel rekenen
• Lucara verwacht voor volgend jaar opnieuw een omzetgroei
• Synthetische diamanten wegen op omzet van Signet Jewelers

Een groeiende golf van protectionisme waait over tweeënzeventig landen. Dat heeft te maken met de inspanningen van nationale regeringen om toegang te krijgen tot kritieke mineralen die essentieel zijn voor strategische industrieën. Dat blijkt uit een onderzoek van het bureau Verisk Maplecroft, gespecialiseerd in risico-berekening. De studie onthult een toename van staatsinterventie die sinds het begin van de twintigste eeuw in westerse democratieën niet meer is gezien, gedreven door bekommernissen over nationale veiligheid en de stabiliteit van de toeleveringsketen.

Verisk Maplecroft, dat protectionisme en interventionisme in de energiesector en mijnbouw in 198 landen heeft geanalyseerd, wijst op een scherpe toename van protectionistisch beleid in de voorbije vijf jaar. De trend is het meest uitgesproken in Europa en Noord-Amerika, waar geopolitieke spanningen en een gefragmenteerd wereldwijd landschap economische praktijken veranderen.

“Europa staat voorop in deze verschuiving, met grote economieën als Duitsland, Spanje, het Verenigd Koninkrijk en Polen, die in de rangschikking een duidelijke daling tonen”, voeren de onderzoekers aan. “Duitsland is in de index zelfs met 122 plaatsen gedaald. Dit weerspiegelt het agressieve beleid van het land om zijn afhankelijkheid van externe leveranciers van energie en mineralen te verminderen.”

De strategische belangen van cruciale grondstoffen nemen steeds verder toe. – Foto: Rio Tinto

Dit beleid wordt aangetoond door de maatregelen die de Duitse regering heeft geïmplementeerd. Op korte termijn was er onder meer de inbeslagname van Russische energie-activa na de inval in Oekraïne. Daarnaast waren er strategieën op lange termijn, zoals de verstrekking van subsidies voor de opvoering van de binnenlandse productie en partnerschappen met landen – zoals Canada en Australië – die over veel grondstoffen beschikken. Deze inspanningen zijn gericht op het veiligstellen van de toegang tot essentiële mineralen zoals lithium en kobalt, terwijl de binnenlandse verwerkingscapaciteit wordt versterkt.

De Europese Unie breidt zijn initiatieven terzake ook uit met initiatieven zoals de European Raw Materials Alliance (ERMA) en de Critical Raw Materials Act, die zich richten op de ontwikkeling van duurzame mijnbouw, recyclage en een vermindering van de afhankelijkheid van bronnen buiten Europa.

Noord-Amerika

In Noord-Amerika hebben beleidsmaatregelen om kritieke mineralen te beschermen geleid tot strengere handelsvoorschriften en investeringsregels. De Verenigde Staten heeft de Chips and Science Act en de Inflation Reduction Act aangenomen om de binnenlandse productie te stimuleren en tegelijkertijd de Chinese betrokkenheid in belangrijke sectoren te beperken. Initiatieven zoals het Mineral Security Partnership hebben de samenwerking met geallieerde landen versterkt, waardoor handelsbarrières met geopolitieke rivalen verder zijn verankerd.

Canada heeft met zijn Critical Minerals Strategy en de Investment Canada Act anderzijds een veelzijdige aanpak aangenomen. Deze maatregelen beperken niet alleen buitenlandse investeringen, vooral uit China, maar stimuleren tevens de duurzame ontwikkeling van hulpbronnen onder strikte milieuvoorwaarden en arbeidsnormen.

In 2022 beval de Canadese regering drie Chinese investeerders om hun belangen in een drietal Canadese lithiumbedrijven te verkopen. Die ingreep vormde een onderdeel van een bredere poging om Chinese bedrijven te beletten om verder in de Canadese sector van cruciale mineralen te kunnen doordringen. In juni greep de Canadese regering in om een ??mogelijke deal te blokkeren waarbij het Australische bedrijf Vital Metals zijn opgeslagen zeldzame aardmetalen, die in Canada worden gewonnen, aan de Chinese Shenghe Resources Holding zou verkopen. De Canadese regering bood Vital een hoger bedrag om zijn zeldzame aardmetalen te verkopen aan de Saskatchewan Research Council.

Canada is tevens een partnerschap aangegaan met landen zoals Australië en de Verenigde Staten om cruciale minerale toeleveringsketens te versterken met behulp van overeenkomsten die prioriteit geven aan toegang tot hulpbronnen. Het land maakt anderzijds deel uit van de Five Eyes Alliance – waartoe ook de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Australië en Nieuw-Zeeland behoren – die zich tot doel heeft gesteld de prijsmanipulatie van cruciale metalen aan te pakken.

