managing21.be

Onderzeese communicatiekabels, die het fundament van het wereldwijde internet vormen, zijn bijzonder kwetsbaar. Dat blijkt uit een rapport van wetenschappers aan de Reichman University in Israël. De onderzoekers voeren aan dat de wereldwijde afhankelijkheid van één uniform netwerk van onderzeese kabels een schoolvoorbeeld van een progress trap is. Hoewel de kabels een verbonden planeet hebben mogelijk gemaakt, vormen ze volgens hen tegelijkertijd een fragiel knooppunt in de wereldwijde communicatie.

“Onderzeese communicatiekabels vormen de ruggengraat van de internationale data-overdracht, maar blijken uiterst gevoelig voor natuurrampen en doelbewuste sabotage”, benadrukt onderzoeksleider Asaf Tzachor, decaan van de School of Sustainability aan de Reichman University. “Deze problemen leidt tot systemische risico’s voor de communicatie, de handel en de internationale veiligheid.”

Volgens het onderzoek loopt meer dan 95 procent van al het internationale dataverkeer langs onderzeese kabelverbindingen. De risico’s blijken allesbehalve theoretisch. In 2022 legde de uitbarsting van de vulkaan Hunga Tonga-Hunga Ha’apai het eiland Tonga digitaal volledig plat, nadat een tsunami en onderzeese schokgolven de glasvezelkabel naar Fiji hadden doorgesneden. In 2011 verstoorde de verwoestende T?hoku-aardbeving de trans-Pacifische communicatie.

In 2006 veroorzaakte een beving voor de kust van Taiwan aardverschuivingen in de Straat van Luzon, waarbij cruciale kabels naar Hongkong, China, de Filipijnen en Japan werden doorgesneden. Hierdoor viel het internet in Hongkong vrijwel stil. De impact werd wereldwijd op de financiële markten gevoeld. Recente incidenten – van de Rode Zee tot de Baltische Zee en de Stille Oceaan – benadrukken de kwetsbaarheid van het systeem nog verder. 

Sommige beschadigingen zijn hoogstwaarschijnlijk het gevolg van sabotage. Daarnaast zorgen scheepsankers en diepzeevisserij regelmatig voor storingen. Steeds vaker is er ook sprake van een doelbewuste, geopolitiek gemotiveerde beschadiging van kabels. “Als deze risico’s niet structureel worden aangepakt, dreigt een scenario van een grootschalig communicatiefalen met verstrekkende gevolgen”, waarschuwt Asaf Tzachor.

Zwermen robots

Tzachor pleit voor een fundamenteel bredere aanpak van de mondiale digitale infrastructuur. In zijn visie moeten alternatieve systemen naast de onderzeese kabels worden geïnstalleerd, zodat de afhankelijkheid van het netwerk wordt doorbroken. Daarbij kan er volgens hem voor verschillende scenario’s worden geopteerd.

Er zou volgens Tzachor kunnen gebruik gemaakt worden van satellietnetwerken met lasercommunicatie, die onder meer door het Amerikaanse ruimtevaartbureau Nasa en commerciële initiatieven zoals Starlink worden gebruikt. Deze constellaties in een lage baan om de aarde bieden internetsnelheden die vergelijkbaar zijn met glasvezel, maar de seismische of geopolitieke risico’s van zeekabels vermijden.

Ook zou er volgens de wetenschapper op hoogvliegende platforms – drones of luchtschepen op zonnekracht die in de stratosfeer als vliegende data-knooppunten fungeren – beroep kunnen worden gedaan. Deze oplossing is volgens Tzachor vooral nuttig in noodsituaties of in afgelegen regio’s.

Tenslotte ziet hij ook een mogelijkheid in autonome onderzeese optische netwerken. Die bestaan uit zwermen robotvoertuigen die zich onder water bewegen en uitgerust zijn met speciale blauw-groene lasers. Die kleuren licht dringen relatief goed door in zeewater en kunnen dus gebruikt worden om data draadloos te versturen. De robots vormen samen een soort dynamisch netwerk met korte verbindingen die elkaar overlappen en op die manier een flexibel geheel van datalijnen creëren. Deze netwerken zouden niet bedoeld zijn om de bestaande zeekabels volledig te vervangen, maar wel om extra backup-mogelijkheden te bieden.

Toch is technologie alleen volgens Tzachor alleen niet voldoende om de risico’s aan te pakken. “Er is een gecoördineerde publieke en private inspanning nodig, vergelijkbaar met de opkomst van de halfgeleiderindustrie”, werpt hij op. “Dit vereist een gerichte overheidsfinanciering en een hervorming van het beleid. Er moeten daarbij ook internationale afspraken over ruimtepuin, luchtverkeer en de maritieme regelgeving worden gemaakt. Tenslotte dient ook het onderzoek naar alternatieve communicatienetwerken worden gestimuleerd.”

“De uitbouw van een reserve-infrastructuur aan kabels alleen volstaat niet”, concludeert Tzachor. “We hebben een echte diversificatie van de mondiale digitale infrastructuur nodig. Alleen op die manier kunnen de netwerken tegen de gevaren van de 21ste eeuw – van natuurrampen tot geopolitieke conflicten – worden beschermd.”