managing21.be

In Duitsland wordt een belangrijke industriële verschuiving merkbaar. Terwijl de automobielconstructie, de machinebouw en de chemische sector met een inkrimping worden bedreigd, biedt de wapenindustrie nieuwe mogelijkheden. Dat zegt Patricia Nelson, Duits correspondent van de Britse zakenkrant Financial Times.

“In december vorig jaar maakte het defensieconcern KNDS Group, tien jaar geleden ontstaan uit een fusie van het Duitse bedrijf Krauss-Maffei Wegmann met de Franse onderneming Nexter Systems, bekend om in de Oostduitse stad Görlitz de oude treinfabriek van Alstom over te nemen”, merkt Patricia Nelson op. “Het defensieconcern gaf aan op de site onderdelen voor gevechtstanks en gevechtsvoertuigen te zullen produceren.”

Daarmee kon een gedeelte van de lokale tewerkstelling worden gered. Net zoals veel andere fabrikanten in West-Europa besliste Alstom immers de productie te verplaatsen naar landen met lagere arbeidskosten. Alstom had in Görlitz ongeveer zevenhonderd werknemers. Na de overname door de KNDS Group zouden er nog een 350-tal arbeidsplaatsen overnemen.

“De overname van een treinfabriek door een defensiebedrijf is tekenend voor de industriële verschuiving waarmee Duitsland wordt geconfronteerd”, werpt Nelson op. “De productie in de meest energie-intensieve sectoren van Duitsland is tegenover 2021 met 20 procent gedaald.” Dat tijdstip vertegenwoordigde immers een cruciale ontwikkeling voor de Duitse economie. Eén jaar later zou Rusland immers zijn oorlog tegen Oekraïne lanceren en verloor Duitsland zijn toegang tot goedkoop aardgas.

“Sindsdien zijn families in heel Duitsland eraan gewend geraakt om bedrijven uit de autoconstructie, de machinebouw en de chemische industrie te zien wankelen en verdwenen ook veel goedbetaalde banen die generaties lang de inkomsten van gezinnen garandeerden”, geeft Nelson nog aan. “Voor veel inwoners van het voormalige communistische Oost-Duitsland markeert de huidige malaise de tweede golf van desindustrialisatie die ze sinds de hereniging van het land in 1990 hebben moeten verwerken.”

Daarom biedt de historische herbewapening van Duitsland volgens Nelson een bescheiden lichtpunt in een land waar sinds het begin van de covid-pandemie in de industrie bijna een kwart miljoen banen zijn verdwenen. “Octavian Ursu, burgemeester van Görlitz, zei dat andere steden binnenkort een soortgelijke industriële transitie zouden kunnen kennen als de regio waarin zijn kiesdistrict is gesitueerd”, stipt Nelson aan. “Nu er grote investeringen naar herbewapening vloeien, is het volgens Ursu waarschijnlijk dat dit soort veranderingen op industriële locaties zal blijven plaatsvinden.”

De Duitse defensie-uitgaven zijn sinds 2020 met bijna 80 procent gestegen en bereikten vorig jaar een volume van meer dan 90 miljard euro. “De Duitse inspanningen op het gebied van herbewapening zullen de concurrentie tussen wapenfabrikanten voor het aantrekken van geschoolde arbeidskrachten alleen maar aanwakkeren”, geeft Nelson aan.

“Rheinmetall, Diehl Defence, Thyssenkrupp Marine Systems en de MBDA Group – vier defensiebedrijven met een sterke aanwezigheid in Duitsland – hebben de voorbije drie jaar samen meer dan 16.500 werknemers aangeworven. Dat betekende een toename van meer dan 40 procent. De concerns zijn van plan om tegen 2026 nog eens ongeveer 12.000 extra aanwervingen te doen.”

Florian Hohenwarter, operationeel directeur van de KNDS Group, beklemtoonde dat het bedrijf voor de site in Görlitz had gekozen omdat de fabriek al beschikte over de hoogopgeleide specialisten die in staat zijn om de hoogste kwaliteit componenten voor de tanks en gevechtsvoertuigen te produceren. Onder meer gespecialiseerde lassers zouden in de sector bijzonder zijn gegeerd.

