Het diamantbedrijf Endiama, in handen van de Angolese staat, heeft officieel een bod uitgebracht op een minderheidsbelang in zijn sectorgenoot De Beers. Daarmee intensiveert Endiama de strijd om invloed bij De Beers, de grootste diamantproducent van de wereld. De Beers is momenteel in handen van het mijnconcern Anglo American, dat echter heeft aangekondigd de diamantproducent te willen verkopen.

Het Angolese ministerie van mijnbouw bevestigde dat Endiama een volledig gefinancierd bod op De Beers heeft ingediend. Diamantino Pedro Azevedo, Angolees minister van mijnbouw, verklaarde dat het voorstel is bedoeld om een pan-Afrikaans eigendomsmodel te creëren, waardoor vermeden wordt dat één land de overhand zou krijgen en tegelijk de onafhankelijkheid en concurrentiekracht van De Beers zou kunnen worden gewaarborgd.

“Ons bod is opgezet om een partnerschap te bevorderen waarin Botswana, Namibië, Zuid-Afrika en Angola allemaal op een betekenisvolle wijze aan de activiteit van De Beers deelnemen, zodat geen enkele partij domineert en het bedrijf zich verder kan ontwikkelen als een echt internationale commerciële onderneming”, benadrukte Azevedo.

Recent had Botswana, dat al een belang van 15 procent in De Beers heeft, aangegeven een meerderheidsbelang in De Beers te willen uitbouwen. Angola pleit daarentegen voor een gedeelde structuur, waarbij Botswana, Namibië, Zuid-Afrika en Angola substantiële posities innemen. Gemeten naar waarde is Angola momenteel de grootste diamantproducent van Afrika. Volgens het meest recente rapport van het internationale certificeringsprogramma Kimberley Process liet Angola vorig jaar voor de eerste keer in twee decennia een grotere productie optekenen dan Botswana.

De Beers en Angola werken sinds 2022 samen. Aanvankelijk gebeurde dat met exploratie-overeenkomsten, die later werden uitgebreid naar verwerking. Vorige maand kondigden de partijen hun eerste belangrijke vondst van kimberliet in meer dan dertig jaar aan. Al Cook, topman van De Beers, noemde Angola destijds een van de beste plekken ter wereld om naar diamanten te zoeken.

Het bod van Angola verhoogt de inzet in wat steeds meer een geopolitieke strijd om De Beers lijkt te worden. Overheden van diamant-producerende landen in zuidelijk Afrika streven naar meer invloed, op een moment dat de sector onder druk staat door onder meer de opkomst van synthetische diamanten. Daarnaast heeft De Beers ook de belangstelling gewekt van ten minste zes consortia, waaronder miljardair Anil Agarwal, de Indiase bedrijven KGK Group en Kapu Gems en Qatarese investeringsfondsen.

De regering van de Amerikaanse president Donald Trump wil een belang tot 10 procent in Lithium Americas verkrijgen. Die eis zou naar voor worden gebracht tijdens de heronderhandeling van de voorwaarden van een lening van 2,26 miljard dollar van het Amerikaanse ministerie van Energie voor het lithium-project Thacker Pass van Lithium Americas, waarin ook General Motors is betrokken.

Het voorstel is het meest recente voorbeeld van directe overheidsbemoeienis met de Amerikaanse economie, vergelijkbaar met eerdere belangen in Intel, MP Materials en andere technologiebedrijven en mijnbouwondernemingen die door de Amerikaanse regering als cruciaal voor de nationale veiligheid worden gezien.

De mijn in Thacker Pass, gepland om in 2028 de grootste lithiumbron van het westelijk halfrond te worden, is al bijna een jaar in aanbouw. Ongeveer 600 aannemers werken op de locatie, ongeveer 40 kilometer ten zuiden van de grens tussen Nevada en Oregon. Volgens de Amerikaanse regering is Thacker Pass essentieel voor de opbouw van een binnenlandse toeleveringsketen voor lithium, een onmisbaar metaal voor batterijen in elektrische voertuigen en elektronica.

“President Trump steunt dit project”, benadrukt een woordvoerder van de Amerikaanse regering. “Hij wil dat het lithium-project van Thacker Pass slaagt en tegelijkertijd eerlijk is voor de belastingbetaler. Maar gratis geld bestaat niet.”

Zowel Republikeinen als Democraten hebben Thacker Pass lange tijd gepresenteerd als een sleutelproject om de productie van cruciale mineralen in de Verenigde Staten te vergroten en de afhankelijkheid van China te verminderen. China is wereldwijd de grootste verwerker van lithium.

