managing21.be

Europa moet zijn investeringen in ruimtevaart opvoeren om zijn autonomie van de Verenigde Staten te kunnen blijven waarborgen. Dat heeft Josef Aschbacher, directeur-generaal van het European Space Agency (ESA), tegenover de Britse krant The Guardian gezegd. Volgens Aschbacher zijn investeringen in de ruimte essentieel om in een onstabiel geopolitiek landschap het behoud van de levenskwaliteit te garanderen.

De terugkeer van Donald Trump als president van de Verenigde Staten heeft ook voor Europa belangrijke gevolgen gehad. Europese politieke leiders hebben hun banden met de Verenigde Staten bijgesteld. Bovendien zijn de Europese uitgaven voor defensie sterk gestegen. Daarbij wordt gewag gemaakt van een keerpunt in de veiligheid van het continent. Maar dat hernieuwde verlangen naar zelfredzaamheid zou volgens analisten ook tot in de ruimte kunnen reiken.

“De Europese drang naar een grotere autonomie betekent dat het continent ook zijn investeringen in ruimtetechnologie moet opvoeren”, werpt Josef Aschbacher op. “Er zijn veel domeinen in de ruimte waar Europa zijn autonomie wil vergroten. Het is overduidelijk dat een grotere onstabiele geopolitieke situatie de behoefte aan een sterkere autonomie oproept. De situatie verandert drastisch.”

De belangstelling in de ruimtevaart neemt toe. De wereld bevindt zich midden in een tweede ruimterace, waarbij overheden en particuliere bedrijven profiteren van enorme ontwikkelingen op het gebied van satellieten, sensoren en raketten. Analisten spreken van een industrie van 1 biljoen dollar. Daarmee zou de ruimtevaart in omvang vergeleken kunnen worden met een omvang die vergelijkbaar is met de huidige luchtvaartsector, waarbij gewag gemaakt wordt van een verwachte bloei op het gebied van aardobservatie, communicatie en zelfs toerisme.

De verhoging van de militaire uitgaven die onder impuls van de Amerikaanse president Donald Trump tot stand is gekomen, zou een verdere impuls kunnen geven, aangezien strijdkrachten naar de beste spionageapparatuur speuren. Daarnaast heeft de ruimtevaart ook een belangrijke wetenschappelijke doelstelling.

Vragen rond samenwerking

Voor de Europese ruimtewetenschap is een nauwe samenwerking met de Verenigde Staten al decennialang van cruciaal belang. De Esa werkt samen met Amerikaanse collega’s aan projecten voor onder meer het International Space Station, de ruimtetelescoop James Webb en het programma Artemis, dat opnieuw astronauten naar de maan moet brengen. De Esa beschikt dit jaar over een werkingsbudget van 7,7 miljard euro. De Amerikaanse National Aeronautics and Space Administration (Nasa) kan voor dit jaar echter terugvallen op een budget van 25,4 miljard dollar.

De terugkeer van Donald Trump als Amerikaans president roept echter vragen op over de voortzetting van die samenwerking. Daarvoor worden verschillende elementen aangevoerd. In eerste instantie is er de beslissing van de Amerikaanse regering om de Nasa zware bezuinigingen op te leggen. Daarnaast is er ook de invloed van miljardair en ondernemer Elon Musk, die met Spacex een leidinggevende factor in de ruimtevaart is geworden. Musk is echter ook adviseur van Donald Trump en kan hierdoor een aanzienlijke invloed uitoefenen op het Amerikaanse ruimtevaartbeleid, wat tot mogelijke belangenconflicten kan leiden.

Elon Musk heeft onder meer het maanprogramma Artemis bekritiseerd en geeft de voorkeur aan bemande missies naar de planeet Mars. Daarnaast zoeken de Europese landen ook alternatieven voor Starlink, een netwerk van internet-satellieten dat door Spacex in een lage baan om de aarde wordt uitgebouwd. Starlink biedt betrouwbare internettoegang op afgelegen locaties en is sinds de Russische aanval een onmisbaar onderdeel geworden van de militaire communicatie van Oekraïne.

Aschbacher zegt wel geen commentaar te leveren op de interne politiek van de Verenigde Staten en de partijen die deze beslissingen zouden moeten beïnvloeden. Hij werpt wel op dat de Esa met een van de geplande werkzaamheden, waaronder de bouw van het ruimteveer Orion voor het vervoer van astronauten, verder gaat. Hij voegde eraan toe vertrouwen in te hebben dat de Verenigde Staten met Europa aan het Artemis-programma, met inbegrip van de ontwikkeling van een ruimtehaven in een baan om de maan, zal blijven samenwerken.

