Inmiddels maakt minstens één op de tien particuliere beleggers gebruik van een chatbot om aandelen te selecteren. Dat zorgt voor een sterke groei in de markt voor robo-advies. Dat blijkt uit een rapoort van het bureau Research & Markets. Wel benadrukken zelfs voorstanders dat de strategie risicovol is en traditionele adviseurs voorlopig niet kan vervangen.

Dankzij kunstmatige intelligentie kan iedere belegger tegenwoordig aandelen kiezen, volgen en analyseren, iets wat voorheen vooral was weggelegd voor grote banken en institutionele partijen. De markt voor robo-advies bestaat uit bedrijven – waaronder fintechs, banken en vermogensbeheerders – die geautomatiseerd en door algoritmes gestuurd financieel advies aanbieden. Volgens Research & Markets zal deze markt in 2029 een waarde van 470,91 miljard dollar bereiken, tegenover 61,75 miljard dollar vorig jaar. Dat betekent een toename van bijna 600 procent.

Onder meer Jeremy Leung, een gewezen financieel analist van de UBS Group, getuigt de technologie van ChatGPT te gebruiken om zijn aandelenportefeuille te beheren. “Zelfs een eenvoudige instrument zoals ChatGPT kan bij het beheer van aandelenportefeuilles goede diensten verlenen”, meent hij. “Wel moet men beseffen dat dergelijke tools cruciale analyses kunnen missen, omdat ze geen toegang hebben tot betaalde databronnen.”

De sector groeit snel. Volgens een enquête van broker eToro onder 11.000 particuliere beleggers wereldwijd, zegt ongeveer de helft bereid te zijn diensten op het gebied van artificiële intelligentie, zoals ChatGPT van OpenAI of Gemini van Google, voor hun beleggingskeuzes te gebruiken. Ongeveer 13 procent zou momenteel al op die diensten beroep doen. In het Verenigd Koninkrijk meldde 40 procent van de deelnemers aan een onderzoek van vergelijkingssite Finder dat zij chatbots en artificiële intelligentie voor persoonlijk financieel advies inzetten.

Aanzienlijke risico’s

ChatGPT zelf benadrukt dat zijn technologie niet bedoeld is als professioneel financieel advies en dat OpenAI geen gebruiksdata deelt over beleggers. “Artificiële intelligentie kan briljante diensten leveren, zijn,” zegt Dan Moczulski, Brits directeur van eToro. “Het risico ontstaat echter wanneer mensen generieke modellen zoals ChatGPT of Gemini behandelen alsof het glazen bollen zijn.”

Volgens Moczulski is het verstandiger om gebruik te maken van platforms die specifiek op marktanalyses zijn getraind. “Algemeen inzetbare modellen van artificiële intelligentie kunnen cijfers en data verkeerd citeren, te sterk leunen op bestaande narratieven en zich teveel baseren op historische koersontwikkelingen om de toekomst te voorspellen”, waarschuwt hij.

Finder vroeg ChatGPT in maart 2023 een mand aandelen te selecteren van bedrijven met sterke fundamentals, zoals lage schulden, een stabiele groei en concurrentievoordelen. De selectie van de achtendertig gekozen aandelen – met onder meer Nvidia, Amazon, Procter & Gamble en Walmart – steeg sindsdien met bijna 55 procent. Dat is ongeveer 19 procentpunt meer dan het gemiddelde rendement van de tien populairste Britse beleggingsfondsen. Die resultaten zijn echter ook beïnvloed door de sterke prestaties van Amerikaanse aandelen, die rond recordniveaus noteren en vooralsnog ongevoelig lijken voor politieke onzekerheid en gemengde economische cijfers. 

Beleggen met behulp van ChatGPT vereist volgens gebruikers bovendien de nodige financiële kennis. Ook kans op fouten blijft groot. Leung verduidelijkt aan ChatGPT vaak specifieke opdrachten te geven. “Hoe meer context wordt meegegeven, hoe beter de antwoorden zullen zijn”, zegt hij.

De risico’s zijn aanzienlijk. De brede toegankelijkheid van artificiële intelligentie maakt het onduidelijk of particuliere beleggers voldoende risicomanagement toepassen om hun verliezen te beperken wanneer markten draaien. De Europese index Stoxx 600 steeg dit jaar bijna 10 procent, terwijl de S&P500 in de Verenigde Staten 13 procent toevoegde, na een winst van 23 procent vorig jaar. “Als mensen gewend raken om met artificiële intelligentie te beleggen en winst te maken, kunnen ze bij een crisis of neergaande markt mogelijk niet goed omgaan met verliezen”, waarschuwt Leung.

Het Amerikaanse ruimtebureau Nasa heeft het Amerikaanse bedrijf Katalyst Space Technologies geselecteerd om een ruimtetelescoop van 500 miljoen dollar te behoeden voor een fatale terugkeer in de atmosfeer van de aarde. Het bedrijf moet een speciaal aangepast ruimtevaartuig lanceren om de telescoop verder in de ruimte te duwen. De missie geldt als een belangrijke proef voor nieuwe koppeltechnologie, die een rol speelt in de geopolitieke rivaliteit tussen de Verenigde Staten en China.

