managing21.be

De klimaatverandering en de inkrimping van het wildbestand verergeren de chocolodecrisis in de Europese Unie. Dit creëert een extreem zorgwekkend beeld voor de voedselbestendigheid. Dat blijkt uit een rapport van het Britse bureau Foresight Transitions in opdracht van de European Climate Foundation.

Cacao is een van de zes grondstoffen – naast koffie, soja, rijst, tarwe en maïs – die bijzonder kwetsbaar zijn voor milieubedreigingen. Meer dan twee derde van de voorraden van deze producten die in 2023 in de Europese Unie werden ingevoerd, was volgens Foresight Transitions immers afkomstig uit landen die niet goed voorbereid zijn op klimaatverandering. Bij cacao, tarwe en maïs kwam volgens het rapport twee derde van de import uit landen die niet meer op een intacte biodiversiteit konden rekenen.

De onderzoekers stellen dat de schade aan de voedselproductie door de klimaatverandering werd verergerd door een afname van de biodiversiteit, waardoor landbouwbedrijven minder veerkrachtig zijn geworden. “Dit zijn niet zomaar abstracte bedreigingen”, benadrukte onderzoeksleider Camilla Hyslop. “Er is nu al sprake van situaties die een schadelijke impact hebben op de bedrijven en de tewerkstelling, maar tevens een negatieve impact hebben op de beschikbaarheid en prijs van voedsel voor consumenten. Deze situaties worden steeds erger.”

De onderzoekers ontdekten dat het grootste deel van de import van de onderzochte producten afkomstig was uit landen die op het gebied van weerstand tegen de klimaatverandering en het verlies aan biodiversiteit een lage tot matige score haalden. Sommige voedselproducten toonden tegenover deze uitdagingen een bijzondere kwetsbaarheid.

De Europese Unie importeerde 90 procent van zijn maïs uit landen met een lage tot matige weerstand tegen de klimaatverandering en 67 procent uit landen met een lage tot matige weerstand tegen het verlies aan biodiversiteit. Voor cacao, een belangrijk ingrediënt in de chocolade-industrie dat niet in Europa zelf wordt verbouwd, liep de gevoeligheid voor de klimaatverandering en het verlies aan biodiversiteit verder op tot respectievelijk 96,5 procent en 77 procent.

De industrie worstelt al met stijgende suikerprijzen, die gedeeltelijk door extreme weersomstandigheden en een tekort aan cacao worden veroorzaakt. Het grootste deel van de ingevoerde cacao is afkomstig uit West-Afrikaanse landen die te kampen hebben met overlappende risico’s op het gebied van klimaatverandering en het verlies aan biodiversiteit.

Investeringen

Het rapport betoogde dat grote chocoladeproducenten zouden moeten investeren om de cacaoproducerende landen te helpen zich te beschermen tegen de klimaatverandering en het verlies aan biodiversiteit. “Dit is geen daad van altruïsme of duurzame financiering, maar eerder een essentiële risicovermindering voor toeleveringsketens”, waarschuwen de onderzoekers. “Door ervoor te zorgen dat de landbouwers in hun toeleveringsketen een eerlijke prijs voor hun producten krijgen, wordt het mogelijk om in de veerkracht van de lokale boerderijen te investeren.”

In een commentaar op het rapport gaf Paul Behrens, milieuonderzoeker aan de University of Oxford, aan dat de bevindingen een uiterst zorgwekkend beeld voor de voedselbestendigheid schetsen. “Beleidsmakers zien de Europese Unie graag als een voedselzeker gebied omdat de regio zelf een groot deel van haar voedsel produceert”, zei hij. “Maar dit rapport toont dat de Europese Unie in een aantal vitale ketens voor de voedselvoorziening kwetsbaar is voor de gevolgen van de klimaatverandering en het verlies aan biodiversiteit.

Het rapport concludeerde dat koffie, rijst en soja over het algemeen minder risico’s liepen, maar wees wel op enkele zorgwekkende hotspots. Daarbij wordt onder meer gewezen naar Oeganda, dat in 2023 een tiende van de koffie in de Europese Unie leverde, maar tegenover de klimaatverandering en het verlies aan biodiversiteit bijzonder gevoelig blijkt.

Joseph Nkandu, oprichter van de National Union of Coffee Agribusinesses and Farm Enterprises in Oeganda, pleitte voor meer toegang tot internationale klimaatfinanciering om boeren te helpen veerkrachtiger te worden om de klimaatverandering aan te pakken. “De weersomstandigheden in Oeganda zijn niet langer voorspelbaar”, voerde hij aan. “Hittegolven, langdurige droogteperiodes en onregelmatige regenval doen de Oegandese koffieplanten verwelken en schaden de productie.”