managing21.be

De kunstmarkt maakt een periode van transitie door. Handelaars blijken niet duidelijk te weten op welke manier ze aan de behoeften van nieuwe verzamelaars moeten voldoen. Dat blijkt uit een rapport van de online kunstmarktplaats Artsy, gebaseerd op een enquête bij nagenoeg vierhonderd galeriehouders en kunsthandelaren in zestig landen en twaalfhonderd verzamelaars die het voorbije jaar minstens één kunstwerk hebben gekocht. Indien 2024 voor de kunstmarkt het jaar van de afrekening was, lijkt volgens de onderzoekers 2025 een jaar met een gemengde boodschap te worden.

Uit het onderzoek bleek dat meer dan 75 procent van de ondervraagden de economische onzekerheid als een grote uitdaging bestempelde, terwijl 60 procent zich zorgen maakte over het veranderend gedrag van de verzamelaars en een dalende vraag. “Maar hoewel galeriehouders aangeven jongere en beginnende verzamelaars te willen aantrekken, wijzen hun tactieken op een gebrek aan uitvoering of misschien wel betrokkenheid”, werpt Artsy op.

Het rapport maakt duidelijk dat 43 procent van de ondervraagden aangaf dit jaar meer te willen investeren in online verkoop, maar slechts 19 procent omschrijft zichzelf als koploper in de adoptie van nieuwe technologie. Meer dan de helft van de respondenten erkende vorig jaar geen verbeteringen in transparantie te hebben doorgevoerd. 

De enquête bracht tevens aan het licht dat bijna 60 procent van de verzamelaars het voorbije jaar online kunst heeft gekocht, waarbij 73 procent aangaf evenveel of meer te hebben gekocht in vergelijking met het jaar voordien. Onder jongere verzamelaars – onder de leeftijdsgrens van 37 jaar – blijkt online kopen zelfs nog gebruikelijker. In deze categorie getuigde 71 procent een online aankoop te hebben gedaan, terwijl 80 procent zijn online uitgaven tegenover het jaar voordien op hetzelfde niveau hield of verhoogde. Toch vermeldt slechts 44 procent van de galeriehouders prijzen voor alle beschikbare werken op hun websites, terwijl 25 procent nog steeds vereist dat potentiële kopers naar de prijs informeren.

Artsy concludeert dat verzamelaars meer dan ooit online kunst aankopen, maar voegt eraan toe dat veel galeriehouders het internet nog steeds als een showroom en een educatieve ruimte beschouwen, maar niet als een transparante en transactionele marktplaats gebruiken. “Maar zelfs hier zijn er barsten te bekennen”, zegt Artsy. “Vastgesteld werd dat 46 procent van de verzamelaars aangeeft educatieve content van de galerijen – zij het kunstgeschiedenis, technieken of marktcontext – te waarderen. Toch zegt slechts 15 procent van de galerijen dat dit soort interactie tot de ervaringen behoort waarop verzamelaars het meest positief reageren.”

“De prijs blijft een ander punt van wrijving”, merkt Artsy nog op. “Er moest worden vastgesteld dat 78 procent van de verzamelaars zegt te hebben geaarzeld om een ??kunstwerk te kopen omdat de vraagprijs hun budget zou overschrijden. Bovendien heeft 52 procent van de transactie afgezien omdat ze het kunstwerk te duur vonden, terwijl 32 procent erkende niet zeker te weten of het de vraagprijs wel waard was. Desondanks bepalen de meeste galeries hun prijzen nog steeds op basis van de reputatie van de kunstenaar (75 procent), gevolgd door de grootte en het medium (63 procent). Slechts 45 procent verwijst naar de marktvraag. Verzamelaars vertrouwen daarentegen op prijsvergelijkingen, waarbij 54 procent naar vergelijkbare werken kijkt en 41 procent veilingresultaten raadpleegt.”

Locatie

Galerijen overschatten volgens Artsy mogelijk ook de rol van geografie. Gebleken is immers dat 57 procent van de handelaars zegt zich in 2025 te richten op internationale kopers, waarschijnlijk in de hoop de zwakke vraag in eigen land te compenseren. Maar voor verzamelaars is de locatie nog steeds een pijnpunt. Slechts 16 procent van de ondervraagde consumenten beweert dat hun lokale kunstmarkt volledig aan hun behoeften voldoet.

“Die discrepantie onderstreept een andere spanning”, werpt Artsy op. “Galeries willen hun bereik vergroten, maar verzamelaars voelen zich vaak onderbediend, zelfs in hun eigen stad. De gemiddelde afstand tussen koper en verkoper op Artsy is nu meer dan 4.000 kilometer. Dit suggereert dat het zwaartepunt van de markt steeds grenzelozer wordt, maar ook minder persoonlijk en zonder duidelijke richtlijnen moeilijker te navigeren.”

“Voor een industrie die gebouwd is op relaties, is die discrepantie opvallend”, werpt Artsy op. “De meeste verzamelaars vertelden dat ze toegang achter de schermen en exclusieve previews waarderen. Galeries waren het daarmee eens, maar blijven zich richten op kunstbeurzen en traditionele expositie-modellen die vaak bestaande klanten bedienen, maar niet op nieuwe kopers is voorzien.”

Artsy wijst er nog op dat verkopen op openbare veilingen het voorbije jaar met 25 procent zijn gedaald. Die terugval droeg bij tot een daling van de totale wereldwijde kunstverkoop tot 57,5 miljard dollar. “De dalende opbrengsten van de veilingen hebben de galerijen aangezet inspanningen te doen om hun omzet te verhogen”, geeft Artsy aan. “De kunstmarkt zit momenteel in een transitie vast. Men is er zich van bewust wat er gaat komen, maar men is onzeker op welke manier op die ontwikkelingen kan worden ingespeeld.”

Meer over dit onderwerp:

• Vorig jaar 6,13 miljard dollar geïnvesteerd in kunstinfrastructuur
• Middeleeuws schip ontdekt onder oude markt Barcelona
• Levende modellen Firenze vechten werkomstandigheden aan
• Trump verschuift kunstbudgetten naar National Garden of American Heroes
• Wereldwijde kunstverkopen vorig jaar met 12 procent gedaald
• Culturele sector in verzet tegen controledrang Donald Trump
• Meerderheid Amerikanen tegen controle Trump over musea
• Fondation Cartier verhuist naar Place du Palais-Royal in Parijs
• Eerste stap heiligverklaring architect Antoni Gaudi is gezet
• Rusland verkoopt gestolen Oekraïense kunst op zwarte markt