De Nasa maakte bekend dat Katalyst, gevestigd in Arizona, een opdracht ter waarde van 30 miljoen dollar heeft gekregen. Het bedrijf zal een aangepaste versie van zijn ruimtevaartuig Link naar het Neil Gehrels Swift Observatory sturen, een satelliet die door de Nasa in 2004 in een lage baan om de aarde werd geplaatst om onderzoek doet naar verre sterrenstelsels en zwarte gaten.

Volgens de Nasa bevindt de telescoop zich op een hoogte van ongeveer 585 kilometer. Door de natuurlijke weerstand van de atmosfeer daalt de baan echter langzaam. Swift beschikt niet over een eigen voortstuwing om zichzelf te corrigeren en heeft geen voorzieningen om door andere ruimtevaartuigen vastgegrepen te kunnen worden. Zonder ingrijpen is er volgens wetenschappers 90 procent kans dat het observatorium eind volgend jaar in de dampkring verbrandt.

Strategisch

“Dit wordt een satelliet die oorspronkelijk niet voor onderhoud was ontworpen”, benadrukt Ghonhee Lee, topman van Katalyst. Volgens hem zal de missie bewijzen dat het mogelijk is om vrijwel elke satelliet te bereiken en te ondersteunen, ook zonder speciale aansluitpunten. Het aangepaste ruimtevaartuig van Katalyst krijgt dan ook een robotarm die zich kan vastklemmen aan een aantal metalen randen op Swift. Deze randen zijn restanten van bevestigingen die destijds werden gebruikt voor het transport van de telescoop op aarde. De lancering van Link is gepland voor mei volgend jaar.

Het bijtanken, repareren of verplaatsen van satellieten geldt als een cruciale technologie, niet alleen voor wetenschappelijk gebruik, maar ook voor militaire toepassingen. Het Amerikaanse ministerie van defensie volgt de ontwikkelingen dan ook nauwgezet. Lee erkende te hopen dat Katalyst na afloop van de missie naar Swift aanvullende manoeuvreertests kan uitvoeren in samenwerking met het Amerikaanse Space Command. Hoewel Swift een civiele satelliet van de Nasa is, benadrukte Lee dat de implicaties verder reiken. “De betekenis van het project voor de strijd om het overwicht in de ruimte is zeer groot”, beklemtoonde hij.

China bewees deze zomer twee satellieten op korte afstand van elkaar te kunnen laten vliegen. In 2022 voerde het land al een test uit waarbij een ruimtevaartuig een andere satelliet vastgreep en naar een andere baan verplaatste. Amerikaanse functionarissen vrezen dat dergelijke technologie ook kan worden ingezet tegen hun eigen ruimtevaartuigen.

Katalyst bouwde zijn satellietservices uit na de overname van het bedrijf Atomos Space in april van dit jaar. Het bedrijf investeerde sindsdien 25 miljoen dollar in de ontwikkeling van de Link-ruimtevaartuigen. Volgens Lee mikken de kosten per eenheid op bedragen in de orde van enkele tot enkele tientallen miljoenen dollar. Dat is gevoelig lager dan de honderden miljoenen die traditionele satellieten vaak kosten.

Het diamantbedrijf Endiama, in handen van de Angolese staat, heeft officieel een bod uitgebracht op een minderheidsbelang in zijn sectorgenoot De Beers. Daarmee intensiveert Endiama de strijd om invloed bij De Beers, de grootste diamantproducent van de wereld. De Beers is momenteel in handen van het mijnconcern Anglo American, dat echter heeft aangekondigd de diamantproducent te willen verkopen.

Het Angolese ministerie van mijnbouw bevestigde dat Endiama een volledig gefinancierd bod op De Beers heeft ingediend. Diamantino Pedro Azevedo, Angolees minister van mijnbouw, verklaarde dat het voorstel is bedoeld om een pan-Afrikaans eigendomsmodel te creëren, waardoor vermeden wordt dat één land de overhand zou krijgen en tegelijk de onafhankelijkheid en concurrentiekracht van De Beers zou kunnen worden gewaarborgd.

“Ons bod is opgezet om een partnerschap te bevorderen waarin Botswana, Namibië, Zuid-Afrika en Angola allemaal op een betekenisvolle wijze aan de activiteit van De Beers deelnemen, zodat geen enkele partij domineert en het bedrijf zich verder kan ontwikkelen als een echt internationale commerciële onderneming”, benadrukte Azevedo.

Recent had Botswana, dat al een belang van 15 procent in De Beers heeft, aangegeven een meerderheidsbelang in De Beers te willen uitbouwen. Angola pleit daarentegen voor een gedeelde structuur, waarbij Botswana, Namibië, Zuid-Afrika en Angola substantiële posities innemen. Gemeten naar waarde is Angola momenteel de grootste diamantproducent van Afrika. Volgens het meest recente rapport van het internationale certificeringsprogramma Kimberley Process liet Angola vorig jaar voor de eerste keer in twee decennia een grotere productie optekenen dan Botswana.

De Beers en Angola werken sinds 2022 samen. Aanvankelijk gebeurde dat met exploratie-overeenkomsten, die later werden uitgebreid naar verwerking. Vorige maand kondigden de partijen hun eerste belangrijke vondst van kimberliet in meer dan dertig jaar aan. Al Cook, topman van De Beers, noemde Angola destijds een van de beste plekken ter wereld om naar diamanten te zoeken.