Op dit moment produceren de Verenigde Staten minder dan 5.000 ton lithium per jaar, afkomstig van een site van het bedrijf Albemarle in de Amerikaanse staat Nevada. Thacker Pass moet in de eerste fase jaarlijks 40.000 ton lithiumcarbonaat van batterij-kwaliteit opleveren. Dat is voldoende voor maximaal 800.000 elektrische auto’s.

China produceert zelf jaarlijks meer dan 40.000 ton lithium en staat daarmee – na Australië en Chili – op de derde plaats. Op het gebied van raffinage is China echter nog dominanter. Het Aziatische land verwerkt ruim 75 procent van het wereldwijde lithium tot batterijgrondstof.

Het Thacker Pass-project heeft een waarde van 2,93 miljard dollar en werd aan het einde van het eerste presidentschap van Donald Trump goedgekeurd. De lening van het Loan Programs Office van het Amerikaanse ministerie van energie werd vorig jaar onder de regering van voormalig president Joe Biden afgerond. De lening heeft een looptijd van vierentwintig jaar, met rente gebaseerd op de Amerikaanse staatsrente.

Pijler elektrificatie-strategie

Lithium Americas had deze maand de eerste tranche van de lening moeten opnemen, maar functionarissen van de Amerikaanse regering wilden de voorwaarden herzien. Volgens de bronnen bestaan er zorgen over de terugbetalingscapaciteit van het bedrijf. Daarbij wordt gewezen naar de lage prijzen die momenteel – door een Chinese overproductie – op de lithiummarkt worden opgetekend. Over de eis van een aandelenbelang van de Amerikaanse overheid in Lithium Americas werd tot nu toe niets vermeld.

Autobouwer General Motors investeerde vorig jaar 625 miljoen dollar in de mijn en bezit daarmee een belang van 38 procent in Lithium Americas. Het autoconcern heeft het recht om gedurende twintig jaar alle lithium uit de eerste fase en een deel uit de tweede fase af te nemen. De Amerikaanse regering zou nu aansturen op een afnamegarantie van General Motors

Tijdens recente gesprekken over het aflossingsschema van de lening stelde Lithium Americas voor om delen van de hoofdsom later terug te betalen, zonder de looptijd of de totale rente te wijzigen. In ruil daarvoor bood het bedrijf de overheid kosteloze warrants aan, gelijk aan 5 procent tot 10 procent van de gewone aandelen, samen met fondsen om wijzigingskosten te dekken. Volgens een bron probeert de regering General Motors ook te bewegen afstand te doen van bepaalde elementen van zeggenschap over het project en aan de Amerikaanse overheid over te dragen.

General Motors, dat Thacker Pass als een pijler voor zijn elektrificatie-strategie ziet, noemde de lening een noodzakelijk onderdeel van de financiering om deze nationale hulpbron te commercialiseren en benadrukte dat Donald Trump het project tijdens zijn eerste termijn sterk heeft gesteund. “Wij hebben vertrouwen in dit project, dat aansluit bij de doelstellingen van de regering”, benadrukte een woordvoerder van General Motors.

“Wij respecteren de beslissing van het Loan Programs Office om een herstructurering na te streven en blijven in gesprek met het ministerie van energie en onze partner General Motors”, beklemtoonde een woordvoerder van Lithium Americas. Het bedrijf kondigde aan op het gepaste ogenblik een update te zullen geven.

De oorspronkelijke leningsovereenkomst bevatte waarborgen voor de Amerikaanse regering, waaronder bepalingen die de overheid de mogelijkheid bieden om bij vertragingen of grote budgetoverschrijdingen het project over te nemen.

Lithium Americas, dat een beurswaarde heeft van ongeveer 750 miljoen dollar, behoort tot een groep ondernemingen – waaronder Ioneer, ExxonMobil en Standard Lithium – die aan nieuwe lithium-projecten in de Verenigde Staten werken.

De verkoop van diamanten met tenders en veilingen is ondoorzichtig en inefficiënt en moet worden hervormd. Die veranderingen moeten ervoor zorgen dat producenten meer kunnen verdienen en de huidige prijsdaling kunnen overleven. Dat zegt Oded Mansori, oprichter van de Belgische diamanthandelaar HB Antwerp. De impact van de recente ontwikkelingen in de sector op de producenten kan volgens Mansori worden beperkt door de inefficiënties in de sector weg te nemen.

