Tekorten aan geneesmiddelen kunnen systemisch probleem worden
Posted by managing21 on september 24th, 2025
Tekorten aan geneesmiddelen kunnen een systemisch probleem vormen dat de gezondheid van miljoenen patiënten bedreigt en zorgsystemen in Europa en Noord-Amerika onder druk zet. Dat blijkt uit een onderzoek onder leiding van wetenschappers aan de Oxford University in het Verenigd Koninkrijk.
De studie was gebaseerd op een analyse van gezondheidsdata uit 52 grote databases, met gegevens van meer dan 600 miljoen mensen. De wetenschappers bestudeerden het gebruik van 52 geneesmiddelen, waaronder antibiotica, kankerbehandelingen en therapieën voor chronische ziekten.
“De tekorten aan geneesmiddelen vormen een complex wereldwijd vraagstuk dat verder gaat dan een ongemak voor patiënten”, stippen de onderzoekers Theresa Burkard en Marta Pineda-Moncusí, wetenschappers aan het Nuffield Department of Orthopaedics, Rheumatology and Musculoskeletal Sciences van de Oxford University. “Wanneer essentiële geneesmiddelen niet beschikbaar zijn, loopt de gezondheid van patiënten risico door een dreigend uitstel van een noodzakelijke behandeling, de inzet van minder effectieve alternatieven of een compleet gebrek aan zorg. Dit kan leiden tot verergering van ziektes, complicaties of hogere zorgkosten.”
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) noemt de tekorten aan geneesmiddelen een mondiale gezondheidsuitdaging die om urgente actie vraagt. “De controle van de tekorten aan geneesmiddelen is essentieel om de impact op patiëntenzorg te evalueren en te beperken”, benadrukte Pineda-Moncusí. “Het European Medicines Agency houdt een lijst van schaarse geneesmiddelen bij, maar wij wilden begrijpen op welke manier deze tekorten het gebruik van geneesmiddelen in Europa en Noord-Amerika beïnvloeden.”
De wetenschappers wilden onderzoeken of de tekorten leidden tot een daling in het gebruik van geneesmiddelen of tot veranderingen in gebruikspatronen en behandeldoelen. De studie toont aan dat sommige tekorten bijna alle landen troffen, terwijl bij andere geneesmiddelen verschillen tussen individuele landen bleek. De tekorten leidden tot dalingen in het gebruik of veranderingen in het doel van medicijngebruik.
Uit het onderzoek bleek dat tekorten vaak gepaard gingen met een sterke daling in het gebruik van geneesmiddelen. In sommige gevallen was er zelfs sprake van een terugval met meer dan een derde. Verder werd vastgesteld dat aan aantal veelgebruikte geneesmiddelen zoals amoxicilline (een antibioticum) en varenicline (een middel om te stoppen met roken) aanzienlijk minder beschikbaar waren.
Sommige geneesmiddelen werden tijdens tekorten ook anders ingezet. Dat was onder meer het geval bij sarilumab, een behandeling voor artritis die bij covid-patiënten werd gebruikt, waardoor patiënten met chronische ziekten bij het optreden van tekorten minder opties hadden. In bepaalde gevallen werd de kloof door alternatieve geneesmiddelen – zoals nicotinevervangende therapieën bij afwezigheid van varenicline – opgevuld. Vaak was echter geen goed alternatief beschikbaar, wat bekommernissen over de patiëntveiligheid oproept.
“Omdat voorzieningsketens voor geneesmiddelen een wereldwijd karakter hebben, slaan tekorten in het ene land vaak over naar andere landen”, beklemtoonde Pineda-Moncusí. “De gevolgen voor patiënten kunnen ernstig zijn. Ons gebruik van grootschalige gezondheidsdata kan zorgverleners helpen problemen sneller te signaleren, het beleid beleid te maken, de vraag naar bepaalde geneesmiddelen te voorspellen, veilige alternatieven te stimuleren, ketens te versterken en prioriteit te verlenen aan kwetsbare patiënten wanneer tekorten zich manifesteren.”