Het bod van Angola verhoogt de inzet in wat steeds meer een geopolitieke strijd om De Beers lijkt te worden. Overheden van diamant-producerende landen in zuidelijk Afrika streven naar meer invloed, op een moment dat de sector onder druk staat door onder meer de opkomst van synthetische diamanten. Daarnaast heeft De Beers ook de belangstelling gewekt van ten minste zes consortia, waaronder miljardair Anil Agarwal, de Indiase bedrijven KGK Group en Kapu Gems en Qatarese investeringsfondsen.

Naarmate duurzaamheid in investeringsstrategieën een centrale rol krijgt toebedeeld, zullen ecologische aspecten en de uitstoot van voertuigen in het bijzonder, een meetbare invloed hebben op de prestaties van het omliggend commercieel vastgoed. Dat blijkt uit een onderzoek van wetenschappers aan de Virginia Polytechnic Institute and State University (Virginia Tech), gebaseerd op de analyse tussen 2002 en 2019 over een uitgebreide dataset van Amerikaanse commerciële panden.

“In de Verenigde Staten bleken commerciële panden in een gebied waar voertuigen een lagere uitstoot van koolstofdioxide lieten optekenen, gemiddeld 1,5 procent hogere jaarlijkse rendementen opleveren dan vergelijkbare panden in gebieden met hogere uitstoot”, beklemtoonde onderzoeksleider Hainan Sheng, docent aan het Blackwood Department of Real Estate van de Virginia Tech. “Dit wijst erop dat investeerders bij de waardering van commercieel vastgoed steeds meer rekening houden met ecologische en transitie-gerelateerde risico’s.”

De onderzoekers merkten nog op dat de effecten ook zichtbaar blijven wanneer rekening wordt gehouden met eigenschappen van het pand, de lokale economische omstandigheden, het milieubeleid en het gebruik van het openbaar vervoer. “Het effect van uitstoot blijkt vooral uit toekomstige prijsstijgingen, maar niet zozeer niet uit de operationele inkomsten”, geeft Hainan Sheng aan. “Dit suggereert dat het lange-termijn groeipotentieel het meest wordt beïnvloed. Ook de politieke context speelt een rol. Het effect van de uitstoot van voertuigen op rendementen bleek het sterkst in staten met een Democratische meerderheid, waar milieubeleid vaak prominenter aanwezig is.”

“Dit onderzoek toont dat de duurzaamheid van de omgeving van een pand belangrijk is”, verduidelijkt Sheng. “Het gaat niet alleen om een duurzaam certificaat dat voor een gebouw kan worden verkregen. De bredere context van de gemeenschap, in dit geval de uitstoot van transport, beïnvloedt direct op welke manier investeerders de waarde op langetermijn beoordelen.”

Volgens Sheng heeft onderzoek naar vastgoed zich tot nu toe vooral gericht op de waarde en prestaties van panden met milieucertificeringen. “Weinig studies hebben echter onderzocht of de duurzaamheid van de externe omgeving – de omliggende buurt of regio – eveneens invloed heeft op investeringsresultaten”, werpt hij op.

Volgens de Amerikaanse Environmental Protection Agency is de transportsector de grootste bron van uitstoot van koolstofdioxide in de Verenigde Staten. Motorvoertuigen waren in 2019 en 2022 verantwoordelijk voor meer dan 80 procent van de transportgerelateerde uitstoot. Sheng plaatst deze factor centraal in de analyse van commercieel vastgoed, waarmee wordt benadrukt dat niet alleen de efficiëntie van het gebouw zelf, maar wel de duurzaamheid van de bredere gemeenschap de investeringsbeslissingen stuurt.

Uit de bevindingen van Sheng blijkt dat beleggers in commercieel vastgoed in hun besluitvorming nu al milieu-gerelateerde risico’s – zij het indirect – meenemen. “Een hogere lokale uitstoot kan wijzen op toekomstige beleidsingrepen, marktverschuivingen of veranderende voorkeuren van consumenten die de waardegroei van panden kunnen beïnvloeden”, beklemtoont de onderzoeker.

Naast implicaties voor investeringen kunnen een transportbeleid en initiatieven op het gebied van duurzaamheid volgens de onderzoekers op gemeenschapsniveau directe financiële voordelen opleveren. De onderzoekers benadrukken daarbij de verwevenheid van een stedelijke planning, het milieubeheer en de economische prestaties.

Tekorten aan geneesmiddelen kunnen een systemisch probleem vormen dat de gezondheid van miljoenen patiënten bedreigt en zorgsystemen in Europa en Noord-Amerika onder druk zet. Dat blijkt uit een onderzoek onder leiding van wetenschappers aan de Oxford University in het Verenigd Koninkrijk.

De studie was gebaseerd op een analyse van gezondheidsdata uit 52 grote databases, met gegevens van meer dan 600 miljoen mensen. De wetenschappers bestudeerden het gebruik van 52 geneesmiddelen, waaronder antibiotica, kankerbehandelingen en therapieën voor chronische ziekten.