De diamantmarkt wordt momenteel geconfronteerd met een langdurige neergang. De industrie worstelt met een dalende vraag door de wereldwijde economische onzekerheid en de toenemende populariteit van artificiële diamanten. Productielanden zoals Botswana worden hard getroffen door lagere inkomsten, terwijl mijnbedrijven zoals Burgundy en Letseng – de grootste diamantmijn van Lesotho – werknemers hebben moeten ontslaan. De diamantindustrie worstelt met de diepste crisis in zijn geschiedenis.

“De mijnbedrijven vertrouwden jarenlang op tenders en veilingen, systemen die op papier efficiënt lijken, maar in de praktijk aan een casino doen denken”, beklemtoonde Mansori. “Ruwe stenen worden in ondoorzichtige markten geplaatst, waarbij het bijzonder moeilijk is om de reële waarde van de diamanten te bepalen. De waarde van een ruwe diamant is immers moeilijk vast te stellen, omdat pas na het slijpen en polijsten duidelijk wordt hoeveel de steen werkelijk waard is. Bieders gokken dus gedeeltelijk op de toekomstige waarde.

Wanneer de wereldwijde vraag afneemt, zoals de voorbije tien jaar regelmatig is gebeurd, kennen de biedingen een scherpe terugval en blijven de producenten met lagere opbrengsten achter. “Werknemers betalen daarvoor de prijs, terwijl aandeelhouders moeten toezien hoe hun activa in waarde dalen”, merkt Mansori op.

Ruwe diamanten worden doorgaans verkocht volgens een competitief biedsysteem, waarbij kopers vertrouwelijke biedingen doen op individuele stenen of partijen. Mansori stelt dat dit speculatieve model moet worden vervangen door een aanpak waarbij de inkomsten van producenten worden gekoppeld aan de uiteindelijke waarde van de gepolijste diamanten. “In plaats van te gokken op ruwe veilingen in ondoorzichtige markten, kunnen de producenten hierdoor delen in de werkelijke marktwaarde”, benadrukt hij.

HB Antwerp werkt met het mijnbedrijf Lucara Diamond in een model van winstdeling. Binnen die samenwerking koopt HB Antwerp bij Lucara stenen van minstens 10,8 karaat van de Karowe-mijn in centraal Botswana. Daarbij wordt gebruik gemaakt van prijzen die gebaseerd zijn op de geschatte gepolijste waarde van elke diamant. Lucara realiseerde tijdens de eerste zes maanden van dit jaar een omzet van 74 miljoen dollar. HB Antwerp nam 72 procent van dat bedrag voor zijn rekening, tegenover 65 procent tijdens dezelfde periode vorig jaar. Mansori stelt dat producenten tot 40 procent meer inkomsten kunnen genereren wanneer er volgens dit model wordt gehandeld.

IJsland moet opnieuw vergunningen verlenen voor de exploratie van zijn nationale olievoorraden. Een mogelijke olieproductie in het Arctisch gebied kan immers aanzienlijke economische voordelen opleveren. Dat staat in een rapport van de IJslandse Kamer van Koophandel.

In het rapport wordt geschat dat de ontdekking van zes tot twaalf miljard vaten olie in het Dreki-gebied, een offshore zone ten oosten van IJsland, een waarde tussen 50 biljoen IJslandse kronen en 100 biljoen IJslandse kronen (tussen 330 miljard euro en 660 miljard euro) zou kunnen opleveren. Dit zou per inwoner een belastingopbrengst tussen 51 miljoen kroon en 102 miljoen kroon (tussen 340.000 euro en 680.000 euro) kunnen opleveren.

De IJslandse Kamer van Koophandel benadrukt dat de staat daarbij geen financieel risico loopt, omdat gelden uit licenties en vergoedingen ook zonder daadwerkelijke vondsten inkomsten zouden genereren. Volgens het rapport biedt het gebied bovendien milieutechnische voordelen.

Opgemerkt wordt dat de productie relatief weinig uitstoot van koolstofdioxide zou veroorzaken in vergelijking met een groot aantal olievelden wereldwijd. Dit zou te maken hebben met de geologische structuur van het gebied die gunstig zou zijn voor een efficiëntere winning. Het rapport trekt hierbij een parallel met Noorwegen, waar de oliesector duurzamer zou opereren dan in grote delen van de rest van de wereld.

De verzamelde onderzoeksdata zouden daarnaast nuttig zijn voor wetenschappelijk onderzoek. Zelfs indien er geen commerciële olieproductie zou volgen, zouden volgens het rapport de gegevens uit het seismisch onderzoek en proefboringen nuttig kunnen zijn. Zulke data helpen wetenschappers een beter inzicht te krijgen in de geologie, tektoniek en natuurlijke hulpbronnen van de oceaanbodem.

