managing21.be

Uitstootcompensaties lukken er niet in de opwarming van de aarde af te remmen. Het systeem wordt door onoplosbare systemische problemen ondermijnd. Dat blijkt uit een rapport van wetenschappers aan de Oxford University in Engeland, gebaseerd op een analyse van de compensatiemaatregelen die over een periode van vijfentwintig jaar werden genomen. Opgemerkt wordt daarbij dat de meeste regelingen van lage kwaliteit zijn.

“Het falen van de uitstootcompensaties om de opwarming van de aarde te verminderen, is niet te wijten aan enkele slechte voorbeelden”, benadrukken de onderzoekers Benedict Probst en Stephen Lezak. “Er is daarentegen sprake van diepgewortelde systemische problemen die niet met kleine aanpassingen kunnen worden opgelost. Hoewel de industrie en diplomaten pogingen hebben gedaan om het systeem te verbeteren, bleek dat de langverwachte regels die vorig jaar op een klimaattop van de Verenigde Naties werden afgesproken, het kwaliteitsprobleem niet wezenlijk aanpakten.”

Uitstootcompensaties zijn een instrument om de uitstoot efficiënt te verminderen door rijke vervuilers kredieten toe te kennen voor de financiering van goedkope klimaatacties in het buitenland, terwijl ze zelf dezelfde hoeveelheid broeikasgas kunnen blijven uitstoten. “In theorie zou deze praktijk kunnen leiden tot lagere wereldwijde opwarming door geld te sturen naar locaties waar deze initiatieven het meeste effect heeft”, verduidelijkt Lezak. “Maar vrijwillige uitstootmarkten worden al lange tijd geplaagd door waardeloze compensaties die hun effect overschatten.”

“We moeten stoppen met de verwachting dat een uitstootcompensatie op grote schaal werkt”, geeft Lezak aan. “We hebben vijfentwintig jaar aan bewijs geëvalueerd en bijna alles tot nu toe is mislukt.” Volgens hem wordt het systeem door een aantal problemen ondermijnd. Onder meer verwijst hij naar de toekenning van extra kredieten voor projecten die toch al gerealiseerd zouden worden, maar ook naar tijdelijke acties die later of elders opnieuw ongedaan worden gemaakt of door projecten die dubbel geteld worden, omdat zowel de verkoper als de koper de de emissiereductie claimen.

Er zijn volgens de onderzoekers nog andere elementen die het effect van de emissiekredieten kunnen uithollen, zoals het kleine aantal belanghebbenden dat hoogwaardige projecten ondersteunt, belangenconflicten bij het opstellen van normen en een chronisch onderbezet toezicht. “Wanneer niet alle voorwaarden van een compensatie worden voldaan, kan het project een veel lagere emissiereductie vertegenwoordigen dan werd toegekend of zelfs helemaal geen resultaat opleveren”, waarschuwt Lezak.

Alternatieven

Uit een analyse blijkt dat minder dan 16 procent van de uitstootkredieten daadwerkelijk tot een reële vermindering van broeikasgasemissies heeft geleid. Er zijn wel een aantal inspanningen gaande om de markt te verbeteren. Als reactie op recente kritiek bekijken een aantal initiatieven, zoals de Integrity Council for the Voluntary Carbon Market, de nieuwste wetenschappelijke onderzoeken om te bepalen welke compensaties effectief zijn. Daarnaast informeren een aantal beoordelingsbureaus voor uitstootcompensaties kopers over de kans dat de projecten daadwerkelijk emissies kunnen reduceren.

De auteurs roepen tot een uitfasering van compensaties die geen koolstofdioxide uit de atmosfeer verwijderen en de focus van de markt te verleggen naar een hoogwaardige verwijdering en opslag van koolstofdioxide. Ze pleiten ervoor over te stappen naar een alternatief systeem, waarbij vervuilers duurzame projecten op een andere locatie kunnen financieren, maar zonder daarbij te mogen claimen dat hun eigen uitstoot hierdoor volledig zou zijn gecompenseerd.

Tegelijkertijd bleek dat een aantal projecten weliswaar momenteel wordt overgewaardeerd, maar alsnog kunnen worden verbeterd. “We willen het kind niet met het badwater weggooien”, merken de onderzoekers op. “In een aantal situaties is het belangrijk om het potentieel op succes te benadrukken.”