managing21.be

De scheepvaartsector kampt met grote volatiliteit door oplopende geopolitieke spanningen en verstoringen als gevolg van een golf aan nieuwe handelsregels. Dat staat in een rapport van de United Nations Conference on Trade and Development (Unctad). Door de steeds complexere en onzekere internationale handelsomgeving, de terughoudende industriële activiteit in grote economieën en de zwakke Chinese vraag naar bulkgoederen, moeten volgens de Unctad de groeiverwachtingen voor de maritieme handel voor dit jaar naar beneden worden bijgesteld.

De Unctad zegt nu te verwachten dat het totale handelsvolume over zee dit jaar een groei met 0,5 procent zal kennen. Voor het containertransport wordt een iets sterkere groei – 1,4 procent – verwacht. Volgens het rapport verstoren veranderingen in het handelsbeleid, waaronder de invoering van nieuwe invoerheffingen, de wereldwijde toeleveringsketens. Ook de verschuivingen in de energiesector hebben een invloed op de scheepvaart. De volumes van steenkool en olie staan onder druk door decarbonisatie-inspanningen, terwijl de handel in gas blijft groeien.

Daarnaast wordt opgemerkt dat de scheepvaart in de Zwarte Zee door de oorlog van Rusland in Oekraïne wordt bemoeilijkt. In het Midden-Oosten leidde het conflict tot hogere transportkosten, aangezien schepen door problemen in de Rode Zee de route rond Kaap de Goede Hoop moesten nemen. Ook in de Straat van Hormuz, waar 34 procent van de mondiale zeehandel in olie passeert, waren er de voorbije maanden risico’s op verstoringen door oplopende spanningen tussen Iran en Israël.

Ontwrichte slagaders

“Niet sinds de sluiting van het Suezkanaal in 1967 hebben we zulke langdurige ontwrichtingen gezien in de slagaders van de wereldeconomie”, zei Rebeca Grynspan, secretaris-generaal van de Unctad, in een commentaar op het rapport. Grynspan benadrukte dat de maritieme sector zijn werkwijze fundamenteel moet herzien om met fragiele toeleveringsketens en toenemende geopolitieke onzekerheid te kunnen omgaan

Steeds vaker leggen schepen langere afstanden af. In 2018 werd een gemiddeld traject van 4.831 mijl genoteerd. Dat was vorig jaar al opgelopen tot 5.245 mijl, “Dit vormt een weerspiegeling van veranderende handelsroutes en geopolitieke omstandigheden”, beklemtoonde Grynspan. “Afstand is niet langer geografie, maar is geoeconomie geworden.” Voor de tweede helft van dit decennium verwacht de Unctad een gemiddelde jaarlijkse groei van de totale zeehandel met 2 procent, terwijl voor het containertransport een toename met 2,3 procent wordt verwacht.

Door al deze elementen zijn volgens de Unctad de vrachttarieven in de zeevaart volatieler geworden. “Kosten voor de naleving van milieuregels, inclusief emissieprijzen, herdefiniëren de economie van de scheepvaart”, wordt in het rapport benadrukt. De Unctad waarschuwt daarbij dat aanhoudend hoge transportkosten vooral ontwikkelingslanden kunnen treffen, in het bijzonder kleine eilandstaten en de minst ontwikkelde landen.

Door de verstoringen komen ook de havens onder een grotere druk te staan. Er is immers sprake van een grotere congestie en langere wachttijden. De Unctad dringt er bij overheden dan ook op aan om wereldwijde afspraken over handelsfacilitatie en automatisering te implementeren en publiek-private samenwerkingen in havenoperaties uit te breiden. Met de voortschrijdende digitalisering wordt cybersecurity volgens de organisatie een cruciale prioriteit.

Uit de cijfers van de Unctad blijkt nog dat de uitstoot van broeikasgassen door de scheepvaart het voorbije jaar met 5 procent steeg. Slechts 8 procent van het wereldwijde tonnage is uitgerust voor het gebruik van alternatieve brandstoffen en de scheepsrecyclage blijft op een laag niveau.