De Verenigde Staten hebben verschillende groepen, zoals het Committee on Foreign Investment (CFIUS), opgericht om de controle op buitenlandse aankopen van cruciale minerale activa te vergroten. Onlangs introduceerden de Verenigde Staten ook beperkingen op de export van halfgeleiders en cruciale materialen naar China. Hierdoor kon het vermogen van China om geavanceerde technologieën te ontwikkelen worden beperkt. China reageerde door de export naar de Verenigde Staten van gallium, germanium, antimoon en andere belangrijke hightech-materialen met potentiële militaire toepassingen te verbieden.

Gefragmenteerde wereldeconomie

De opkomst van het grondstoffen-nationalisme onderstreept volgens Verisk Maplecroft de uitdagingen die worden gesteld door een gefragmenteerde mondiale economische orde. Jimena Blanco, hoofdanalist van het bureau, merkte op dat de beveiliging van de toeleveringsketen voor naties een topprioriteit is geworden, waardoor er mogelijkheden worden geopend om programma’s voor incentives te lanceren, terwijl tegelijkertijd de mogelijkheden worden beperkt tot bevriende landen. Het rapport waarschuwt daarbij echter voor toegenomen handelsspanningen. Tussen de Verenigde Staten en China worden de ingrepen al met tegenmaatregelen uitgewisseld. 

“Tot de landen met de grootste neiging tot protectionisme, behoren onder meer ook langdurige grondstoffen-nationalisten zoals Venezuela, Rusland en Zimbabwe”, voert Verisk Maplecroft aan. “Deze landen blijven een beleid voeren om de controle over hun minerale rijkdom te kunnen behouden. Daarbij wordt onder meer naar nationalisatie gegrepen, terwijl ook van buitenlandse mijnbouwers hogere commissies worden geëist.”

“Nu het grondstoffen-nationalisme steeds geavanceerder wordt, lijken westerse economieën klaar om een ??combinatie van handelsbarrières, investeringscontroles en duurzaamheidsnormen in te zetten om een strategische autonomie te behouden”, merkt Blanco op. “Voor investeerders betekenen de evoluerende beleidsmaatregelen een toenemend complex landschap, waarbij wereldwijde bedrijven met grotere risico’s voor hun toeleveringsketen rekening moeten houden. Gevreesd moet worden dat de race naar cruciale mineralen – een hoeksteen van duurzame energie en geavanceerde technologie – de economische verdeeldheid wereldwijd zal vergroten.”

Meer over dit onderwerp:

• Rio Tinto hoopt in Canada gallium te kunnen ontginnen
• Mijnbouwconcern BHP Group wil activiteit in Brazilië uitbreiden
• Invoerheffingen Trump kunnen wereldwijde kopermarkt herschikken
• Chinese maatregelen drijven prijzen gallium tot hoogste punt in dertien jaar
• Knelpunten in aanvoer cruciale mineralen bedreigen wereldwijde energietransitie

De recyclage van een groot aantal metalen die cruciaal zijn voor de duurzame energietransitie, blijft op een laag niveau. Bovendien blijkt er de voorbije jaren in de herwinning van deze materialen slechts een langzame vooruitgang te zijn genoteerd. Dat blijkt uit een rapport van het International Energy Agency (IEA).

Uit de cijfers blijkt dat vooral kobalt, lithium en nikkel slechts een minimaal recyclageniveau laten optekenen. Het voorbije jaar bleek immers amper 10,4 procent van de wereldwijde lithium-productie van recyclage afkomstig te zijn. Bij lithium en nikkel viel dat cijfer zelfs nog verder terug tot respectievelijk 2,9 procent en 1,4 procent.

Recyclage kan de vraag naar onder meer nieuwe lithium-ontginningen beperken. – Foto: Mineral Resources

Het internationaal energiebureau merkt daarbij op dat er zonder recyclage binnenkort bij een aantal essentiële minerale voorraden voor belangrijke tekorten zal moeten worden gevreesd. “Gebaseerd op de aangekondigde projecten, zal tegen 2035 amper 70 procent van de wereldwijde vraag naar koper kunnen worden ingevuld”, merkt het bureau op. Tevens wordt aangevoerd dat China bij de recyclage van batterijen een steeds grotere voorsprong opbouwt. 

“Naarmate elektrische voertuigen gebruikelijker worden, zal het potentieel van de recyclage van materialen uit oude batterijen en onderdelen bijzonder groot worden”, wordt in het rapport benadrukt. “Maar die potentiële mogelijkheden moeten ook worden benut.”