“De tekorten aan geneesmiddelen vormen een complex wereldwijd vraagstuk dat verder gaat dan een ongemak voor patiënten”, stippen de onderzoekers Theresa Burkard en Marta Pineda-Moncusí, wetenschappers aan het Nuffield Department of Orthopaedics, Rheumatology and Musculoskeletal Sciences van de Oxford University. “Wanneer essentiële geneesmiddelen niet beschikbaar zijn, loopt de gezondheid van patiënten risico door een dreigend uitstel van een noodzakelijke behandeling, de inzet van minder effectieve alternatieven of een compleet gebrek aan zorg. Dit kan leiden tot verergering van ziektes, complicaties of hogere zorgkosten.”

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) noemt de tekorten aan geneesmiddelen een mondiale gezondheidsuitdaging die om urgente actie vraagt. “De controle van de tekorten aan geneesmiddelen is essentieel om de impact op patiëntenzorg te evalueren en te beperken”, benadrukte Pineda-Moncusí. “Het European Medicines Agency houdt een lijst van schaarse geneesmiddelen bij, maar wij wilden begrijpen op welke manier deze tekorten het gebruik van geneesmiddelen in Europa en Noord-Amerika beïnvloeden.”

De wetenschappers wilden onderzoeken of de tekorten leidden tot een daling in het gebruik van geneesmiddelen of tot veranderingen in gebruikspatronen en behandeldoelen. De studie toont aan dat sommige tekorten bijna alle landen troffen, terwijl bij andere geneesmiddelen verschillen tussen individuele landen bleek. De tekorten leidden tot dalingen in het gebruik of veranderingen in het doel van medicijngebruik.

Uit het onderzoek bleek dat tekorten vaak gepaard gingen met een sterke daling in het gebruik van geneesmiddelen. In sommige gevallen was er zelfs sprake van een terugval met meer dan een derde. Verder werd vastgesteld dat aan aantal veelgebruikte geneesmiddelen zoals amoxicilline (een antibioticum) en varenicline (een middel om te stoppen met roken) aanzienlijk minder beschikbaar waren.

Sommige geneesmiddelen werden tijdens tekorten ook anders ingezet. Dat was onder meer het geval bij sarilumab, een behandeling voor artritis die bij covid-patiënten werd gebruikt, waardoor patiënten met chronische ziekten bij het optreden van tekorten minder opties hadden. In bepaalde gevallen werd de kloof door alternatieve geneesmiddelen – zoals nicotinevervangende therapieën bij afwezigheid van varenicline – opgevuld. Vaak was echter geen goed alternatief beschikbaar, wat bekommernissen over de patiëntveiligheid oproept.

“Omdat voorzieningsketens voor geneesmiddelen een wereldwijd karakter hebben, slaan tekorten in het ene land vaak over naar andere landen”, beklemtoonde Pineda-Moncusí. “De gevolgen voor patiënten kunnen ernstig zijn. Ons gebruik van grootschalige gezondheidsdata kan zorgverleners helpen problemen sneller te signaleren, het beleid beleid te maken, de vraag naar bepaalde geneesmiddelen te voorspellen, veilige alternatieven te stimuleren, ketens te versterken en prioriteit te verlenen aan kwetsbare patiënten wanneer tekorten zich manifesteren.”

De economische groei in de eurozone blijft voorlopig standhouden, gesteund door het ruime begrotingsbeleid van Duitsland dat het vertrouwen opkrikt en de onrust in Frankrijk compenseert. Toch zou de zone mogelijk een periode van zwakte tegemoet kunnen gaan nu de Amerikaanse invoerheffingen hun volledige effect beginnen te sorteren. Dat is de conclusie van een aantal rapporten.

De eurozone groeit dit jaar sneller dan economen hadden verwacht. Dit roept een discussie op over de veerkracht van de regio en de mogelijke impact van de politieke onrust in Frankrijk op de twintig lidstaten van de eurozone. De activiteiten-index van de eurozone stond tijdens de maand september op 51,2 punten, tegenover 51,0 punten in augustus. Daarmee kon voor de negende maand op rij een groei worden genoteerd.

Toch vertonen de onderliggende trends volgens de analisten een gemengd karakter en duiden ze erop dat het herstel in de industrie mogelijk afvlakt, terwijl de dienstensector de groei ondersteunt. “De details zijn niet zo rooskleurig als de hoofdcijfers suggereren”, beklemtoonde Riccardo Marcelli Fabiani, analist van Oxford Economics. “Het vertrouwen was zwak en de binnenkomende buitenlandse orders kenden een verdere verslechtering, wat wijst op een uitblijvend sterk herstel na de daling van de export door de introductie van de Amerikaanse invoerheffingen.”

Een andere bekommernis heeft betrekking of het feit dat de gestage verbetering in de economische activiteit volledig toe te schrijven lijkt aan Duitsland, waar de fiscale expansie naar verwachting de groei de volgende jaren zal ondersteunen. “Frankrijk valt in negatieve zin op”, betoogde Bert Colijn, econoom bij de ING Group. “Met de verhoogde politieke onzekerheid lijkt de Franse economie dit gevoel van instabiliteit te weerspiegelen.”