“Het vinden en opleiden van de juiste mensen zal een belangrijke uitdaging zijn voor defensiebedrijven die willen opschalen”, beklemtoonde Benjamin Heelan, analist bij Bank of America. “Steeds meer bedrijven richten zich daarbij op werknemers uit krimpende sectoren zoals de autosector.”

Lokale economieën

Nelson wijst er nog op dat lucratieve overheidscontracten beursgenoteerde wapenbedrijven ertoe hebben aangezet om dividenden aanzienlijk te verhogen. Rheinmetall zou daarbij gewag maken van een verhoging met 42 procent. Bij Hensoldt, fabrikant van radars en sensoren, zou er sprake zijn van een stijging met 25 procent. Ook Renk, fabrikant van transmissiesystemen voor gevechtstanks, zou zijn dividend met 40 procent opschroeven.

Dergelijke stappen zullen volgens Nelson waarschijnlijk de druk aanwakkeren om in lokale economieën te herinvesteren. “Wanneer er Duits belastinggeld wordt gebruikt voor de nationale veiligheid, moeten er ook banen in Duitsland worden gecreëerd”, betoogde Armin Papperger, chief executive van Rheinmetall.

Rheinmetall heeft ook al interesse getoond om eventueel een aantal overbodige autofabrieken over te nemen. Daarbij werd onder meer al gekeken naar een fabriek van Volkswagen in Osnabrück, die binnenkort de deuren zou sluiten. Rheinmetall wil immers snel zijn productiecapaciteit uitbreiden om een orderportefeuille van 55 miljard euro te kunnen verwerken. Tegelijkertijd is Volkswagen van plan om zijn productie te halveren. Rheinmetall heeft samen met Hensoldt, ook toegezegd ongeveer driehonderd ontslagen werknemers van Continental en Bosch – twee van Duitslands grootste toeleveranciers van de autoconstructie – over te nemen.

“De interesse van de defensiebedrijven recupereren echter slechts een fractie van de tienduizenden banen die in de automobielindustrie verdwijnen”, waarschuwt Nelson op. “De Europese autofabrikanten bereiden zich immers voor op de impact van lagere verkopen.”

Michael Kretschmer, premier van de Duitse deelstaat Saksen, verwelkomde de opstart van een tankproductie in Görlitz. “De technologieën die in de toekomst in Görlitz zullen worden geproduceerd, zullen Europa beschermen”, voerde hij aan. “Dit is voor de stad een enorme kans en kan goede banen en een zekere tewerkstelling bieden.”

Axel Drescher, vertegenwoordiger van de vakbond IG Metall, beklemtoonde het behoud van banen toe te juichen, maar had ook vragen bij de duurzaamheid van dit type tewerkstelling. “Eigenlijk moet worden gehoopt dat de productie van tanks slechts van korte duur zal zijn”, merkte hij op. “Hopelijk komen de oorlogen snel ten einde, maar dat brengt limieten aan de duurzaamheid van de tewerkstelling in de sector.”

Meer over dit onderwerp:

• Stijgende kosten nieuwe bommenwerper wegen op winst Northrop
• General Dynamics stelt nieuwe duikboot Virginia-klasse voor
• Gevechtsvliegtuig met kunstmatige intelligentie dichterbij dan vermoed
• Oorlogsvoering verergert milieuproblemen in Oekraïne
• Na Groenland krijgt ook Spitsbergen mogelijk nieuwe kandidaat-eigenaars
• Kunstmatige regen kan tot een militair wapen uitgroeien
• Orderboek garandeert MBDA Group werk voor minstens zeven jaar
• Europese wapenindustrie kan in 2030 omzet halen van 1 biljoen dollar
• Verenigde Staten keuren verkoop gevechtsvliegtuig F-16 aan Filipijnen goed
• Dark Eagle nieuw supersonisch strategisch wapen van Amerikaans leger