managing21.be

Het ruimtevaartbedrijf Spacex wil in Florida in het kader van zijn Starship-programma een grootschalige activiteit van lanceringen uitbouwen. Die activiteit kan volgens critici echter tot belangrijke vertragingen in de commerciële luchtvaart leiden. Spacex noemt de bekommernissen overdreven, maar experts en luchthavens waarschuwen dat het gezamenlijk gebruik van een druk luchtruim tot belangrijke uitdagingen zal leiden. Daarbij zal volgens hen een evenwicht tussen veiligheid en efficiëntie moeten worden nagestreefd.

Door de intensieve activiteit van Spacex zal de Space Coast in de Verenigde Staten volgens waarnemers tegen het einde van dit decennium mogelijk bijna vierhonderd rakellanceringen per jaar laten optekenen. Maar volgens berekeningen zouden de lanceringen met Starship in de luchtvaart mogelijk met een vertraging van twaalfduizend commerciële vluchten per jaar kunnen confronteren.

Spacex wil vanop het Kennedy Space Center en het Cape Canaveral Space Force Station met zijn Starship op termijn jaarlijks 120 lanceringen en landingen uitvoeren. Die activiteit kan volgens rapporten van de Amerikaanse Federal Aviation Administration (FAA) en de luchtvaartdivisie van het Amerikaanse ministerie van defensie echter geregeld conflicten veroorzaken met het vliegverkeer op de omliggende luchthavens.

Spacex wijst de opmerkingen echter van de hand. In een verklaring stelt het bedrijf dat in de studies de mogelijke problemen worden overdreven en een weerspiegeling vormen van de meest negatieve scenario’s, maar geen reële situaties vertegenwoordigen. “Op basis van uitgebreide vluchtdata en de opgebouwde expertise, kan worden opgemerkt dat mogelijke problemen geografisch veel kleiner zullen zijn en ook in tijd meer beperkt zullen blijven dan in de studies wordt gesuggereerd”, voert het bedrijf aan.

Desondanks wordt opgemerkt dat de plannen voor Starship, in combinatie met het toenemende lancering-schema van andere projecten van zowel Spacex als diens concurreren, een uitdaging zullen vormen voor het delen van het luchtruim door de luchtvaart en ruimtevaart. John Couluris, vice-president van de divisie Moon Permanence bij het ruimtevaartbedrijf Blue Origin, wijst erop dat 

alle commerciële lanceerders zoeken naar manieren om het luchtruim, dat alleen al in Florida meer dan vijfduizend vluchten per dag kan tellen – te delen. “Dit wordt de eerste grote internationale ruimtehaven ter wereld”, zei Couluris.

Spacex wijst op eerdere ervaringen ter ondersteuning van zijn standpunt. Bij de eerste lanceringen met de draagraket Falcon 9 werd het luchtruim volgens het bedrijf immers veel meer geblokkeerd. “Maar die onderbrekingen zijn sindsdien op basis van data van honderden vluchten sterk verkleind”, beklemtoond het bedrijf. “De zogenaamde hazard areas van Falcon 9 voor Starlink-missies zijn sinds 2022 met ongeveer 66 procent verminderd. Deze aanpak wordt ook op Starship toegepast.”

Tot nu toe heeft Spacex vanaf de Starbase in Texas tien suborbitale testlanceringen van de Starship uitgevoerd. De elfde vlucht is voor 13 oktober gepland. Zodra echter de operationele missies van start gaan, wil het bedrijf naar twee lanceerlocaties op de Space Coast overschakelen. Hiervoor bouwt Spacex een productiefaciliteit voor raketten bij Kennedy Space Center. De werken vormen een onderdeel van een infrastructuurinvestering van 1,8 miljard dollar.

Nieuwe aanpak noodzakelijk

Er worden volgens Spacex daarbij inspanningen gedaan om de conventionele grenzen van de raketlanceringen te doorbreken. Het bedrijf loopt hiermee aanzienlijk voor op andere lanceerprojecten. Spacex wil met zijn Starship vanuit Florida 120 lanceringen per jaar realiseren. De bestaande activiteit met de Falcon 9 kan oplopen tot 156 missies per jaar. Blue Origin mag vanop Cape Canaveral momenteel twaalf lanceringen per jaar uitvoeren, maar wil dat aantal verder uitbreiden.

United Launch Alliance, Relativity Space, Stoke Space en andere aanbieders hebben eveneens uitbreidingsplannen. Samen zou de Space Coast tegen het einde van het decennium bijna 400 raketlanceringen per jaar kunnen tellen. “Het is duidelijk dat er voor een nieuwe aanpak moet worden gezorgd”, benadrukte Couluris. “Met het huidige lanceertempo kunnen de toekomstplannen niet worden gerealiseerd.”

Omdat Starship veel groter is dan andere raketten en een bovenste trap heeft die terugkeert voor landingen op de Space Coast, heeft zijn activiteit een dubbel effect op vertragingen in de luchtvaart. Bij een raketlancering moet het omliggende luchtruim voor een periode tussen veertig minuten en twee uur worden afgesloten. Tijdens piekperiodes kunnen hierdoor 133 tot 400 vliegtuigen worden getroffen. Dat komt overeen met 8.800 commerciële vluchten per jaar.

De terugvluchten van Starship vormen een groter probleem. Alle vliegtuigen die naar het zuiden van Florida vliegen, moeten het traject van de landende raket vermijden, wat vertragingen kan veroorzaken bij luchthavens in Orlando, Tampa, Miami, West Palm en Fort Lauderdale. Landingen van Starship zouden het omliggende luchtruim tussen veertig minuten en een uur afsluiten. Hierdoor zouden tijdens piekperiodes tussen vierhonderd tot zeshonderd commerciële vliegtuigen worden geraakt. Dat komt overeen met 8.800 tot 13.200 vluchten per jaar.

In het verleden werd de luchtvaart in Florida al eens volledig stilgelegd nadat een testvlucht van Starship was mislukt en de raket explodeerde. Naar aanleiding van dat incident uitte de Air Line Pilots Association zijn bekommernis over de problemen. De vakbond stelde daarbij dat het vermogen van de Amerikaanse Air Traffic Control om op problemen met raketten te reageren, verder geëvalueerd moet worden. Er werd aan toegevoegd dat bemanningen meer informatie over lanceringen zouden krijgen om in geval van een incident een geïnformeerde beslissing te kunnen nemen over de noodzaak om vluchtplannen te schrappen of wijzigen.

Orlando International Airport wordt momenteel al problemen geconfronteerd. Uit cijfers van het United States Bureau of Transportation Statistics blijkt dat de luchthaven door vertragingen slechts op een punctualiteit van 74,08 procent kan rekenen. De Amerikaanse senator Mike Haridopolos, voorzitter van het House Space and Aeronautics Subcommittee, wees erop dat de luchtvaart ook bij de vroegere ruimtevaartprojecten Mercury en Apollo met soortgelijke problemen werden geconfronteerd, maar wees erop dat Starship veel groter van omvang is. “We moeten ervoor zorgen dat aan de veiligheidsnormen wordt voldaan”, beklemtoonde hij.