De Duitse activiteit steeg tijdens de maand september naar 52,4 punten. Dat was het hoogste niveau in zestien maanden. De score lag ook hoger dan de gestelde verwachtingen, waar een lichte stijging van 50,5 punten naar 50,6 punten was vooropgesteld. In Frankrijk kromp de activiteit echter voor de dertiende maand op rij. De achteruitgang tot 48,4 punten vertegenwoordigde in Frankrijk de snelste terugval sinds de maand april. Ook Britse bedrijven rapporteerden een afnemend momentum en vertrouwen. Daar daalde de activiteit tot 51,0 punten, tegenover een niveau van 53,5 punten in augustus.

“De eurozone moet nog de volledige impact van de Amerikaanse tarieven ondervinden, wat de al bescheiden groeiverwachting verder zal vertragen”, benadrukte ook een rapport van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso). “De volledige effecten van de tariefverhogingen zijn nog niet merkbaar – veel wijzigingen worden geleidelijk doorgevoerd en bedrijven nemen aanvankelijk een deel van de kosten op in hun marges – maar ze worden steeds duidelijker.”

De groeiverwachting voor de eurozone volgend jaar daalt hierdoor naar slechts 1,0 procent, tegenover 1,2 procent dit jaar, omdat toenemende handelswrijvingen en geopolitieke onzekerheid het positieve effect van de lagere rentevoeten bij de Europese Centrale Bank en de Duitse fiscale expansie tenietdoen. Ook in het Verenigd Koninkrijk wordt voor volgend jaar nog een groei van 1,0 procent verwacht, tegenover een niveau van 1,4 procent dit jaar. De vertraging moet worden toegeschreven aan een strakker fiscaal beleid, hogere handelskosten en een grotere onzekerheid.

“De fiscale expansie zal naar verwachting de economische activiteit in Duitsland stimuleren, maar de verwachte consolidatie in zowel Frankrijk als Italië zal de groei afremmen”, stipte de Oeso nog aan. De Oeso bevestigde echter het standpunt van de Europese Centrale Bank dat de inflatie nu rond of net onder het doel van 2 procent zal blijven. Hierdoor blijft volgens de organisatie de hoop op een verdere beleidsverlichting levend, vooral nu de consumptiegroei afvlakt.

Sany, de grootste Chinese producent van elektrische vrachtwagens, richt zich op groei in het buitenland. Dat betekent volgens analisten een nieuwe uitdaging voor de wereldwijde automobielindustrie, nadat ook de productie van geavanceerde, betaalbare zware elektrische voertuigen in China toeneemt. Het bedrijf zegt te verwachten dat tegen 2030 ongeveer de helft van de groepsomzet uit buitenlandse markten zal komen, tegenover ongeveer 10 procent dit jaar.

“We zien al een snelle ontwikkeling van de buitenlandse markt”, benadrukte Liang Linhe, hoofd van de divisie elektrische vrachtwagens van Sany Group, in een gesprek met de Britse zakenkrant Financial Times. “De grootste uitdaging is dat de elektriciteitsinfrastructuur in veel landen achterblijft bij de markt in China.”

De Chinese groep is vooral actief in de productie van voertuigen voor bouwindustrie en de mijnbouw. Het bedrijf startte zijn divisie elektrische vrachtwagens in 2021 en heeft in eigen land inmiddels een marktaandeel van ongeveer 16 procent. Voor het lopende jaar verwacht de groep een jaarlijkse verkoop van ongeveer 30.000 elektrische vrachtwagens.

De markt van de divisie situeert zich vooral in eigen land, maar dit jaar opende Sany een fabriek voor elektrische vrachtwagens in Zuid-Afrika. Het bedrijf bekijkt ook de mogelijkheden voor een tweede buitenlandse vestiging in Brazilië en is begonnen met de verkoop van voertuigen in Europa. De elektrificatie van de Chinese vrachtwagenvloot en de buitenlandse ambities van Sany vormen een bedreiging voor bedrijven die zware voertuigen op diesel of vloeibaar gas produceren en exploiteren, terwijl de sector momenteel al met een overcapaciteit kampt. 

In China werd volgens cijfers van analist Commercial Vehicle World (CV World) uit Peking tijdens de eerste acht maanden van dit jaar 51 procent van de verkochte nieuwe vrachtwagens door diesel aangedreven, tegenover nog 75 procent tijdens dezelfde periode twee jaar geleden. Daarentegen is het marktaandeel van elektrische vrachtwagens gestegen tot ongeveer 24 procent, tegenover slechts 4 procent twee jaar geleden. In 2023 produceerde China 1,1 miljoen middelgrote en zware bedrijfsvoertuigen. Dat is minder dan een kwart van de totale productiecapaciteit van de vrachtwagenfabrieken. 

Het hoofdkantoor van Sany bevindt zich in Changsha in het centrum van China. Het bedrijf is de grootste producent van zware machines in China en concurreert met het Amerikaanse Caterpillar en het Japanse Komatsu. Sany heeft activiteiten in 140 landen. Voor de Europese markt werkt Sany samen met Putzmeister, een Duitse bedrijf voor hoogwaardige betonpompen dat door Sany en Citic in 2012 voor een bedrag van 525 miljoen euro werd gekocht.