“Als er veranderingen plaatsvinden en onze Amerikaanse partners hun plannen wijzigen, zijn we natuurlijk klaar voor een alternatief programma”, betoogde Aschbacher. “Als gevolg daarvan zullen we zeker onze autonomie en onze capaciteit versterken. Maar dat is vandaag niet aan de orde. Het originele samenwerkingsakkoord blijft van kracht.” De Esa overweegt echter ook een samenwerking met andere landen die deel van een alternatieve strategie zouden kunnen uitmaken. Daarbij zouden onder meer Australië, de Verenigde Arabische Emiraten en India volgens Aschbacher veelbelovende partners van Europa kunnen worden.

Nieuwe partners

Europa was na de uitfasering van de draagraketten Ariane 5 en de Vega C van het bedrijf Arianespace voor lanceringen in het kader van het navigatiesysteem Galileo van Spacex afhankelijk. Dat probleem werd pas beëindigd nadat vorig jaar de draagraket Ariane 6 van Arianaspece zijn eerste vlucht maakte. De Esa probeert nu meer partners voor lanceringen aan te trekken, waarbij de nadruk wordt gelegd op herbruikbare raketten om de kostenbesparingen van Spacex te evenaren.

Onder meer wordt gewerkt aan de bouw van de raketmotor Prometheus, die al over enkele jaren gelanceerd zou moeten kunnen worden. Andere Europese partijen uit de private sector, zoals de Duitse startup Rocket Factory Augsburg, nemen eveneens aan het project deel.

Indien alles volgens plan verloopt, zouden bovendien ook lanceringen vanuit het Verenigd Koninkrijk kunnen worden gepland. Hiermee zou de afhankelijkheid van de ruimtehaven van de Esa in Kourou in het Zuid-Afrikaanse Frans-Guyana verdwijnen. Aschbacher benadrukte dat de ontwikkeling van Britse ruimtehavens, vooral op de Shetland Islands, een welkome ontwikkeling zou zijn. De Esa is geen organisatie van de Europese Unie. Dit betekent dat de Brexit de Britse deelname aan de activiteiten van de Esa niet heeft belemmerd, al was er wel een onderbreking in de Britse deelname aan Copernicus, het programma voor klimaatsatellieten.

De hoofdopdracht van de Esa bestaat in een vreedzame verkenning van de ruimte, maar analisten werpen op dat een aantal militaire toepassingen het voor de organisatie gemakkelijker zouden kunnen maken om later dit jaar meer financiering te verkrijgen van de lidstaten te krijgen, die zich haasten om zich te herbewapenen en een oplossing te vinden voor de kloof die de Verenigde Staten heeft achtergelaten.

Aschbacher erkende dat ruimtevaarttechnologieën een fundamentele rol zullen spelen om vele veiligheidseisen van de Europese regering te kunnen invullen, maar benadrukte vooral voortdurende investeringen in wetenschap te willen nastreven. “Daarbij kan een vergelijking worden gemaakt met het fundamenteel onderzoek waarmee wetenschappers tijdens de covid-pandemie met verbazingwekkende snelheid vaccins tegen het virus konden ontwikkelen”, betoogde hij.

“De investeringen in de ruimtevaart in Europa moeten toenemen om ervoor te zorgen dat het gebied zijn levensstandaard en de levensstandaard voor zijn inwoners kan handhaven”, beklemtoonde Aschbacher. “De wetenschap is een bijzonder sterke kant van Europa. “Wetenschap vormt de reden waarom economische vooruitgang en economische ontwikkeling kunnen plaatsvinden of zich sneller kunnen manifesteren.”

Meer over dit onderwerp:

• Spacex viert 250ste lancering van Starlink
• Amazon lanceert eerste satellieten van Project Kuiper
• Esa lanceert satelliet Biomass om bossen te studeren
• Nasa test hybride raketmotor voor veiliger maanlandingen
• Internationaal ruimtestation nu met atoomklok Aces uitgerust
• Esa kweekt laboratoriumvoedsel in internationaal ruimtestation
• In Chinese hightech-ambities staat commerciële ruimtevaart centraal
• China toont ruimtesonde Qingzhou voor toekomstig vrachtvervoer
• Nasa test onderdelen toekomstige maanpak in ijskamer
• Nasa presenteert toekomstige missies ruimtetelescoop Roman