De exploratie in het Dreki-gebied begon in 1985 op basis van een bilateraal akkoord met Noorwegen. Alle vergunningen werden echter uiterlijk in 2018 teruggegeven, nadat bedrijven hadden aangegeven dat de reserves commercieel niet aantrekkelijk bleken.  Jóhann Páll Jóhannsson, IJslands minister van leefmilieu en energie, heeft eerder dit jaar echter al verklaard dat er geen plannen zijn om nieuwe vergunningsrondes op te starten. Volgens hem ligt de toekomst van IJsland in duurzame energiebronnen in plaats van fossiele brandstoffen.

Uit een recent rapport van het onderzoeksbureau Gallup blijkt dat 46 procent van de IJslanders voorstander is van olieboringen.

De Deutsche Bank heeft zijn prognoge voor de goudprijs voor 2026 naar 4.000 dollar per ounce verwacht. De bank wijst daarvoor naar de aanhoudende vraag vanuit centrale banken, een verzwakkende Amerikaanse dollar en de toenemende onzekerheid over de onafhankelijkheid van de Amerikaanse Federal Reserve.

In het rapport benadrukken de analisten van Deutsche Bank dat de recente goudrally nog ruimte heeft om zich verder door te zetten. Eerder hadden de analisten voor volgend jaar een goudprijs van mogelijk 3.700 dollar per ounce naar voor geschreven. Die raming wordt nu echter met ongeveer 8 procent tot 4.000 dollar verhoogd.

De analisten wezen daarbij op een macro-economische volatiliteit en politieke ontwikkelingen in de Verenigde Staten. Daarbij benadrukten zij de onzekerheid rond veranderingen in de samenstelling van het Federal Open Market Committee (FOMC) en de herhaaldelijke pogingen van de Amerikaanse president Donald Trump om invloed uit te oefenen op de besluiten van de Amerikaanse centrale bank. “Deze factoren zouden de manier kunnen beïnvloeden waarop de Federal Reserve volgend jaar haar beleidsinstrumenten inzet bij veranderende economische omstandigheden”, merkte rapporteur Michael Hsueh op.

De Duitse bank legde daarnaast de nadruk op het belang van goudaankopen door de officiële sector. “Centrale banken kopen momenteel ongeveer dubbel zoveel goud dan tijdens de periode tussen 2011 en 2021 werd opgetekend”, stippen de analisten van Deutsche Bank aan. “China manifesteert zich daarbij als grootste afnemer.”

De goudprijs is dit jaar fors gestegen. Sinds januari is er sprake van een toename met ongeveer 41 procent, waarbij de prijs voor de eerste keer in de geschiedenis door de grens van 3.700 dollar brak. Daarmee overtrof de stijging van de goudprijs niet alleen de rendementen van belangrijke aandelenindices zoals de S&P500, maar ook het voor inflatie gecorrigeerde recordniveau dat in 1980 werd opgetekend. “De verzwakking van de dollar – inmiddels op het laagste punt sinds juli – heeft deze trend verder versterkt”, wordt er opgemerkt

Hoewel de vooruitzichten op lange termijn positief blijven, waarschuwde Deutsche Bank wel voor een mogelijke tegenwind. “Een sterk presterende aandelenmarkt kan de vraag naar veilige havens temperen”, voeren de analisten aan. “Daarnaast kan een grotere duidelijkheid over het handelsbeleid van de Amerikaanse president Donald Trump en eventuele veranderingen in het Amerikaanse immigratiebeleid de dynamiek op de arbeidsmarkt beïnvloeden.”

Eerder deze maand schoof Goldman Sachs voor de goudprijs nog meer ambitieuze vooruitzichten naar voor. Daarbij werd opgemerkt dat de goudprijs tot bijna 5.000 dollar per ounce zou kunnen oplopen wanneer slechts 1 procent van de particuliere beleggingen in Amerikaanse staatsobligaties naar het edelmetaal zou worden verplaatst.

Kunstmatige intelligentie (AI) kan de waarde van de wereldhandel tegen eind volgend decennium met bijna 40 procent doen toenemen. De technologie kan immers helpen de kosten te drukken, terwijl tegelijkertijd een hogere productiviteit kan worden bereikt. Dat staat in een rapport van de World Trade Organisation (WTO).

In het rapport wordt kunstmatige intelligentie bestempeld als een van de weinige lichtpunten in een handelsstelsel dat de voorbije jaren onder grotere druk is geraakt, onder meer door de hoge invoertarieven die de Verenigde Staten aan handelspartners oplegden.