Grotere winstmarges

Liang verwacht op de buitenlandse verkopen hogere prijzen en grotere winstmarges te kunnen realiseren. Deze strategie lijkt op de aanpak van de leidende Chinese producenten van elektrische voertuigen, die voorzichtig zijn om politieke tegenreacties te vermijden door goedkope producten op buitenlandse markten te dumpen. “Anders zou iemand kunnen zeggen dat we aan dumping doen, wat tot sancties kan leiden”, verduidelijkte hij.

Sany heeft circa 22 miljard yuan (3,1 miljard dollar) geïnvesteerd in de ontwikkeling van elektrische vrachtwagens. De fabriek in Changsha kan in de eerste fase ongeveer 150.000 vrachtwagens per jaar produceren. Er zijn echter plannen om de capaciteit de volgende vijf jaar tot 300.000 exemplaren te verdubbelen.

Christopher Doleman, consultant bij het Institute for Energy Economics and Financial Analysis, stelt dat Chinese producenten van elektrische vrachtwagens waarschijnlijk een vergelijkbaar pad volgen als de Chinese constructeurs van elektrische wagens. “Door de hevige binnenlandse concurrentie hebben zij immers een strategie van exportgerichte groei ingezet om hun productiecapaciteit te benutten en winstgevend te blijven”, beklemtoonde hij. “Die groei kan worden nagestreefd in elk land dat de afhankelijkheid van olie en diesel wil verminderen.”

Sterke dalingen in de batterijprijzen en verbeteringen in het bereik zijn cruciaal geweest voor de Chinese doorbraak in elektrische vrachtwagens. Ook staatssteun voor wagenparkbeheerders die vrachtwagens op diesel inruilen en speciale rijstroken voor elektrische voertuigen die door lokale overheden worden toegewezen, hebben de Chinese bedrijven geholpen een aanzienlijke schaalgrootte te bereiken. Topmanagers voorspellen dat elektrische vrachtwagens in China binnen drie jaar een marktaandeel van 50 procent zullen hebben.

Volgens Cassie Liu, analist zware vrachtwagens bij S&P Global Mobility in Peking, liggen de kosten voor een overstap naar elektrisch transport voor veel individuele eigenaren – die het merendeel van de vrachtwagenvloot vormen – nog steeds te hoog. Vrachtwagens op diesel zullen volgens haar de sector naar verwachting nog tot minstens 2032 domineren. Liang verwacht echter dat veel exploitanten naarmate de vordering van de elektrificatie in grotere wagenparken zullen opgaan. Sany besteedt ongeveer 8 procent van zijn omzet aan onderzoek en ontwikkeling.

“Veel partners uit buitenlandse markten – ook uit de Verenigde Staten – zijn in onze technologie bijzonder sterk geïnteresseerd”, betoogde Liang nog.

De regering van de Amerikaanse president Donald Trump wil een belang tot 10 procent in Lithium Americas verkrijgen. Die eis zou naar voor worden gebracht tijdens de heronderhandeling van de voorwaarden van een lening van 2,26 miljard dollar van het Amerikaanse ministerie van Energie voor het lithium-project Thacker Pass van Lithium Americas, waarin ook General Motors is betrokken.

Het voorstel is het meest recente voorbeeld van directe overheidsbemoeienis met de Amerikaanse economie, vergelijkbaar met eerdere belangen in Intel, MP Materials en andere technologiebedrijven en mijnbouwondernemingen die door de Amerikaanse regering als cruciaal voor de nationale veiligheid worden gezien.

De mijn in Thacker Pass, gepland om in 2028 de grootste lithiumbron van het westelijk halfrond te worden, is al bijna een jaar in aanbouw. Ongeveer 600 aannemers werken op de locatie, ongeveer 40 kilometer ten zuiden van de grens tussen Nevada en Oregon. Volgens de Amerikaanse regering is Thacker Pass essentieel voor de opbouw van een binnenlandse toeleveringsketen voor lithium, een onmisbaar metaal voor batterijen in elektrische voertuigen en elektronica.

“President Trump steunt dit project”, benadrukt een woordvoerder van de Amerikaanse regering. “Hij wil dat het lithium-project van Thacker Pass slaagt en tegelijkertijd eerlijk is voor de belastingbetaler. Maar gratis geld bestaat niet.”

Zowel Republikeinen als Democraten hebben Thacker Pass lange tijd gepresenteerd als een sleutelproject om de productie van cruciale mineralen in de Verenigde Staten te vergroten en de afhankelijkheid van China te verminderen. China is wereldwijd de grootste verwerker van lithium.

Op dit moment produceren de Verenigde Staten minder dan 5.000 ton lithium per jaar, afkomstig van een site van het bedrijf Albemarle in de Amerikaanse staat Nevada. Thacker Pass moet in de eerste fase jaarlijks 40.000 ton lithiumcarbonaat van batterij-kwaliteit opleveren. Dat is voldoende voor maximaal 800.000 elektrische auto’s.

China produceert zelf jaarlijks meer dan 40.000 ton lithium en staat daarmee – na Australië en Chili – op de derde plaats. Op het gebied van raffinage is China echter nog dominanter. Het Aziatische land verwerkt ruim 75 procent van het wereldwijde lithium tot batterijgrondstof.