Het International Energy Agency gelooft dat de recyclage van batterijen tegen het midden van deze eeuw tussen 20 procent en 30 procent van de vraag naar lithium, nikkel en kobalt zou kunnen dekken. “Bovendien zou een grotere recyclage ook belangrijke economische en ecologische verbeteringen kunnen realiseren”, benadrukte het energiebureau. “Ook op het gebied van energiezekerheid zouden belangrijke vorderingen kunnen worden geboekt.”

Kobalt en lithium hebben door hun gebruik in autobatterijen en elektronica snel aan belang gewonnen voor de wereldeconomie. Koper en nikkel hebben tegelijkertijd ook belangrijke eigenschappen voor de verdere uitbouw van duurzame energietoepassingen. Bij koper liggen de recyclageniveaus momenteel al op 17,2 procent.

Regionale verschillen

Zowel koper als nikkel worden vooral rechtstreeks gerecycleerd uit fabrieken die schroot van deze metalen tijdens hun productieprocessen genereren. Hoewel dit schroot gemakkelijk kan worden gebruikt, blijkt de recyclage van deze materialen nog steeds minder succesvol dan voor andere producten. “De recyclageniveaus van deze twee materialen is sinds het midden van het voorbije decennium afgenomen”, beklemtoont het rapport.

“Er wordt weliswaar een groter beroep gedaan op herwonnen voorraden, maar dat blijkt niet voldoende om de toenemende behoefte voor de productie van nieuwe goederen in te vullen. Bij koper was er daarbij tussen het midden van het voorbije decennium en vorig jaar sprake van een daling van 37 procent tot 33 procent. Bij nikkel was er daarbij tijdens dezelfde periode een terugval van 35 procent tot 31 procent.” Aluminium vormt op deze dalende trend de enige uitzondering. Hier was er sprake van een lichte toename van 24 procent naar 26 procent.

Het rapport benadrukt nog dat de capaciteit voor wereldwijde recyclage van batterijen een snelle groei kent. Daarbij was er het voorbije jaar sprake van een groei met 50 procent. “China blijft de wereldleider op het gebied van de voorbehandeling en het materiaalherstel”, wordt er benadrukte. “Het land zal tot eind dit decennium in beide gebieden naar verwachting een marktaandeel van meer dan 70 procent behouden. China, dat al een dominante positie heeft bij de raffinage van kritieke mineralen, kondigde onlangs een nieuw staatsbedrijf aan dat zich toelegt op de recyclage en het hergebruik van afgedankte batterijen en andere materialen.”

Het internationaal energiebureau wijst er nog op dat de recyclage-capaciteit momenteel de beschikbare grondstoffen overtreft, maar voegt eraan toe dat dit beeld na 2030 drastisch zou kunnen veranderen. “Er verschijnen steeds meer installaties voor duurzame energietechnologie, terwijl bovendien ook steeds meer elektrische voertuigen het einde van hun levensduur zullen bereiken”, wordt er opgemerkt.

Er blijken echter grote regionale verschillen. “In China overstijgt de recyclage-capaciteit de aanvoer van binnenlandse grondstoffen”, wordt in het rapport aangevoerd. “In Europa en de Verenigde Staten zal de aangekondigde recyclage-capaciteit in 2040 slechts 30 procent van de grondstoffen aanleveren. In India zal op dat ogenblik zelfs slechts een capaciteit van amper 10 procent worden opgetekend.”

Meer over dit onderwerp:

• Grote investeringen in ontginning cruciale mineralen noodzakelijk
• Recyclage genereert ruim 12 procent van Europese grondstoffenproductie
• Verenigde Staten binnenkort mogelijk marktleider in cruciale mineralen
• Japan en Peru tekenen samenwerkingsakkoord rond cruciale mineralen
• Afrika snel draaischijf van wereldwijde handel in cruciale mineralen

De vernietiging van wereldwijde bossen nam het voorbije jaar opnieuw toe. Het niveau van ontbossing lag daarbij zelfs hoger dan drie jaar geleden, toen honderdveertig landen beloofden om tegen het einde van dit decennium de vernietiging van bossen te stoppen. Dat blijkt uit een rapport van de onderzoeksgroep Climate Focus. De toenemende vernietiging van de bossen brengt volgens de onderzoekers de ambities om de klimaatcrisis te stoppen en het enorme verlies aan biodiversiteit nog verder buiten bereik.

Volgens het rapport werd het voorbije jaar bijna 6,4 miljoen hectare bos vernietigd. Daarbovenop werd nog een groter gebied – 62,6 miljoen hectare – door wegenbouw, houtkap en bosbranden gedegradeerd. De ontbossing kende het voorbije jaar pieken in Indonesië en Bolivia, gedreven door politieke veranderingen en aanhoudende vraag naar grondstoffen zoals rundvlees, soja, palmolie, papier en nikkel in rijke landen. 