“Artificiële intelligentie biedt een groot potentieel om de handel te stimuleren door de kosten te verlagen en de productie van goederen en diensten te hervormen”, betoogde Ngozi Okonjo-Iweala, directeur van de World Trade Organisation. Volgens haar tonen simulaties aan dat de export van goederen en diensten bijna 40 procent hoger zou kunnen uitvallen dan volgens de huidige trend wordt verwacht.

Tegelijkertijd waarschuwt de organisatie echter dat de voordelen ongelijk verdeeld kunnen uitvallen. Net zoals de technologie arbeidsplaatsen kan verdringen, dreigen landen met lagere inkomens buiten de boot te vallen als er geen adequaat beleid wordt gevoerd. “De vraag is of artificiële intelligentie kansen voor iedereen creëert, of dat bestaande ongelijkheden daarentegen nog meer worden benadrukt”, voert Okonjo-Iweala aan.

Economen van de World Trade Organisation berekenden dat naties met lage inkomens hun inkomens tegen eind volgend decennium slechts met 8 procent zouden zien stijgen, tegenover een groei met 14 procent in landen met hoge inkomens. “Als ze echter de digitale kloof halveren en artificiële intelligentie breder omarmen, kunnen ook armere naties vergelijkbare winsten behalen als rijkere landen”, benadrukte Okonjo-Iweala. “Met de juiste mix van handel, investeringen en ondersteunend beleid kan artificiële intelligentie nieuwe groeimogelijkheden scheppen in alle economieën.”

Toch signaleert de World Trade Organisation ook dat landen steeds vaker beperkingen opleggen aan de handel in gerelateerde producten die aan artificiële intelligentie zijn gekoppeld. In 2012 werden er wereldwijd 130 restricties geregistreerd. Maar vorig jaar was er al van bijna 500 beperkingen, vooral in landen met een gemiddeld en hoog inkomen, sprake. Deze restricties hebben vaak betrekking op onder meer grondstoffen, halfgeleiders en andere tussenproducten die essentieel zijn voor de ontwikkeling en toepassing van kunstmatige intelligentie.

De World Trade Organisation waarschuwt dat deze toename in handelsbeperkingen de toegang tot cruciale technologieën voor artificiële intelligentie kan bemoeilijken. De organisatie benadrukt het belang van een open en voorspelbaar handelsbeleid en pleit voor internationale samenwerking om een inclusieve toegang tot artificiële intelligentie te waarborgen.

Afrika voldoet aan alle voorwaarden om op het gebied van duurzaamheid een supermacht te worden. Dat heeft António Guterres, secretaris-generaal van de Verenigde Naties, tijdens de Tokyo International Conference on African Development (TICAD) gezegd. Guterees riep daarbij op tot meer investeringen in duurzame energie op het Afrikaanse continent, dat bijzonder rijk is aan hulpbronnen.

“We moeten financiering en technologie mobiliseren, zodat de natuurlijke rijkdommen van Afrika ook aan de Afrikaanse bevolking ten goede komen”, benadrukte Guterees. “We moeten op het Afrikaanse continent een bloeiende sector voor hernieuwbare energie en productie opbouwen. De ontwikkeling van duurzame energie in Afrika zal de energieprijzen verlagen, de toeleveringsketens diversifiëren en de decarbonisatie voor iedereen versnellen.”

China heeft het voorbije decennium zwaar in Afrika geïnvesteerd. Chinese bedrijven tekenden op het Afrikaanse continent deals ter waarde van honderden miljarden dollars voor de financiering van havens, spoorwegen, wegen en andere projecten die in het Belt & Road Initiative van de Chinese premier Xi Jinping kaderen. Nieuwe leningen drogen echter op en ontwikkelingslanden worstelen met een golf aan schulden bij zowel China als internationale particuliere kredietverstrekkers. Ook de westerse hulp aan Afrikaanse landen is gekrompen, onder meer door de ontmanteling van het Amerikaanse ontwikkelingsagentschap onder president Donald Trump.

Guterres waarschuwde dat de schulden de ontwikkeling niet mogen verdrinken. Hij wierp op dat Afrika meer goedkope financiering – met lage rentes en langere terugbetalingstermijnen – ter beschikking moet krijgen en grotere leenmogelijkheden van multilaterale ontwikkelingsbanken nodig heeft. Hij pleitte daarnaast voor meer investeringen in klimaatoplossingen. “Afrika beschikt over alle troeven – van de beschikbaarheid van zon en wind tot de aanwezigheid van cruciale mineralen die nieuwe technologieën aandrijven – om op het gebied van duurzaamheid een supermacht te worden”, beklemtoonde hij.