Het Thacker Pass-project heeft een waarde van 2,93 miljard dollar en werd aan het einde van het eerste presidentschap van Donald Trump goedgekeurd. De lening van het Loan Programs Office van het Amerikaanse ministerie van energie werd vorig jaar onder de regering van voormalig president Joe Biden afgerond. De lening heeft een looptijd van vierentwintig jaar, met rente gebaseerd op de Amerikaanse staatsrente.

Pijler elektrificatie-strategie

Lithium Americas had deze maand de eerste tranche van de lening moeten opnemen, maar functionarissen van de Amerikaanse regering wilden de voorwaarden herzien. Volgens de bronnen bestaan er zorgen over de terugbetalingscapaciteit van het bedrijf. Daarbij wordt gewezen naar de lage prijzen die momenteel – door een Chinese overproductie – op de lithiummarkt worden opgetekend. Over de eis van een aandelenbelang van de Amerikaanse overheid in Lithium Americas werd tot nu toe niets vermeld.

Autobouwer General Motors investeerde vorig jaar 625 miljoen dollar in de mijn en bezit daarmee een belang van 38 procent in Lithium Americas. Het autoconcern heeft het recht om gedurende twintig jaar alle lithium uit de eerste fase en een deel uit de tweede fase af te nemen. De Amerikaanse regering zou nu aansturen op een afnamegarantie van General Motors

Tijdens recente gesprekken over het aflossingsschema van de lening stelde Lithium Americas voor om delen van de hoofdsom later terug te betalen, zonder de looptijd of de totale rente te wijzigen. In ruil daarvoor bood het bedrijf de overheid kosteloze warrants aan, gelijk aan 5 procent tot 10 procent van de gewone aandelen, samen met fondsen om wijzigingskosten te dekken. Volgens een bron probeert de regering General Motors ook te bewegen afstand te doen van bepaalde elementen van zeggenschap over het project en aan de Amerikaanse overheid over te dragen.

General Motors, dat Thacker Pass als een pijler voor zijn elektrificatie-strategie ziet, noemde de lening een noodzakelijk onderdeel van de financiering om deze nationale hulpbron te commercialiseren en benadrukte dat Donald Trump het project tijdens zijn eerste termijn sterk heeft gesteund. “Wij hebben vertrouwen in dit project, dat aansluit bij de doelstellingen van de regering”, benadrukte een woordvoerder van General Motors.

“Wij respecteren de beslissing van het Loan Programs Office om een herstructurering na te streven en blijven in gesprek met het ministerie van energie en onze partner General Motors”, beklemtoonde een woordvoerder van Lithium Americas. Het bedrijf kondigde aan op het gepaste ogenblik een update te zullen geven.

De oorspronkelijke leningsovereenkomst bevatte waarborgen voor de Amerikaanse regering, waaronder bepalingen die de overheid de mogelijkheid bieden om bij vertragingen of grote budgetoverschrijdingen het project over te nemen.

Lithium Americas, dat een beurswaarde heeft van ongeveer 750 miljoen dollar, behoort tot een groep ondernemingen – waaronder Ioneer, ExxonMobil en Standard Lithium – die aan nieuwe lithium-projecten in de Verenigde Staten werken.

De opwarming van de aarde zal ertoe leiden dat de geluidsoverlast van vertrekkende vliegtuigen rond Europese luchthavens tegen het midden van deze eeuw verder zal oplopen. Dat blijkt uit een studie van wetenschappers aan de University of Reading, die  onderzochten op welke stijgende luchttemperaturen de trajecten van opstijgende vliegtuigen op de Europese luchthavens beïnvloeden. Daarbij kwamen de onderzoekers uit op drie mogelijke toekomstscenario’s, afhankelijk van de hoeveelheid broeikasgasuitstoot. 

Met behulp van tien klimaatmodellen werden de geluidsniveaus bij 30 Europese luchthavens berekend. De onderzoekers richtten zich op de grens van 50 decibel, een niveau waarbij vliegtuiggeluid voor omwonenden merkbaar wordt. Daarbij keken ze naar de klimhoeken van de Airbus A320, een toestel dat veel wordt ingezet voor korte vluchten binnen Europa. Woningen binnen deze geluidszone ervaren nu al regelmatig vliegtuiggeluid.

“Warmere lucht is minder dicht, waardoor vliegtuigen minder lift genereren en na het vertrek langer dichter bij de grond blijven”, werpen de onderzoekers op. “Door de opwarming van het klimaat zullen de klimhoeken van vertrekkende vliegtuigen een afname tussen 1 procent en 3 procent vertonen. Op extreem warme dagen zou er echter sprake van een afname met 7,5 procent kunnen zijn.”

“Halverwege deze eeuw zullen meer mensen die in de buurt van luchthavens wonen, aan geluidsoverlast worden blootgesteld. In centraal Londen leven momenteel ongeveer 60.000 mensen binnen de geluidszone van 50 decibel. Door veranderingen in het lokale klimaat en bevolkingsdichtheid zouden daar ongeveer 2.500 mensen bijkomen.”

