managing21.be

Meer geld voor defensie heeft weinig nut zolang westerse regeringen de klimaatcrisis in arme landen niet aanpakken. Dat heeft Achim Steiner, voormalig topman van het United Nations Development Programme (UNDP), gezegd. Verschillende landen – waaronder de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en sommige lidstaten van de Europese Unie – verhogen hun defensiebudgetten, maar schrappen daarbij aanzienlijk in hun internationale ontwikkelingshulp. Volgens Steiner is dat een gevaarlijke koers. 

“Hoe meer ontwikkelingssamenwerking wordt afgebouwd, hoe minder handelingsruimte overblijft”, voerde Steiner aan. “Men verliest controle omdat men niet langer efficiënt kan samenwerken met landen die cruciaal zijn bij het oplossen van grensoverschrijdende problemen zoals klimaatverandering. Daarmee beperken de landen hun eigen vermogen om een veerkrachtige economie op te bouwen in een onderling verbonden wereld.”

De klimaatcrisis dreigt volgens Steiner volledig uit de hand te lopen als landen hun internationale verantwoordelijkheden blijven ontlopen. “De grootste risico’s zijn niet per se het leger van een buurland, al blijft dat blijft een factor, maar wel cyberterrorisme, de volgende pandemie waarvoor we niet klaar zijn en vooral het domino-effect van onbeheersbare klimaatverandering”, waarschuwt hij.

Onderdeel nationale veiligheid

Volgens Steiner zouden regeringen klimaatfinanciering voor arme landen en investeringen in ontwikkelingssamenwerking moeten beschouwen als onderdeel van nationale veiligheid. “Een veiligheidsvisie waarin defensie en veerkracht twee sporen zijn – een nationaal en een internationaal – maakt het verdedigbaar om beide als essentieel te zien voor een nationale veiligheidsstrategie”, meent hij.

Steiner krijgt steun van een groeiende groep veiligheidsexperts die van mening zijn dat regeringen hun aanpak van klimaatverandering moeten hervormen. “Klimaatschokken kunnen immers leiden tot voedselcrises en migratiestromen, die al snel tot veiligheidsproblemen kunnen uitgroeien”, voeren zij aan.

Tegelijkertijd stijgt de druk op multilaterale organisaties. De Verenigde Staten hebben de hulporganisatie United States Agency for International Development (Usaid) afgebouwd en hebben zich uit een aantal instellingen van de Verenigde Naties teruggetrokken. Ook de Europese Unie, Canada, Japan en het Verenigd Koninkrijk staan onder zware druk. “We leven in een tijd van diepe ontwrichting,” aldus Steiner. “Geopolitieke spanningen dreigen internationale samenwerking lam te leggen. Ontwikkelingssamenwerking is in essentie preventie, want hierdoor kunnen problemen worden opgelost voordat ze uitgroeien tot breuken in de samenleving.”

Volgens Steiner betalen juist de armste landen de hoogste prijs. “Na de pandemie bleekdat tientallen landen zo zwaar in de schulden zitten dat ze hun eigen ontwikkeling ontmantelen”, werpt hij op. “Budgetten voor gezondheids en onderwijs worden opgeofferd om rente te betalen. Investeren in de basis voor toekomstig welzijn is voor hen onmogelijk.”

“Een oplossing vraagt om een herbezinning over wat werkelijk in het nationale belang is”, concludeerde hij. “De essentie van nationale veiligheid in onze tijd moet bestaan uit een afbouw van de risico’s die alleen door internationale samenwerking beheersbaar zijn.”