De onderzoekers zeiden dat pogingen tot een vrijwillige vermindering van ontbossing niet werkten en benadrukten dat er een strenge regulering en meer financiering voor bosbescherming nodig waren. Wel wordt gewezen op een positieve ontwikkeling in Brazilië. Daar heeft de regering van president Luiz Inácio Lula da Silva tijdens het eerste jaar van zijn legislatuur de ontbossing van het Amazonegebied met 32 procent teruggebracht.

Het voorbije jaar verdween wereldwijd 6,4 miljoen hectare bosgebied. – Foto: Pixabay/Travis Brown

“Er moet helaas worden vastgesteld dat het probleem van de ontbossing sinds het begin van het decennium niet is verminderd”, benadrukt onderzoeksleider Ivan Palmegiani, ecoloog bij Climate Focus. “De situatie is daarentegen nog verergerd. We zijn nog maar zes jaar verwijderd van een cruciale wereldwijde deadline om ontbossing te stoppen, maar de bossen worden nog steeds in een alarmerend tempo gekapt, gedegradeerd en in brand gestoken. Het is nochtans mogelijk om van koers te veranderen, maar dan moet de aanpak van het probleem door alle landen als een prioriteit worden bestempeld. Daarvoor zullen echter ook de geïndustrialiseerde landen hun buitensporige consumptieniveaus moeten bijsturen en de landen met grote bosgebieden steunen.”

“Landen tonen onder gunstige omstandigheden vaak een sterke vooruitgang in de strijd tegen de ontbossing”, stippen de onderzoekers aan. “Maar wanneer de economische of politieke omstandigheden veranderen, kan ook het beleid een ommekeer tonen en neemt de vernietiging van bosgebieden opnieuw drastisch toe. Dat effect kan onder meer in Indonesië en Bolivia, waar de ontbossing sterk is toegenomen, worden opgemerkt. Om de wereldwijde doelstellingen voor bosbescherming te halen, moet bosbescherming immuun worden gemaakt voor politieke en economische grillen.”

De meeste landen steunden drie jaar geleden tijdens de klimaattop van de Verenigde Staten de afspraak om tegen het einde van dit decennium de ontbossing te stoppen. Het onderzoek van Climate Focus wees echter uit dat er onvoldoende vorderingen worden gemaakt. “De vernietiging van bosgebieden lag vorig jaar bijna 50 procent hoger dan het niveau dat een gestage vooruitgang naar het einde van de ontbossing zou vereisen.”

Grondstoffen

“Alleen al de ontbossing in Indonesië steeg op één jaar tijd met 57 procent”, betogen de onderzoekers. “Dit was grotendeels toe te schrijven aan de stijgende wereldwijde vraag naar grondstoffen zoals papier en gedolven metalen zoals nikkel. Maar het is ook duidelijk dat de Indonesische regering de voet van het gaspedaal heeft gehaald. Indonesië heeft tussen 2015 en 2017 en tussen 2020 en 2022 de grootste daling in ontbossing van alle tropische landen meegemaakt. We moeten dan ook hopen dat deze tegenslag slechts tijdelijk is.” Het voorbije jaar nam Indonesië de helft van de wereldwijde nikkelproductie voor zijn rekening. Nikkel is een metaal dat in veel groene technologieën wordt gebruikt. 

“Brazilië geeft wel een voorbeeld van positieve vooruitgang in de Amazone”, geven de onderzoekers aan. “Maar tegelijkertijd is de ontbossing van de Cerrado – de tropische savanne van het land – is op één jaar met 68 procent toegenomen.” Brazilië is bovendien ook geteisterd door bosbranden die door de klimaatcrisis waarschijnlijker en intenser worden. Het rapport concludeerde dat er de voorbije vijf jaar ongeveer 45 miljoen hectare is afgebrand.

Andere landen die op het gebied van ontbossing vooruitgang boekten, waren Australië, Colombia, Paraguay, Venezuela en Vietnam. Buiten de tropische regio’s registreerden gematigde bossen in Noord-Amerika en Latijns-Amerika de grootste absolute niveaus van ontbossing. De onderzoekers waarschuwden dat er financiering nodig was voor bosbescherming, de versterking van de landrechten van inheemse volkeren en de vermindering van de vraag naar grondstoffen die door ontbossing worden geproduceerd.