De Japanse premier Shigeru Ishiba kondigde aan dat zijn land over een periode van drie jaar tijd in Afrika dertigduizend mensen een opleiding in kunstmatige intelligentie wil aanbieden. Hij wil ook de lancering van een Japans-Afrikaans Economisch Partnerschap onderzoeken. Ishiba maakte tevens gewag van een distributienetwerk dat Afrikaanse landen met naties rond de Indische Oceaan zou verbinden, onder meer met scheepvaartroutes, handelsnetwerken of logistieke infrastructuur.

De Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa en zijn Keniaanse collega William Ruto benadrukten dat ontwikkelingshulp voor Afrika door partnerships rond investeringen zou moeten worden vervangen.

Brandstoffen die worden geraffineerd uit afval en industriële bijproducten kunnen helpen om de emissies van de huidige generatie motoren verlagen. Dat blijkt uit een onderzoek van wetenschappers aan de Universiteit van Vaasa in Finland, gebaseerd op een studie van hernieuwbare nafta – gewonnen uit ruwe tallolie, een restproduct uit de papierindustrie – en op scheepsdiesel die wordt geraffineerd uit gebruikte smeeroliën, officieel geclassificeerd als gevaarlijk afval.

“Elektrische en hybride aandrijfsystemen ontwikkelen zich snel, maar zijn momenteel nog geen haalbaar alternatief voor de krachtige motoren die worden gebruikt in de scheepvaart en in zware offroad-voertuigen”, benadrukt Michaela Hissa, experte in energietechnologie aan de Universiteit van Vaasa. “Daarom is het noodzakelijk om meer klimaatvriendelijke oplossingen te vinden voor de huidige vloot motoren. Brandstoffen die worden geraffineerd uit afval en industriële bijproducten kunnen hierin een veelbelovende rol verwerven.”

“Wanneer hernieuwbare nafta wordt bijgemengd met fossiele diesel, wordt de brandstof efficiënter verbrand en wordt ook minder rook geproduceerd”, verduidelijkt Hissa. “Scheepsdiesel uit gerecyclede smeeroliën verlaagt de uitstoot van koolwaterstoffen en koolstofmonoxide. Beide brandstoffen verminderen bovendien aanzienlijk de uitstoot van fijnstof, dat schadelijk is voor de volksgezondheid.”

Het grootschalig gebruik van deze alternatieve brandstoffen vergt volgens Hissa wel een goed werkend systeem voor inzameling en raffinage. “Smeeroliën worden in talloze roterende machines gebruikt, van turbines in energiecentrales en papiermachines tot motoren in voertuigen, zware machines en schepen. Wereldwijd ontstaat daardoor een enorme hoeveelheid gebruikte olie die als grondstof kan worden hergebruikt.”

De onderzochte brandstoffen vallen onder de zogeheten drop-in fuels. Deze producten kunnen immers zonder noemenswaardige aanpassingen in bestaande motoren worden toegepast. Dat maakt deze grondstoffen aantrekkelijk als een oplossing in de overgang naar een duurzame mobiliteit. “De scheepvaart en het zware transport bezitten een gigantisch arsenaal aan motoren”, beklemtoont Hissa. “Een vervanging van dat park zal niet van de ene op de andere dag gebeuren. Om de emissies te verlagen moet dan ook gezocht worden naar oplossingen die de transitie ondersteunen zonder dat de hele infrastructuur vervangen hoeft te worden.”

Volgens de Finse wetenschapster zullen ook houtige reststromen uit de houtsector in de toekomst een belangrijke rol kunnen verwerven als grondstof voor hernieuwbare brandstoffen. “De sterke bosbouw en papierindustrie in Finland vormt daarvoor een solide basis”, merkt Hissa op. “Toch blijven de beschikbaarheid, een kostenefficiënte productie en concurrerende prijzen belangrijke voorwaarden voor een grootschalige toepassing van deze alternatieven.”

“Motoren zullen in de toekomst moeten omgaan met een steeds diverser aanbod aan brandstoffen”, betoogt Hissa nog. “Daarvoor is meer onderzoek nodig om te begrijpen op welke manier de verschillende brandstoffen zich in de motoren gedragen.”

In de Verenigde Staten kent de winning van olie en gas een ingrijpende transformatie, gedreven door een golf van fusies en overnames. Door die operaties telde de sector eind vorig jaar nog amper veertig grote beursgenoteerde bedrijven in de sector. Dat betekent een inkrimping met 20 procent tegenover het jaar voordien. Dat blijkt uit een rapport van het bureau Ernst & Young. Ondanks de inkrimping hebben de veertig resterende bedrijven in de Amerikaanse productie van olie en gas nog steeds een aandeel van ongeveer 41 procent. Dat cijfer ligt in lijn met de voorgaande jaren.

