managing21.be

Geologische knelpunten kunnen een einde maken aan de hoop dat alle olie en gas uit de Noordzee gewonnen kan worden. Dat zegt Mark Ireland, professor energie aan de Newcastle University. Ireland benadrukt dat de productie van olie en gas in de Noordzee in 1999 een piek bereikte en sindsdien meer dan gehalveerd is. De velden die het gemakkelijkst kunnen worden ontgonnen, zijn volgens Ireland immers inmiddels uitgeput en de resterende velden zijn vaak kleiner, moeilijker bereikbaar en technisch complexer om te exploiteren.

Kemi Badenoch, leider van de Britse Conservatieve Partij, merkte onlangs op dat het Verenigd Koninkrijk al zijn olie en gas uit de Noordzee zal halen. Ook de politieke partij Reform UK noemde het boren naar meer olie en gas in de Noordzee een absolute prioriteit. “Maar zelfs als deze partijen aan de macht zouden komen en het huidige moratorium op nieuwe exploratie-vergunningen zouden opheffen, is het onzeker of er onder de zeebodem daadwerkelijk voldoende olie en gas aanwezig is – of dat investeerders voldoende interesse tonen – om deze beloftes waar te maken”, beklemtoonde Ireland.

British Petroleum (BP) won in 1967 voor het eerst gas uit de Noordzee. Dit markeerde het begin van een van de meest waardevolle sectoren van de Britse economie. Inmiddels kunnen in het gebied meer dan 400 afzonderlijke velden voor de winning van olie of gas worden aangetroffen..

“De productie bereikte in 1999 zijn hoogtepunt en is sindsdien meer dan gehalveerd”, werpt Ireland op. “Het gebied wordt beschouwd als een matuur bekken, waar de grootste en meest gemakkelijk te ontwikkelen velden al zijn ontdekt en uitgeput. Wat overblijft, zijn kleinere, vaak moeilijker bereikbare en technisch uitdagendere of duurdere bronnen. Dit is typisch voor verouderende winningsgebieden, waar de productie afneemt terwijl de operationele kosten stijgen. Nieuwe projecten moeten concurreren met olie en gas uit andere delen van de wereld, waar de winning goedkoper en eenvoudiger is en gemakkelijker investeerders aantrekken”

Politiek versus geologie

Historisch gezien leidde slechts één op de acht exploraties in de Noordzee tot een commercieel productief veld. “Die verhouding is inmiddels verbeterd”, verduidelijkt Ireland. “Tussen 2008 en 2017 leverde iets meer dan één op de vier exploratie-putten een commercieel succes op. Tegenwoordig worden echter veel minder putten geboord. Zelfs met technologische vooruitgang, zoals een verbeterde geofysische beeldvorming – waarmee de kansen op succes beter vooraf kunnen worden ingeschat – behoren de grote ontdekkingen waarschijnlijk al decennia tot het verleden.”

De Britse North Sea Transition Authority schat dat er nog ongeveer 3,5 miljard vaten olie-equivalent in meer dan 400 niet-ontwikkelde velden aanwezig kan zijn. “De meeste van deze potentiële velden zijn echter klein, geïsoleerd of technisch complex”, werpt Ireland op. “De ontwikkeling van deze locaties vereist hoge prijzen op de markt van olie en gas, fiscale stabiliteit en veel vertrouwen van investeerders.”

“Zelfs indien een toekomstige regering de regels voor exploratie-vergunningen versoepelt, blijft geologie de grootste beperking. De Noordzee is simpelweg niet meer zo goedkoop als vroeger en internationale producenten van fossiele energie hebben vele andere opties. Het is momenteel veel goedkoper om olie en gas te produceren in onder meer het Midden-Oosten of Noord-Afrika. Projecten in die regio’s concurreren om hetzelfde kapitaal.”

Volatiliteit in de energiesector maakt volgens Ireland potentiële investeerders terughoudend. “De crash van de olieprijzen van 2015 verlaagde de activiteit in de Britse sector tot het laagste niveau in decennia en er is nooit een volledig herstel gevolgd”, voert hij aan. ”Omdat fossiele brandstoffen wereldwijd verhandeld worden, kunnen politieke schommelingen – zowel internationaal als nationaal – het vertrouwen van investeerders snel beïnvloeden.”

In het Verenigd Koninkrijk zorgen onder meer de invoering van een windfalltax in 2023 en veranderende eisen voor milieueffecten-rapportages voor een groter risico bij investeringen op lange termijn. Hoewel het land in de toekomst nog steeds aanzienlijke hoeveelheden gas en bescheiden hoeveelheden olie nodig heeft, gaat de afzet van beide grondstoffen achteruit naarmate het energiesysteem verandert en hernieuwbare energie uitbreidt.

“De combinatie van economische onzekerheid, volwassen geologie en kleinere ontdekkingen maakt het moeilijker om grote internationale energiebedrijven aan te trekken”, zegt Ireland nog. “Dit betekent echter niet dat de Noordzee geen bron van olie en gas meer is. Onontwikkelde ontdekkingen – waar de aanwezigheid van olie of gas is bevestigd, maar nog niet gewonnen – bieden mogelijkheden op ontginningen met een relatief laag risico. De opbrengsten blijven echter bescheiden, omdat veel van deze velden een beperkte omvang hebben en zich op afgelegen locaties bevinden.”

“Nieuwe exploratie-vergunningen zouden de productie enigszins kunnen verlengen, maar het is onwaarschijnlijk dat ze een baanbrekende ontdekking opleveren”, stipt Ireland aan. “Sommige analisten pleiten ervoor om toekomstige vergunningen strategisch te beperken tot projecten met een duidelijke economische waarde of een klimaatcompatibiliteit. Dit zou de afhankelijkheid van geïmporteerd gas, dat vaak een hogere koolstofuitstoot heeft, kunnen verminderen. Dit zou zinvoller zijn dan het herstarten van het fracken, maar een heropleving van het hoogtepunt van de industrie is niet realistisch.”

Ireland erkent dat de Noordzee nog jaren olie en gas zal produceren, maar zegt dat haar rol in de sector zal krimpen. “Zelfs met gunstiger beleidsmaatregelen komt het tijdperk van grote ontdekkingen en snelle groei niet terug”, betoogt hij. “Het maximaliseren van winning klinkt aantrekkelijk voor politici, maar geologie, economie en klimaatverplichtingen wijzen erop dat de beste jaren van de Noordzee tot het verleden behoren. De echte uitdaging is nu om investeringen tijdens de terugloop goed te beheren en tegelijkertijd te investeren in duurzamere oplossingen die de fossiele bronnen zullen vervangen.”