managing21.be

De trafieken van voetgangers kunnen tussen verschillende wijken van de stad duidelijk afwijken. Dat blijkt uit een studie van wetenschappers aan de Universitat Oberta de Catalunya, de Universitat de Barcelona en het École Polytechnique Fédérale de Lausanne (EFPL) over wandelpatronen in de Spaanse stad Barcelona, gebaseerd op data die tussen 2017 en 2022 met behulp van 115 sensoren voor het tellen van voetgangers werden verzameld.

“Wandelen is essentieel voor de duurzaamheid en de levenskwaliteit in elke stad, maar er is weinig bekend over de manier waarop voetgangers zich daadwerkelijk in de openbare ruimte verplaatsen of welke stedelijke en sociale factoren hun looppatronen beïnvloeden”, beklemtonen de onderzoekers. “Bovendien kunnen factoren die het wandelen in het ene deel van de stad stimuleren, dit in andere wijken juist ontmoedigen.”

“Hieruit moet worden afgeleid dat stadsbrede mobiliteitsoplossingen mogelijk niet de complexiteit van stedelijke omgevingen – vooral niet in een metropool zoals Barcelona – weerspiegelen. Om de stadsplanning te verbeteren, kan best gewerkt worden aan een mobiliteitsbeleid dat is afgestemd op de specifieke behoeften en kenmerken van elke wijk.”

“De voetgangersmobiliteit vertoont in de stad lang geen uniform patroon”, merkt onderzoeksleider Albert Solé, expert data-onderzoek aan de Universitat Oberta de Catalunya. “In werkelijkheid zijn die patronen gebaseerd op een combinatie van factoren, zoals de aanwezigheid van openbaar vervoer, commerciële activiteiten en het lokale stratenplan.”

De resultaten wijzen op een algemene toename van het aantal bezoekers in de stad, maar ook op aanzienlijke verschillen tussen de onderscheiden buurten. Sommige gebieden hebben een gestage groei doorgemaakt, terwijl elders een daling of seizoensgebonden schommelingen worden opgemerkt. Deze variabiliteit wordt veroorzaakt door maximaal zeven factoren die de mobiliteit van voetgangers beïnvloeden, waaronder de mate van verkeersluwe straten, de toegang tot het openbaar vervoer en de dichtheid van buurtwinkels.

“De onderzoekers ontdekten dat de nabijheid van bushaltes en metrostations op het aantal bezoekers, vooral in het stadscentrum, een directe invloed heeft”, wierpen de onderzoekers op. “Deze relatie geldt echter niet voor alle buurten in gelijke mate. In meer perifere gebieden weerspiegelen wandelpatronen verschillende dynamieken, vaak sterker gekoppeld aan het gebruik van de privéauto.”

“Gebieden met een hoge mate van commerciële activiteit zijn ook duidelijke magneten voor voetgangers, hoewel hun invloed niet altijd consistent is. In sommige gebieden met veel toerisme, met name in het stadscentrum, leidt de toestroom van bezoekers tot een hoog aantal bezoekers, wat zich niet noodzakelijkerwijs vertaalt in voordelen voor lokale bedrijven. In andere gebieden is de winkeldichtheid nauwer verbonden met de bevolkingsomvang, wat in stabielere wandelpatronen resulteert.”

De aanwezigheid van voetgangerszones heeft op het aantal bezoekers, vooral in drukbezochte toeristische gebieden zoals de Sagrada Família, de Gotische wijk en El Born, een duidelijk en positief effect. Het openbaar vervoer – vooral de dichtheid van bushaltes – wordt ook geassocieerd met een hoger aantal bezoekers, vooral in centrale wijken met een dichter netwerk.

Groene ruimtes

Tegelijkertijd heeft het aantal voertuigen per inwoner een duidelijk negatief effect op de mobiliteit van voetgangers, vooral in de buitenwijken met hogere inkomens, zoals Sarrià-Sant Gervasi en Vila de Gràcia. Bovendien stimuleert de aanwezigheid van buurtwinkels het wandelen in woonwijken. Maar dit effect is minder uitgesproken – of zelfs negatief – in sterk gegentrificeerde of op toerisme gerichte gebieden zoals Sant Antoni of de Gotische wijk. De concentratie van bars, restaurants en hotels is een andere factor waarvan de impact aanzienlijk varieert tussen wijken.

Onverwacht vertonen groene ruimtes over het algemeen een negatieve correlatie met het aantal bezoekers. De auteurs suggereren echter dat dit komt doordat veel parken zich aan de rand van de stad of in minder toegankelijke gebieden bevinden en doorgaans geen deel uitmaken van de belangrijkste wandelroutes. “Hoewel groene ruimtes veel voordelen bieden, blijkt dat de locaties niet vaak als doorgangsroutes, maar eerder als plekken om te vertoeven, worden gebruikt. Dit zou, naast andere factoren, kunnen verklaren waarom deze sites minder lijken aan te zetten tot wandelen”, benadrukt Solé.

“Men moet wel beseffen dat de bevindingen uit Barcelona mogelijk niet rechtstreeks naar andere steden overdraagbaar zijn”, waarschuwen de onderzoekers. “Elke stad beschikt immers over unieke kenmerken. Daarom moet elk geval afzonderlijk worden bestudeerd.”