De Europese Unie wil de verkoop van producten die verband houden met ontbossing – zoals koffie, chocolade, leer en meubels – verbieden. Maar de Europese Commissie heeft echter voorgesteld de invoer van het verbod met een jaar uit te stellen. Dat zou het naar eigen zeggen moeten toelaten om het systeem geleidelijk in te voeren. Het uitstel werd ingegeven door protesten van landen zoals Australië, Brazilië, Indonesië en Ivoorkust. “Deze tegenwerking wordt grotendeels door politieke druk gedreven”, merken de onderzoekers op. “Dat is een jammerlijke zaak. We kunnen niet vertrouwen op vrijwillige inspanningen. Die hebben de voorbije tien jaar heel weinig vooruitgang geboekt.”

Meer over dit onderwerp:

• Europese Unie wil actie tegen ontbossing met een jaar uitstellen
• Vraag naar chocolade versnelt de ontbossing in het Congo Bekken
• Cosmeticamerken drijvende kracht achter ontbossing in Paraguay
• Brazilië heeft ontbossing Amazonewoud gehalveerd
• Megaproject suikerriet bedreigt het regenwoud in Papua

Europa heeft wellicht zijn piek in de consumptie van vloeibaar gemaakt aardgas (lng) gepasseerd. De Europese vraag naar de brandstof is tijdens de eerste helft van dit jaar al met 20 procent gedaald tegenover dezelfde periode vorig jaar. Dat blijkt uit een rapport van het Institute for Energy Economics and Financial Analysis (IEEFA).

“De terminals voor de invoer van vloeibaar aardgas in Europa worden minder intensief gebruikt”, benadrukt Ana Maria Jaller-Makarewicz, energieanalist bij het Institute for Energy Economics and Financial Analysis. “Over het hele continent wordt immers een daling van de vraag opgemerkt. Er bestaat dan ook een reële kans dat de Europese infrastructuur voor de import van aardgas steeds meer onderbenut zal raken.”

De Europese Unie heeft tijdens de eerste helft van dit jaar de lng-import met 18 miljard kubieke meter verminderd. – Foto: Nakilat

Vorig jaar was het Europese gasverbruik al tot het diepste punt in een decennium teruggevallen. Tijdens de eerste helft van dit jaar werd nog eens een daling met 5,4 procent geregistreerd tegenover dezelfde periode vorig jaar. In de Europese Unie werd een terugval met 3 procent genoteerd. Hierdoor is er ook minder behoefte aan de import van aardgas, waarbij tijdens de eerste helft van dit jaar in Europa al een daling met 20 procent moest worden gemeld. In de Europese Unie was er sprake van een inkrimping met 11 procent.

“Deze cijfers suggereren dat Europa wellicht al de piek in zijn lng-consumptie is gepasseerd”, werpt Jaller-Makarewicz op. “Verwacht wordt dat de Europese vraag naar gas tegen eind dit decennium nog eens met 37 procent zal dalen. Deze trend weerspiegelt zich ook in het gebruik van de terminals voor de import van aardgas in de Europese Unie. In de eerste helft van vorig jaar kon nog een gebruik van 62,8 procent worden geregistreerd, maar tijdens dezelfde periode dit jaar is dat cijfer al tot 47,2 procent is teruggevallen.”

Nadat Oekraïne in 2022 werd aangevallen, vielen ook de leveringen van Russisch gas door pijpleidingen sterk terug. Daarop beslisten vele Europese landen nieuwe terminals voor de import van aardgas te bouwen. Maar de recente ontwikkelingen maken duidelijk dat die inspanningen mogelijk niet hun maximale rendement halen. “De bouwgolf aan nieuwe gasterminals in Europa loopt mogelijk op zijn einde”, geeft Jaller-Makarewicz aan. “Een aantal landen hebben de aanleg van terminals inmiddels al uitgesteld of geannuleerd.” 

Sinds begin vorig jaar zijn nieuwe terminals of uitbreidingen in Albanië, Cyprus, Ierland, Letland, Litouwen en Polen opgeschort. “Het is verder onduidelijk of de drie geplande terminals in Griekenland zullen worden gerealiseerd”, benadrukt Jaller-Makarewicz.

Sinds begin 2022 heeft Europa zijn importcapaciteit voor aardgas met 23 procent opgevoerd. Dat komt overeen met een volume van 58 miljard kubieke meter (bcm). Duitsland voegde de grootste capaciteit toe (16 miljard kubieke meter), gevolgd door Nederland (13 miljard kubieke meter), Turkije (7,7 miljard kubieke meter), Italië (7,5 miljard kubieke meter), Frankrijk (6,5 miljard kubieke meter) en Finland (5 miljard kubieke meter).

“Ondanks de dalende vraag plannen veel Europese landen echter nog steeds investeringen in nieuwe infrastructuur voor de import van aardgas”, voert Jaller-Makarewicz aan. “Dit zou ertoe kunnen leiden dat tegen eind dit decennium driekwart van de lng-importcapaciteit van het continent onbenut blijft.”

