managing21.be

Het ruimtevaartbedrijf Starlink zal zijn dominantie op de markt voor internetsatellieten verder verstevigen en zal zijn inkomsten dit jaar kunnen opvoeren, maar de banden van eigenaar Elon Musk met Donald Trump, de president van de Verenigde Staten, blijken uiteindelijk geen troef te zijn, maar dreigen steeds meer een belemmering te vormen voor de wereldwijde uitrol van de onderneming. Dat hebben een aantal experts tegenover de Britse zakenkrant Financial Times gezegd.

Spacex, het moederbedrijf van Starlink voert momenteel gesprekken met een aantal landen, waardoor het netwerk in totaal ruim één miljard nieuwe potentiële gebruikers zou kunnen krijgen. Er lopen momenteel onderhandelingen met onder meer Turkije, Marokko en Bangladesh. Daarnaast wordt er ook vooruitgang wordt geboekt om bij de gesprekken in andere grote markten, zoals India, een wettelijke goedkeuring te verwerven.

De alliantie van Musk met Trump heeft daarnaast ook een aantal wettelijke obstakels en monopoliebeperkingen, die door de regering van voormalig Amerikaans president werden bestudeerd, weggenomen. Hierdoor is voor Starlink de weg voor een aantal lucratieve Amerikaanse federale contracten vrijgemaakt. De diensten van Starlink werden de voorbije weken in het Witte Huis geïnstalleerd. Daarnaast heeft Howard Lutnick, Amerikaans minister van handel, gelobbyd om Starlink te laten gebruiken voor de uitrol van het project Broadband Equity, Access and Deployment (Bead) dat de landelijke regio’s van de Verenigde Staten een brede waaier internetdiensten moet bieden en een waarde heeft van 42 miljard dollar.

Maar de politieke escapades van Elon Musk beginnen anderzijds voor de wereldwijde uitbreidingsplannen van Starlink een belemmering te vormen. Die diensten van Starlink moeten in het buitenland immers door nationale toezichthouders worden goedgekeurd en in die landen vragen steeds meer politici zich af of Musk wel een betrouwbare partner is. 

De voorbije weken heeft een Canadese provincie een contract met Starlink verscheurd uit protest tegen Amerikaanse importheffingen. Bovendien heeft Musk een scherpe confrontatie gehad met Europese politici die Starlink in Oekraïne helpen financieren als onderdeel van de plannen van het land om zich tegen Rusland te verdedigen. Daarop zijn de Europese landen op naar alternatieven voor Starlink op zoek gegaan.

“Er lijkt in het landschap van de satellietcommunicatie een potentieel tektonische verschuiving, aangewakkerd door geopolitiek, aan de gang te zijn”, beklemtoonde Edison Yu, analist bij Deutsche Bank. “Starlink heeft in de sector nog steeds een duidelijke dominantie, maar is niet langer de enige partij op de markt.”

Ongeveer de helft van het nettovermogen van Elon Musk, dat in totaal nog 314 miljard dollar, is nu aan Spacex verbonden. Het belang van 20 procent dat de miljardair in autobouwer Tesla aanhoudt, is tot 100 miljard dollar gedaald. Morgan Stanley schat dat Starlink dit jaar 16,3 miljard dollar aan inkomsten zal genereren. Dat betekent een stijging van 74 procent ten opzichte de omzet van 9,3 miljard dollar die vorig jaar werd gerealiseerd. Starlink had vorig jaar 4,65 miljoen abonnees. Eind dit jaar zou dat echter tot 7,8 miljoen gebruikers kunnen oplopen.

De raketlanceringen van Spacex zullen dit jaar volgens de ramingen 5,8 miljard dollar aan inkomsten genereren. Dat betekent een stijging met 20 procent tegenover de omzet van 4,9 miljard dollar die vorig jaar werd gerealiseerd. “Hoewel het succes van Spacex begon met een intensieve lanceeractiviteit, zal Starlink zich wellicht tot de belangrijkste motor van de groei en de winstgevendheid van het ruimtevaartconcern van Musk ontplooien”, beklemtoonde Adam Jonas, analist bij Morgan Stanley.

Starlink heeft aangegeven inmiddels meer dan 7.000 satellieten in een lage baan om de aarde te hebben geplaatst en daarmee 118 landen te bedienen. De service is vooral populair in minder ontwikkelde of afgelegen gebieden die niet op glasvezelnetwerken zijn aangesloten. Starlink heeft contracten gewonnen met grote luchtvaartmaatschappijen zoals Qatar Airways en Air France, scheepvaartgroepen zoals Mediterranean Shipping Company (MSC) en Maersk en cruiserederijen zoals Cunard en Carnival.

Ongeveer een kwart van de inkomsten van het bedrijf zijn echter uit overheidscontracten afkomstig. Volgens Amerikaanse documenten heeft Starlink bij de overheid van de Verenigde Staten al 39 verschillende contracten, voor een totale waarde van ongeveer 3,5 miljard dollar, afgesloten. Die akkoorden omvatten ook meerdere militaire contracten met het Amerikaanse ministerie van defensie.

