managing21.be

Een geplande uitbreiding van de militaire uitgaven door de lidstaten van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (Navo) kan in het volgende decennium leiden tot een extra uitstoot van 1,32 miljard ton broeikasgassen. Dat is vergelijkbaar met de jaarlijkse uitstoot van Brazilië, de vijfde grootste producent van emissies ter wereld. Dat blijkt uit een rapport van de organisatie Scientists for Global Responsibility (SGR).

Militaire activiteiten zijn bijzonder afhankelijk van fossiele brandstoffen, maar officiële gegevens over militaire emissies per land zijn vaak onvolledig of helemaal niet beschikbaar. Volgens het rapport van Scientists for Global Responsibility (SGR) blijkt echter dat elke extra 100 miljard dollar aan militaire uitgaven naar schatting 32 miljoen ton koolstofdioxide in de atmosfeer kan brengen.

Deze uitstoot komt zowel van directe bronnen – zoals gevechtsvliegtuigen, oorlogsschepen en gepantserde voertuigen – als van indirecte bronnen, waaronder het transport van materieel, complexe wereldwijde toeleveringsketens en de effecten van oorlogvoering zelf. 

Naar aanleiding van de invasie van Rusland in Oekraïne en de dreiging van Donald Trump om historische bondgenoten te verlaten – kondigde de Navo plannen aan om de militaire uitgaven van zijn lidstaten te verhogen tot 3,5 procent van het bruto binnenlands product (BBP). Deze ingreep maakt deel uit van een bredere doelstelling om de veiligheidsbestedingen van elk lidstaat tot op 5 procent van het bruto binnenlands product te brengen.

Het behalen van de groeidoelstelling van 3,5 procent zou volgens het rapport 132 miljoen ton koolstofdioxide extra uitstoot veroorzaken, ongeveer gelijk aan de jaarlijkse uitstoot van 345 gascentrales of aan de totale uitstoot van het olieproducerende land Oman. Deze geplande stijging komt bovenop een verhoging van de financiering van 200 miljard dollar die tussen 2019 en 2024 werd gerealiseerd en die al leidde tot een toename van naar schatting 64 miljoen ton koolstofdioxide in de militaire voetafdruk van de Navo.

“Het is buitengewoon moeilijk om te zien hoe de huidige en geplande stijging van de militaire uitgaven te rijmen valt met de noodzakelijke ingrijpende acties om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen”, wordt in het rapport van Scientists for Global Responsibility aangevoerd. 

Klimaatakkoorden

Militaire emissies zijn enorm, maar moeilijk te volgen, grotendeels door een gebrek aan transparantie en verplichte rapportage. Het voorspellen van de gevolgen van extra budgetten is bovendien onzeker. Toch werd aangevoerd dat in 2019 de totale militaire koolstofvoetafdruk ongeveer 5,5 procent van de wereldwijde emissies – exclusief broeikasgassen uit oorlogvoering en wederopbouw na conflicten – zouden hebben bedragen. Dat is meer dan de gecombineerde bijdrage van de civiele luchtvaart (2 procent) en scheepvaart (3 procent).

Sindsdien zijn de wereldwijde militaire uitgaven sterk gestegen. Het voorbije jaar werd daarbij een niveau van 2,72 biljoen dollar gemeld. Dat is de grootste besteding die sinds het einde van de Koude Oorlog werd genoteerd. De grootste stijging werd opgetekend in Israël, waar vorig jaar 46,5 miljard dollar aan defensie werd uitgegeven. Er wordt aan toegevoegd dat het defensiebudget van de Verenigde Staten volgend jaar een niveau van 1 biljoen dollar zal bereiken. Dat betekent een stijging met 17 procent tegenover de bestedingen vorig jaar.

De bevindingen van het rapport suggereren dat militaire expansie een belangrijke rol zal spelen bij het overschrijden van de doelstellingen van de Klimaatakkoorden van Parijs, waarbij werd vooropgesteld dat de opwarming van de aarde tot maximaal 1,5 graden Celsius boven het pre-industriële niveau moet worden beperkt.

“Er is een dringende behoefte aan een snelle decarbonisatie om de meest gevaarlijke effecten van de klimaatverandering te voorkomen”, benadrukte onderzoeksleider Stuart Parkinson, directeur van Scientists for Global Responsibility. “Recente en geplande programma’s rond herbewapening en oorlogen duwen de wereld echter in de tegenovergestelde richting.”

Het rapport adviseert dat landen met militaire uitgaven die boven de grens van 0,5 procent van het bruto binnenlandse product uitstijgen, verplicht moeten worden om betrouwbare gegevens aan de Verenigde Naties te rapporteren, schattingen van conflictgerelateerde emissies te ondersteunen en plannen te maken om fossiele brandstoffen te vervangen. Daarbij zouden technologische maatregelen moeten worden doorgevoerd, maar zouden ook andere initiatieven – waaronder vredesakkoorden, wapenbeheersing en initiatieven voor ontwapening – moeten worden genomen.

Meer over dit onderwerp:

• Thales, Airbus en Leonardo willen Europees satellietbedrijf creëren
• Rheinmetall koopt militaire divisie Duitse scheepsbouwer
• Boeing levert militaire vliegtuigen aan Singapore
• Navantia levert eerste nieuw fregat voor Spaanse marine op
• Australië investeert 1,1 miljard dollar in onderwater-drones
• Drones belangrijke prioriteit in nieuw Europees defensiebeleid
• Typhon-raketsysteem in Japan illustreert Aziatische wapenwedloop