Russische import

Verder wordt opgemerkt dat de import van Russisch vloeibaar aardgas in Europa tijdens de eerste helft van dit jaar met 11 procent is gestegen tegenover dezelfde periode vorig jaar. Nochtans streeft de Europese Unie ernaar om zijn afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen tegen 2027 te beëindigen.

De import van Russisch aardgas in Frankrijk steeg tijdens de eerste helft van dit jaar met 110 procent, terwijl in Spanje een status-quo werd opgetekend en in België een daling met 16 procent werd gemeld. Deze drie landen vertegenwoordigden tijdens de eerste zes maanden van dit jaar 87 procent van de totale import van Russisch aardgas in Europa. In juni stemde de Europese ermee in om Russisch aardgas niet meer in haar havens over te slaan voor een verdere export naar derde landen. Dat verbod gaat in vanaf maart volgend jaar. 

“De overeenkomst van Oekraïne met Rusland over de doorvoer van aardgas loopt eind dit jaar af”, zegt Jaller-Makarewicz. “Aangezien de Europese import van de brandstof blijft dalen, is het onwaarschijnlijk dat de leveringszekerheid van het continent wordt aangetast indien deze overeenkomst niet wordt verlengd.”

Europa importeerde tijdens de eerste helft van dit jaar 18 miljard kubieke meter vloeibaar gemaakt aardgas minder dan tijdens dezelfde periode vorig jaar. Deze daling is groter dan de 14,6 miljard kubieke meter Russisch gas die vorig jaar met pijpleidingen door Oekraïne naar Europa werd geëxporteerd.

Meer over dit onderwerp:

• Olie, gas en steenkool belangrijkste vracht Amerikaanse spoorwegen
• Falkland Islands blijven mikken op ontwikkeling gigantisch offshore olieveld
• Wellicht meer aardgas uit Azerbeidzjan naar Europese Unie
• Gazprom verdwijnt uit lijst honderd grootste bedrijven
• Olievervuiling Britse wateren blijkt veel erger dan verwacht

Een mysterieus type magma dat in uitgedoofde vulkanen over de wereld kan worden gevonden, zou een overvloedige voorraad zeldzame aardmetalen kunnen bevatten. Daardoor zouden grote voorraden cruciale ingrediënten voor elektrische voertuigen, windturbines en andere duurzame technologieën beschikbaar kunnen worden. Dat blijkt uit een studie van wetenschappers aan de Australian National University en de University of the Chinese Academy of Sciences.

Zeldzame aardmetalen – waaronder lanthaan, neodymium en terbium – zijn van cruciaal belang om de wereld te helpen haar lange, destructieve relatie met fossiele brandstoffen, die een belangrijke bijdrage leveren tot de klimaatverandering, te verbreken. Deze materialen – zogenaamde zeldzame aardmetalen – zijn in realiteit weliswaar geen zeldzaamheid, maar kunnen bij de ontginning vaak voor aanzienlijke problemen zorgen. Deze grondstoffen worden immers vaak in lage concentraties in de ondergrond aangetroffen. Een ontginning wordt hierdoor complex en duur.

Uitgedoofde vulkanen kunnen mogelijk een nieuwe bron van zeldzame aardmetalen worden. – Foto: Pixabay/Julian Hacker

Nu de vraag naar zeldzame aardmetalen toeneemt, haasten veel landen zich om nieuwe bronnen te vinden om hun afhankelijkheid van China, dat momenteel de toeleveringsketen domineert, te doorbreken. “Deze studie opent mogelijk een nieuwe weg voor de winning van zeldzame aardmetalen”, betoogde onderzoeksleider Michael Anenburg, geoloog aan de Australian National University.

Het onderzoek werd geïnspireerd door de ontdekking van vorig jaar van een enorme afzetting van zeldzame aardmetalen in de Zweedse mijnstad Kiruna. De stad situeert zich boven een enorme massa ijzererts die ongeveer 1.600 miljoen jaar geleden werd gevormd na intense vulkanische activiteit. “De grote concentratie gevonden aardmetalen riep een nieuwe vraag op”, benadrukte Anenburg. “We wilden achterhalen waarom die voorraad in Kiruna kon worden gevonden. Er zou immers sprake kunnen zijn van een geologisch toeval, maar mogelijk zouden ijzerrijke vulkanen een inherente eigenschap hebben waardoor er op dezelfde locatie ook zeldzame aardmetalen aanwezig waren.”