Donald Trump

Onder de regering van Donald Trump hoopt Starlink zijn activiteiten verder te kunnen uitbreiden. Drie jaar geleden besliste de Amerikaanse Federal Communications Commission een contract ter waarde van 900 miljoen dollar voor het bedrijf te blokkeren. Jessica Rosenworcel, voormalig voorzitter van de Federal Communications Commission wees er daarbij vorig jaar nog op dat de economie geen voordelen heeft aan monopolies.

Donald Trump heeft echter beslist de aanpak van de Federal Communications Commission te herzien. Bedoeling daarbij is om de beperkingen die Starlink zou ervaren bij de aanleg van een afzonderlijk breedbandprogramma voor landelijke gebieden, op te heffen. Daarbij werd onder meer de introductie van een technologie-neutrale benadering ingevoerd. Die optie moet immers de voorkeur voor glasvezelnetwerken wegwerken. Maar nu Musk zijn ambities buiten zijn Amerikaanse thuismarkt wil uitbreiden, hebben zijn nabijheid tot Donald Trump en zijn ongefilterde opmerkingen op sociale media Starlink tot een doelwit gemaakt.

Doug Ford, de premier van Ontario, schrapte recent een deal van 100 miljoen dollar met Starlink als reactie op Amerikaanse invoerheffingen. Ford merkte daarbij op dat Ontario geen zaken zal doen met individuen die erop gebrand zijn de Canadese economie te vernietigen. Ook in Zuid-Afrika botste Starlink op problemen, nadat Musk de wetten die de zwarte bevolking een grotere economische macht moeten bezorgen, openlijk racistisch had genoemd. In Brazilië leidde een ruzie over verkeerde informatie op het sociale mediaplatform X, eveneens in handen van Musk, er bijna toe dat Starlink in het land werd verboden.

Daarnaast werd Starlink ook met negatieve reacties geconfronteerd in onder meer Italië, terwijl Oekraïne voor het bedrijf eveneens een heet hangijzer is geworden. Oekraïne is van de alomtegenwoordige terminals van Starlink afhankelijk geworden. Er zouden in het land bij het leger, ziekenhuizen, bedrijven en hulporganisaties meer dan 40.000 terminals van het bedrijf operationeel zijn. Spacex dekte oorspronkelijk de kosten van de dienst, maar dat is inmiddels overgenomen door Polen en het Amerikaanse ministerie van defensie. Het Pentagon heeft nog tot 2027 een contract van 537 miljoen dollar met Spacex om diensten te leveren aan Oekraïne. 

Nadat Musk echter op zijn sociale netwerk X had gezegd dat Starlink de ruggengraat van het Oekraïense leger was en dat de hele Oekraïense frontlinie zou instorten indien de dienst zou worden uitgeschakeld, waarschuwde Radoslaw Sikorski, de Poolse minister van buitenlandse zaken, mogelijk gedwongen te zullen worden om naar andere leveranciers te zoeken als Spacex een onbetrouwbare leverancier zou blijken te zijn.

Dat leverde Sikorski prompt een tirade op van Musk, die duidelijk maakte dat er voor Starlink geen vervanging was. Later merkte Musk wel op dat Spacex zijn terminals in Oekraïne nooit zou uitschakelen of dat de dienst nooit als een onderhandelingsmiddel zou worden gebruiken.

Masao Dahlgren, onderzoeker bij het Center for Strategic and International Studies, zei dat er voor Europese aanbieders ruimte was om een gedeelte van de markt te veroveren, maar wierp op dat Spacex waarschijnlijk als dominante aanbieder niet van de troon zou worden gestoten, tenzij een rivaal een geavanceerder product zou kunnen ontwikkelen. Volgens Dahlgren was Starlink als de spil in het rad van de Oekraïense oorlogsinspanning.

Het zou volgens analisten in een aantal landen ook niet gemakkelijk zijn om de samenwerking met Starlink stop te zetten. Voor veel bedrijven en particulieren is de dienst immers nagenoeg onmisbaar geworden. Bij een eventueel verbod zouden klanten bovendien de apparatuur in het buitenland kunnen kopen en importeren.

Meer over dit onderwerp:

• Kritiek op mogelijke samenwerking Italiaanse regering en Starlink
• Toegang tot India kan voor Starlink belangrijke hefboom betekenen
• Starlink sluit in India contracten met Jio en Airtel
• Starlink krijgt goedkeuring voor aanbod in Vietnam
• Amazon Kuiper gaat met activiteiten in Indonesië van start
• Europese Unie zoekt naar alternatieven voor Starlink in Oekraïne
• Eutelsat bereid om in Oekraïne Starlink te vervangen
• Doge probeert overheidscontracten naar Starlink toe te schuiven
• Zelfdestructieve neigingen Musk kunnen ook Donald Trump raken
• Europa heeft zes mogelijke alternatieven voor Starlink