Het rapport schetst een sector die steeds sterker door een strategische consolidatie, een strikte kapitaaldiscipline en grote focus op veerkracht op de lange termijn wordt gekenmerkt. “Dit betekent een kantelpunt voor de Amerikaanse upstream-sector”, benadrukt Pat Jelinek, petroleum-expert bij Ernst & Young. “Er blijven minder entiteiten over, maar die resterende ondernemingen blijken wel sterker. De bedrijven zijn beter gekapitaliseerd, efficiënter en gefocust op duurzame groei. Deze ondernemingen zijn niet enkel overlevers, maar worden bepalende krachten voor de toekomst van de Amerikaanse energievoorziening.”

Het onderzoek toont dat de kapitaalallocatie een duidelijke verschuiving doormaakt. Sinds de piek in 2022 zijn de uitkeringen aan aandeelhouders via dividenden en aandeleninkoop in alle groepen gestaag gedaald, terwijl steeds meer kapitaal naar fusies en overnames vloeit.

De sector investeerde vorig jaar in totaal 206,6 miljard dollar – gedreven door vijf megadeals van elk meer dan 10 miljard dollar – in fusies en overnames. Dat betekende een stijging met 331 procent tegenover het jaar voordien. Daarbij werd 42 procent van de waarde van de overgenomen activa toegewezen aan onontwikkelde eigendommen, tegenover slechts 18 procent het jaar voordien. Dit onderstreept de strategie om toekomstige bronnen veilig te stellen en een productie op lange termijn te garanderen.

Tegelijkertijd stegen de investeringen in bewezen reserves met 12 procent tegenover het jaar voordien. Sinds het begin van dit decennium is er zelfs sprake van een toename met 161 procent. Dat wijst op een sterke toename van kapitaal in de richting van activa die al productie opleveren of heel dichtbij productie zitten. Geïntegreerde bedrijven – die actief zijn in zowel exploratie, productie, transport als raffinage – betaalden gemiddeld 20,89 dollar per vat olie-equivalent.

??Grote onafhankelijke producenten – die zich alleen richten op exploratie en productie, maar wel op grote schaal – betaalden gemiddeld 10 dollar. Bij kleinere onafhankelijke partijen was er sprake van een prijs van 12,63 dollar. Dit verschil komt vaak doordat geïntegreerde spelers bereid zijn méér te betalen voor zekerheid en schaalgrootte, onder meer omdat ze reserves ook binnen hun bredere keten, bijvoorbeeld raffinage en distributie, kunnen gebruiken. Onafhankelijke bedrijven mikken meestal scherper op de kostprijs en rendabiliteit van de booractiviteit.

Oplopende kosten

Opmerkelijk genoeg liepen de productiekosten per vat het voorbije jaar met 1 procent op, ondanks dalende grondstofprijzen en de verwachte synergievoordelen uit fusies en overnames. Dit wijst volgens Ernst & Young op operationele uitdagingen die vaak in de eerste jaren na een grote deal moeten worden aangepakt.

“In de huidige complexe fusiemarkt gaat het om meer dan enkel een transactie afronden en activa samenvoegen”, beklemtoonde Bruce On, analist bij EY-Parthenon. “Er kan een vergelijking worden gemaakt met de bouw van een motor. Het is daar niet voldoende om onderdelen te kopen, want pas door een zorgvuldige assemblage komt de echte waarde vrij. Stijgende productiekosten kunnen wijzen op integratieproblemen. Succesvolle partijen koppelen hun strategie aan meetbare doelen om langdurige prestaties te waarborgen.”

De studie toont nog dat de kosten voor exploratie en ontwikkeling – zoals seismisch onderzoek, proefboringen en de activering van nieuwe velden – met 7 procent daalden. Dat is het gevolg van de beslissing van de bedrijven om geld te reserveren voor de aankoop van bestaande velden of reserves van andere bedrijven in plaats van zelf nieuwe activa te zoeken.

Hoewel er minder geld naar de klassieke exploratie ging, slaagden de bedrijven er toch meer nieuwe reserves te vinden dan ze produceerden. Dat wijst erop dat de sector efficiënter is geworden in de vervanging en de uitbreiding van de reserves, zelfs met minder investeringen in traditionele booractiviteiten. Er werd dan ook een production replacement rate van meer dan 100 procent genoteerd.