“De volgende drie decennia kunnen duizenden extra inwoners van Londen te maken krijgen met geluidsoverlast door klimaatverandering”, zegt onderzoeksleider Jonny Williams, docent meteorologie aan de University of Reading. “Het probleem verergert bovendien bij verschillende soorten geluid. Vooral laagfrequent geluid, dat verder draagt, neemt het meest toe. Deze diepe tonen zijn voor mensen bijzonder hinderlijk en kunnen stress en slaapproblemen veroorzaken.”

“Zonder maatregelen tegen de uitstoot van broeikasgassen zal de stijgende temperatuur het beheersen van het vliegtuiglawaai, zelfs met verbeteringen in motortechnologie, bemoeilijken”, beklemtonen de onderzoekers nog. “Naast meer frequente turbulenties en vaker overstromingen op luchthavens, kunnen we nu ook luidruchtigere vluchten toevoegen aan de groeiende lijst van manieren waarop klimaatverandering de luchtvaart beïnvloedt. Dat heeft ongunstige gevolgen voor mensen die in de buurt van luchthavens wonen.”

De Amerikaanse National Aeronautics & Space Administration (Nasa) heeft zijn nieuwe lichting astronauten voorgesteld. Ruim achtduizend kandidaten hadden zich voor een selectie aangemeld. Uiteindelijk werden tien kandidaten – wetenschappers, ingenieurs en testpiloten – geselecteerd. De astronauten uit deze nieuwe lichting komen onder meer in aanmerking voor bemande ruimtevluchten naar de maan en later mogelijk naar de planeet Mars.

Voor het eerst bestaat een nieuwe astronautenklasse uit meer vrouwen dan mannen. Onder hen bevinden zich een geoloog die werkte aan de Marsrover Curiosity van de Nasa en een ingenieur van Spacex die al in een baan om de aarde vloog tijdens een missie die door een miljardair werd gesponsord en waarbij vorig jaar de eerste particuliere ruimtewandeling van de wereld plaatsvond. De zes geselecteerde vrouwen en vier mannen zullen twee jaar intensieve training ondergaan voordat ze in aanmerking komen voor ruimtevluchten.

Sean Duffy, waarnemend directeur van de Nasa, zei dat een van de geselecteerden een van de eerste astronauten zou kunnen worden die voet zet op Mars. “We hebben deze nieuwe astronauten hard nodig, want we hebben een gedurfd verkenningsplan voor de toekomst. Sommigen partijen, zoals China, dagen het Amerikaans leiderschap in de ruimte uit. Maar de Verenigde Staten zullen ook deze keer winnen.”

De geslecteerden vertegenwoordigen de 24ste astronautenklasse van de Nasa sinds in 1959 de oorspronkelijke Mercury Seven – met bekende namen zoals Alan Shepard, John Glenn, Gus Grissom en Wally Schirra – hun debuut maakten. De vorige klasse werd in 2021 samengesteld. Slechts 370 individuen zijn ooit door de Nasa als astronaut geselecteerd. Het merendeel van de selecties bestonden tot nu toe vooral uit mannen. De nieuwste aanwinsten voegen zich bij de 41 actieve Amerikaanse astronauten die momenteel in dienst zijn.

Norm Knight, directeur van de vluchtoperaties van de Nasa, stelde dat ook de nieuwe selectie door een sterke concurrentie werd gekenmerkt. De nieuwe lichting astronauten bestaat uit de piloten Adam Fuhrmann, Cameron Jones, Rebecca Lawler en Erin Overcash, de ingenieurs Ben Bailey, Yuri Kubo en Katherine Spies en de wetenschappers Lauren Edgar, Anna Menon en Imelda Muller.

Rond de maan

De Nasa kondigde verder aan in februari 2026 vier astronauten op een missie van tien dagen rond de maan te willen sturen. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie had eerder toegezegd uiterlijk eind april een lancering te plannen, maar probeert de vlucht nu naar voren te halen. Het is inmiddels vijftig jaar geleden dat een land een bemande missie naar de maan heeft uitgevoerd.

Het doel van de nieuwe missie is het testen van systemen. Het gaat om Artemis II, de tweede lancering binnen het programma Artemis, dat erop gericht is opnieuw astronauten op het maanoppervlak te laten landen en uiteindelijk een langdurige aanwezigheid op te bouwen.

Lakiesha Hawkins, waarnemend plaatsvervangend directeur bij de Nasa, noemde de lancering een belangrijk moment in de geschiedenis van de ruimtevaart. Charlie Blackwell-Thompson, lanceerdirecteur van het Artemis-programma, verklaarde dat het krachtige raketsysteem dat de astronauten naar de maan moet brengen – het Space Launch System (SLS) – vrijwel klaar is voor gebruik.

De eerste vlucht in het Artemis-programma had plaats in november 2022 en werd zonder bemanning uitgevoerd. Tijdens de missie – die vijfentwintig dagen duurde – vloog een capsule rond de maan en keerde veilig terug in de dampkring, hoewel er problemen met het hitteschild werden vastgesteld. Die defecten zouden inmiddels zijn verholpen.

Artemis II zal vier astronauten – Reid Wiseman, Victor Glover, Christina Koch (Nasa) en Jeremy Hansen (Canadian Space Agency) – naar de maan voeren en weer terug naar de aarde. De astronauten zullen niet op de maan landen, maar vormen wel de eerste bemanning die sinds Apollo 17 in 1972 verder reist dan de lage baan om de aarde.