Het was echter niet gemakkelijk om voor het fenomeen een verklaring te vinden. “Dit type vulkaan is ongelooflijk zeldzaam”, verduidelijkte Anenburg. “We hebben nog nooit ijzerrijk magma uit een actieve vulkaan zien uitbarsten. Wel weten we dat sommige uitgedoofde vulkanen, die miljoenen jaren oud zijn, dit raadselachtige type uitbarsting hebben gekend.”

Om dat probleem aan te pakken, simuleerden de wetenschappers in hun laboratorium een magnakamer. Dat gebeurde met behulp van een synthetisch gesteente dat in samenstelling vergelijkbaar was met de stoffen die bij de uitgedoofde vulkanen konden worden aangetroffen. “Wanneer het gesteente in een drukoven tot extreem hoge temperaturen werd verhit en begon te smelten, absorbeerde het ijzerrijke magma alle zeldzame aardmetalen die in de omgeving aanwezig waren”, stipte Anenburg aan. “Dit ijzerrijke magma bleek in het concentreren van zeldzame aardmetalen tot tweehonderd keer efficiënter te zijn dan het magma dat traditioneel uit gewone vulkanen komt.”

Leefmilieu

De bevindingen suggereren dat onontgonnen afzettingen van zeldzame aardmetalen zich in uitgedoofde vulkanen over de hele wereld – onder meer in de Verenigde Staten, Chili en Australië – zouden kunnen bevinden. Op een groot aantal van deze locaties was er al eerder sprake van de ontginning van ijzererts. “Dit kan belangrijke voordelen bieden voor zowel het leefmilieu als het bedrijfsleven”, meende Anenburg. “De bedrijven kunnen uit hun mijnen meer waarde halen, terwijl er ook misschien geen nieuwe locaties moeten worden gebruikt voor de winning van belangrijke grondstoffen.”

De ontginning van zeldzame aardmetalen gaat vaak met ernstige milieuproblemen gepaard. Bij de winning van de grondstoffen wordt immers gebruik gemaakt van giftige chemicaliën die de bodem en het grondwater kunnen vervuilen. Daarnaast is er ook sprake van aantijgingen van inbreuken tegen de mensenrechten in de toeleveringsketen, waarbij onder meer gewezen werd op het gebruik van kinderarbeid.

Een aantal experts heeft gesuggereerd dat er meer aandacht zou moeten worden besteed aan de recyclage van zeldzame aardmetalen als mogelijke alternatief voor mijnbouw. Uit een recent onderzoek is gebleken dat materialen van oude mobiele telefoons, elektrische voertuigen en andere bronnen een enorme en vaak genegeerde bron van zeldzame aardmetalen kunnen vormen. Hierdoor zou de noodzaak aan nieuwe ontginningen sterk kunnen worden verminderd.

Meer over dit onderwerp:

• Saskatoon eerste commerciële productie van zeldzame aardmetalen in Noord-Amerika
• Volgens China zijn zeldzame aardmetalen eigendom van de staat
• China controleert 70 procent van de wereldwijde productie zeldzame mineralen
• Turkije is tot Minerals Security Partnership toegetreden
• Verenigde Staten investeren in binnenlandse productie zeldzame grondstoffen

De klimaatverandering zal het landoppervlak dat geschikt is voor het verbouwen van voedsel en hout verplaatsen en verminderen. Hierdoor zullen deze twee essentiële hulpbronnen op het gebied van landgebruik in directe concurrentie met elkaar komen. Dat blijkt uit een rapport van wetenschappers aan de University of Cambridge.

De klimaatverandering verschuift de regio’s die geschikt zijn voor het verbouwen van gewassen. Maar dit fenomeen creëert volgens de onderzoekers van de University of Cambridge een nieuw probleem. “Naarmate het land dat geschikt is voor de productie van voedsel noordwaarts verschuift, zal het beschikbare areaal voor de bosbouw steeds verder onder druk komen”, beklemtonen de wetenschappers. “Het hout dat door deze bomen wordt geproduceerd, vormt voor een groot deel van het moderne leven, van papier en karton tot meubels en gebouwen, een cruciale basis.”

Hout is in de bouwindustrie een uitstootarm alternatief voor staal en beton. – Foto: Pixabay/Foto-RaBe

De onderzoekers benadrukken dat de toenemende concurrentie tussen het areaal voor de houtproductie en de voedselvoorziening onder invloed van de klimaatverandering tot nu toe over het hoofd is gezien. “Maar indien de vraag naar deze beide producten blijft toenemen, zal dit probleem steeds aan belang winnen”, merken de wetenschappers op. “In een worstcase scenario voor klimaatverandering, waarbij geen actie wordt ondernomen om de samenleving te decarboniseren, zal meer dan een kwart van het bestaande gebied voor bosontginning – ongeveer 320 miljoen hectare, gelijk aan de grootte van India – tegen het einde van de eeuw meer geschikt worden voor de landbouw.”