De oliereserves namen het voorbije jaar met 5 procent toe, terwijl de gasreserves met 4 procent afnamen. Dit weerspiegelt de aanhoudende uitdagingen voor de gasproducenten, die met volatiele prijzen en een verschuivende vraag werden geconfronteerd. De winst van de bedrijven viel het voorbije jaar met 10 procent tot 74,8 miljard dollar. Dat was minder dan de helft van het recordniveau dat in 2022 werd genoteerd. De terugval moet vooral worden toegeschreven aan de zwakke grondstofprijzen, aldus het rapport. 

“De onderzochte bedrijven hebben sterke resultaten geboekt, succesvolle acquisities afgerond en hun boorprogramma’s uitgebreid”, beklemtoonde onderzoeksleider Herb Listen. “Toch verschuift de focus. Gezien de voortdurende onzekerheid rond aanbod, vraag, prijzen, tarieven en geopolitiek, worden operationele efficiëntie en kapitaaldiscipline doorslaggevend. De bedrijven die zich het snelst aanpassen, strategisch investeren en effectief integreren, zullen de volgende fase van de Amerikaanse energiesector dragen.”

ExxonMobil leidde vorig jaar de consolidatie bij de Amerikaanse producenten van olie en gas. Het bedrijf noteerde het voorbije jaar een totale acquisitiekost van 84,5 miljard dollar. Het grootste deel van dat bedrag – 60 miljard dollar – werd geïnvesteerd in de overname van het Amerikaanse bedrijf Pioneer Natural Resources, een producent van schalie-olie.

Tekorten aan bepaalde mineralen zouden de wereldwijde strategieën voor de strijd tegen de klimaatverandering kunnen beperken. Dat blijkt uit een studie onder leiding van wetenschappers aan het Beijing Institute of Technology in China, gebaseerd op de analyse van de wereldwijde en regionale vraag naar veertig cruciale mineralen en de risico’s op tekorten, verspreid over zeventien verschillende technologieën, waaronder zonnekracht, windenergie en biomassa. In totaal werden daarbij 557 verschillende scenario’s voor klimaatmitigatie bestudeerd.

De conclusies van de studie wijzen op de noodzaak van strategieën die zowel emissiereducties als grotere beschikbaarheid van mineralen waarborgen, naast een verbeterde recyclage, de aanwending van alternatieve materialen en internationale samenwerking. Mineralen zoals zilver en tin zijn essentieel voor de decarbonisatie van energiesystemen en moeten helpen om de opwarming van de wereld af te remmen. Bedoeling is immers dat tegen eind deze eeuw de gemiddelde temperatuur op aarde maximaal 1,5 graad tot 2 graden Celsius hoger mag liggen dan voor de aanvang van het industriële tijdperk.

Om de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs te kunnen halen, is een duurzame toegang tot cruciale grondstoffen noodzakelijk. Alleen op die manier kunnen uitstootarme energiebronnen worden ontwikkeld. Onder meer zijn lithium en kobalt essentiële componenten voor elektrische voertuigen en energieopslag, terwijl tellurium en gallium noodzakelijk zijn voor de constructie van zonnepanelen. Een tekort aan deze materialen kan de overgang naar hernieuwbare energie vertragen.

“Uit de analyse blijkt dat in alle scenario’s – zelfs bij verbeteringen in technologie en recyclage – tegen het einde van deze eeuw bij twaalf mineralen tekorten dreigen”, benadrukt onderzoeksleider Yi-Ming Wei, expert grondstoffen aan het Center for Energy and Environmental Policy Research van het Beijing Institute of Technology. “Onder meer moet er rekening worden gehouden met tekorten aan indium, iridium, tin, lithium en zilver.”

“Deze tekorten kunnen in verscheidene sectoren – zoals de opwekking van elektriciteit uit zon en wind, maar ook uit kernenergie – tot problemen leiden”, betoogt Yi-Ming Wei. “Maar ook de opslag van energie in batterijen zou hierdoor kunnen worden afgeremd.” Sommige ontwikkelingslanden – onder meer in het Midden-Oosten, Afrika en Zuid-Azië – zouden volgens de onderzoekers zelfs bij mogelijk vierentwintig mineralen te maken kunnen krijgen met tekorten.

De onderzoekers geven wel aan dat deze tekorten kunnen worden aangepakt door het vervangen van een aantal bestaande technologieën door efficiëntere alternatieven. “Onder meer zou in batterijen kobalt door lithium en ijzerfosfaat kunnen worden vervangen”, verduidelijkt Yi-Ming Wei. “Maar deze alternatieve technologieën zouden op hun beurt tot tekorten bij andere mineralen aanleiding kunnen geven. Om de tekorten aan mineralen te beperken, zal in ieder geval een intensievere handel tussen landen en een hogere efficiëntie bij de recyclage noodzakelijk zijn.”