De meeste bossen voor houtproductie bevinden zich momenteel op het noordelijk halfrond in de Verenigde Staten, Canada, China en Rusland. De wetenschappers berekenden dat 90 procent van het totale gebied dat momenteel voor bosontginning wordt gebruikt en dat tegen eind deze eeuw voor landbouw zal worden ingenomen, zich in deze vier landen zal bevinden. Vooral in Rusland zullen tientallen miljoenen hectaren areaal voor houtproductie – meer dan in de Verenigde Staten, Canada en China samen – door landbouw zijn ingenomen. Daarbij zullen vooral de teelten van aardappelen, soja en tarwe in die regio’s op gunstige omstandigheden kunnen rekenen.

“Er is op aarde slechts een beperkt gebied voor de productie van voedsel en hout, twee essentiële hulpbronnen voor de maatschappij, geschikt”, benadrukken de onderzoekers Oscar Morton en Chris Bousfield, ecologen aan de University of Cambridge. “Naarmate de klimaatverandering zich verder doorzet en de landbouw zich naar het noorden moet uitbreiden, zal de druk op de houtproductie toenemen. We moeten vijftig jaar vooruitdenken, want wanneer we in de toekomst over hout willen kunnen beschikken, moeten er nu bomen worden geplant. De bomen die tegen het einde van deze eeuw gekapt zullen worden, staan ??al in de grond. Ze hebben immers veel langzamere cycli dan voedselgewassen.”

Uitstootarm alternatief

De wereldwijde vraag naar voedsel zal naar verwachting tegen het midden van deze eeuw verdubbelen. De wereldbevolking blijft immers aangroeien en wordt bovendien ook welvarender. Tegelijkertijd zal ook de wereldwijde vraag naar hout naar verwachting een verdubbeling kennen. Hout is in de bouwindustrie immers een uitstootarm alternatief voor beton en staal. 

“Een verplaatsing van de houtproductie naar diepere boreale of tropische bossen is geen haalbare optie, want de bomen in die regio’s zijn duizenden jaren onaangeroerd gebleven en een houtkap in dat gebied zou enorme hoeveelheden koolstofdioxide vrijgeven en de biodiversiteit bedreigen”, stipte onderzoeksleider David Edwards, professor plantenecologie aan de University of Cambridge. “Deze tropische of boreale bossen zijn de epicentra van de resterende wereldwijde wildernis en ongerepte tropische bossen zijn de meest biodiverse plekken op aarde. Het is cruciaal dat de bosontginning over grotere gebieden worden uitgespreid.”

“Zelfs in het beste geval, waarin de wereld een klimaatneutraliteit zou kunnen bereiken, zullen er nog steeds aanzienlijke verschuivingen worden opgemerkt in de regio’s die voor de houtwinning en de gewasproductie geschikt zijn”, voeren de wetenschappers nog aan. 

De houtproductie draagt ??wereldwijd meer dan 1,5 biljoen dollar per jaar bij aan nationale economieën. Hittegolven en bijbehorende bosbranden hebben onlangs wereldwijd voor enorme verliezen aan bossen voor ontginning gezorgd. Bovendien zorgt de klimaatverandering ook voor de verspreiding van plagen zoals de schorskever, die bomen aanvalt. De klimaatverandering zal er naar verwachting voor zorgen dat gebieden in de tropen te heet en onherbergzaam worden voor het verbouwen van voedsel en zal grote delen van Zuid-Europa veel minder geschikt maken voor voedselproductie en houtwinning.

“De klimaatverandering leidt al tot uitdagingen voor de houtproductie”, werpen de wetenschappers op. “Daar komt nog eens deze toegenomen druk van de landbouw bij, waardoor een perfecte storm van problemen wordt gecreëerd. Het veiligstellen van onze toekomstige houtvoorraad lijkt misschien niet zo dringend als de garantie op de voedselvoorziening die we nodig hebben om te eten en te overleven. Maar hout is even goed in ons dagelijks leven geïntegreerd. We moeten dan ook strategieën ontwikkelen om zowel de voedselvoorziening als de houtwinning in te toekomst te garanderen.”

Meer over dit onderwerp:

• Wereldwijde houtwinning door zware bosbranden bedreigd
• Gezonde bomen hebben cruciale rol in strijd tegen klimaatverandering
• Speciale houtsoort kan helpen opwarming aarde tegen te gaan
• Vragen over nut van boomplantingen in strijd tegen klimaatverandering
• Olieproducent Nigeria moet massaal nieuwe bossen aanplanten